به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تجمع مواد در واقع انسداد یا گرفتگی در قسمت‌هایی از دستگاه گوارش است که به دلائل مختلفی ایجاد می‌شوند. شاید بتوان گفت که این شایع‌ترین عوامل ایجادکننده این عارضه، ناتوانی اسب در هضم غذاهای فیبری، بخصوص در ناحیه کولون اسب است. این مواد در قوس لگنی روده بزرگ یعنی محلی که قطر کولون تا 50درصد کاهش می‌یابد و انحنای 180 درجه پیدا می‌کند، تجمع می‌یابند.
از دیگر عوامل ایجادکننده تراکم مواد دفعی می‌توان از کرم‌های نواری در اسب‌های بالغ و یا آسکاریدها در اسب‌های جوان نام برد. تخریبی که کرم‌ها در ناحیه فراخ روده ایجاد می‌کنند، موجب مختل شدن حرکات روده‌ای و در نتیجه تجمع مواد دفعی در آن ناحیه می‌گردد. تغذیه از چراگاه‌های با کیفیت پایین غذایی هم می‌تواند موجب این وضعیت شود زیرا اسب در آنجا مقادیر زیادی از خاک و گل و لای را هنگام تغذیه می‌خورد که به نوبه خود موجب ایجاد تراکم در روده کور می‌گردد.
در اسبی که به این عارضه مبتلا است بیشترین چیزی که توجه انسان را جلب می‌کند، رنجور و ناتوان بودن حیوان است. این اسب به نظر خیلی معموم و اندوهگین می‌رسد و اغلب به یک طرف لم داده و دراز می‌کشد. او ممکن است به گونه‌ای دراز بکشد که شما حتی به سختی تنفس کردنش را ببینید و برای ایستادن روی پاهایش بسیار بی‌میل است. در ابتدای این قضیه اسب تا مدتی هم دفع مدفوع دارد ولی به تدریج با تجمع مواد دفعی در پشت محل انسداد، دیگر دفعی صورت نیم گیرد.
معاینه رکتال اسب توسط دامپزشک می‌تواند نشان‌دهنده شدت وخامت عارضه باشد و می‌توان از این طریق مدفوع تجمع یافته را تخلیه کرد. اسب مبتلا به عارضه تراکم مواد دفعی، بسیار کم غذا می‌خورد و با پیشرفت تراکم و عدم تشخیص به موقع، به تدریج بر مسمومیتش افزوده می‌گردد. از علائم این مسمومیت می‌توان به قرمزی و پرخون شدن غشاءهای مخاطی اطراف چشم‌ها اشاره کرد. این عارضه در صورت عدم تشخیص در نهایت به مرگ اسب منجر می‌شود.
بیشتر بدانیم:
التهاب حاد کولون در اسب
عملکