به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ براساس گزارشات دریافتی از چندین فارم مرغداری در استان‌های مازندران و فارس، ترکیب دو داروی متاکم و سفتریاکسون، میتواند تا حد زیادی در درمان بیماری نیوکاسل مؤثر واقع شود. (این مطلب صرفاً یک مقاله تحقیقاتی بوده و کارشناسان عزیز می‌توانند نظر خود را اعلام نموده تا در ذیل این مقاله منعکس شود.)
برای آشنایی بیشتر با بیماری نیوکاسل و راه‌های درمان آن کلیک کنید: آشنایی با بیماری نیوکاسل
مقدمه‌ای بر بیماری نیوکاسل: نیوکاسل یک بیماری عفونی و واگیردار است که از یک نوع ویروس به وجود می‌آید و باعث عفونت دستگاه تنفسی میشود. مرغ، خروس، بوقلمون، اردک و سایر پرندگان نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند. ویروس نیوکاسل در انسان نیز ایجاد بیماری خفیف نموده به طوری که باعث تورم ملتحمه چشم میشود. عامل این بیماری، پارامیکزو ویروس است که به خوبی در جنین تخم‌مرغ رشد و تکثیر می‌یابد. شش هفته بعد از از بین رفتن علائم کلینیکی بیماری، ویروس را در فضولات و اعضاء درونی نمیتوان یافت. خطر انتقال ویروس توسط لاشه کشتاری وجود دارد، ترشحات و مخاط چشم طیور آلوده منشاء ویروس میباشد. ویروس نیوکاسل نسبت به گرما فوق العاده حساس میباشد. پرندگان وحشی منبع آلودگی و انتشار ویروس بوده و شاید ویروس قسمتی از سیر تکاملی خود را در بدن این نوع پرندگان وحشی بگذراند.
نشانه‌های بیماری نیوکاسل در جوجه‌ها و مرغهای جوان:
وقتی بیماری نیوکاسل در یک مرغداری یا یک گله مرغ شایعه شد، نشانه‌های زیر در جوجه‌ها و مرغهای جوان دیده میشود:
سرفه و خرخره کردن و گاهی صدای شبیه به سوت کشیدن، ناله کردن تنفس نامنظم و مشکل یا دهان باز، کر کردن و کم شدن تحرک، از دست دادن اشتها، افزایش تشنگی در مراحل اولیه و فلج نسبی یا کامل، لرزش عضلات، تغییر جهت و چرخش و برگشت سر به پشت یا به زیر شکم، دور خود چرخیدن، معلق زدن و مرگ و میر در این جوجه‌ها فوق العاده بالا بوده و گاهی به صددرصد می‌رسد.
نشانه‌های بیماری نیوکاسل:
بیماری نیوکاسل فوق‌العاده واگیردار بوده و دستگاه تنفسی و عصبی را مبتلا میکند. نیوکاسل بیشتر مرغ و خروس را مبتلا کرده و سایر گونه‌های طیور نظیر مرغ مروارید، اردک و بوقلمون را نیز مبتلا میکند.
علائم درمانگاهی بیماری نیوکاسل عبارتند از:
اسهال آبکی سبز رنگ و بدبو، از دست دادن اشتها، ناراحتی گیجی و خواب آلودگی، خروج ترشحات از بینی، صدای ناله و خس خس، تورم سر و گردن، پیچ خوردگی سر و گردن به یک سمت بدن. همچنین بال‌های طیور مبتلا به بیماری آویزان شده و پاهای آنها بر روی زمین کشیده می‌شوند. از دیگر علائم این بیماری حرکت به دور خود چینه‌دان پر و کشیده، تشنج، فلجی و در نهایت مرگ میباشد. مرگ و میر جوجه‌ها فوق العاده بوده و گاهی به صددرصد می‌رسد.
در مرغهای تخم گذار نیز بیماری نیوکاسل باعث تولید تخم‌مرغ ناسالم و قطع تدریجی تخم گذاشتن میشود. بیماری نیوکاسل همچنین موجب نرم شدن پوسته تعدادی از تخم مرغها می‌گردد. تخم مرغهای که مرغها در این مرحله از بیماری تولید میکنند، ناقل ویروس بیماری نیوکاسل بوده و ارزش جوجه‌کشی ندارند.
بیماری نیوکاسل در بوقلمون‌ها و جوجه‌ها در اشکال خفیف، شدید و حاد بروز میکند و با علائمی از قبیل فلجی، عطسه و سرفه‌های خشک همراه میباشد.
تشخیص بیماری نیوکاسل
فرم حاد بیماری را تا حدی میتوان از روی نشانه‌های کلینیکی و کالبد گشایی تشخیص داد. ولی فرم مزمن بیماری به علت شباهت زیاد علائم آن با سایر بیماریهای تنفسی اشتباه میشود. وقتی که نشانه‌های تنفسی مربوط به بخش پائینی دستگاه تنفس باشد (نفس نفس زدن شدید) باید به بیماری نیوکاسل مظنون شد. سرعت انتشار بیماری نیوکاسل بهترین راهنما برای تشخیص آن است.
راه‌های شیوع و انتقال بیماری نیوکاسل
تلفات بسیار بالای بیماری نیوکاسل سبب شده است تا به راه‌های شیوع آن توجه زیاد شود. انتقال بیماری به طور طبیعی از راه ترشحات، فضولات، امعاء و احشاء پرندگان آلوده و نیز تماس آنها با طیور سالم صورت میگیرد. دستگاه گوارش و تنفس پرندگان به طور طبیعی مرکز اصلی انتقال و حامل بیماری است. حمل و نقل مرغهای زنده – به خصوص آنهایی که بیماری را پشت سر گذاشته‌اند میتواند یکی از عوامل انتقال بیماری از محلی به محل دیگر باشد و علاوه بر اینها، انتقال بیماری به وسیله کارگران، وسایل و ماشین آلاتی که با مرغداری در ارتباط هستند، نیز صورت میگیرد. همچنین ویروس بیماری از طریق هوا و آب آشامیدنی آلوده انتقال می‌یابد. تخم‌مرغ‌های حاصل از مرغهای مادر آلوده به بیماری ممکن است باعث انتقال بیماری به داخل ماشین جوجه‌کشی و محیط اطراف شود.
عوامل انتقال بیماری نیوکاسل
آن دسته از مرغهای مبتلا به بیماری که دوره اولیه (فاصله مبتلا شدن به بیماری و ظاهر شدن علائم) بیماری را می‌گذرانند، عامل مهم انتقال بیماری به شمار می‌روند. مرغ‌هایی که حالت ضعف و ناتوانی پس از درمان بیماری را می‌گذرانند و یا بیماری را پشت سر گذاشته اند؛ در بعضی از موارد می‌توانند برای مدت طولانی ویروس بیماری را با خود حمل و پخش کنند. همچنین تخم‌مرغ‌هایی که در طول دو تا چهار ماه پس از مبتلا شدن، از مرغ‌هایی که سلامتی خود را پیدا کرده اند، جمع آوری شده اند، ویروس بیماری نیوکاسل را با خود همراه دارند.
راه‌های پیشگیری و کنترل بیماری نیوکاسل
مهمترین راه پیشگیری و مبارزه با این بیماری خطرناک، دور نگه داشتن طیور از ویروس عامل بیماری است. در چنین شرایطی اجرای قرنطینه (جدا نگه داشتن طیور حساس) همراه با رعایت کامل اصول بهداشتی، میتواند در کنترل بیماری بسیار مفید باشد. طیور حساس طیوری هستند که پیش از این به بیماری نیوکاسل مبتلا نشده‌اند و یا از تخم مادر مبتلا به این بیماری به وجود نیامده باشند. از سوی دیگر برای جلوگیری از ابتلا و گسترش بیماری نیوکاسل فقط رعایت اصول بهداشتی کافی نیست. علاوه بر آن باید با انجام واکسیناسیون‌های لازم و به موقع، طیور را از مبتلا شدن به این بیماری نجات داد. باید توجه کرد که درمان بیماری، در درجه آخر اهمیت قرار دارد.
این کار نه تنها از نظر اقتصادی به صرفه نیست، بلکه موفقیت آن نیز بسیار کم است با کاهش امکان تماس ویروس بیماری و یا ورود آن به محیط پرورش میتوان از شیوع این بیماری جلوگیری کرد. به طورکلی اگر پشگیری و کنترل بیماری نیوکاسل هدف باشد، باید با مدیریت بهداشت و واکسیناسیون در کنار یکدیگر به مورد اجرا گذاشته شود.
نیوکاسل و تأثیر داروی متاکم: اخیراً گزارشاتی مبنی بر استفاده از ترکیب دارویی متاکم و سفتریاکسون و تأثیر مثبت آن در درمان بیماری نیوکاسل، از چندین مرغداری در استان‌های فارس و مازندران دریافت شده است.
پروتکل استفاده از متاکم و سفتریاکسون در طیور:
1گرم سفتریاکسون به ازای هر 150 کیلوگرم وزن پرنده
0.1 میلی گرم ملوکسیکام به ازای هر کیلوگرم وزن پرنده
برای 10000 قطعه پرنده:
متاکم
10000 × 1Kg = 10000 Kg / 0.1 = 1000 mg / 20 mg/ml (Mel) = 50 ml ͢ 1 vial قطعه پرنده
سفتریاکسون
10000 × 1Kg = 10000 Kg / 150 = 66 gr (Cef) ͢ 66 vialقطعه پرنده
توضیحات:
هر ویال متاکم حاوی 20 mg/ml ملوکسیکام میباشد.
با توجه به اثرات منفی استفاده از سفتریاکسون انسانی در دام و طیور (باقی‌مانده دارویی و ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی) و نیز اینکه در زمان تهیه این مقاله سفتیوفور بومی در ایران موجود نبوده است، از کارشناسان دعوت میشود که با تعویض سفتریاکسون با سفتیوفور ایرانی (سفتی پرین شرکت نصر) بر ارزش این مقاله بیافزایند. آماده دریافت داده‌های شما عزیزان هستیم.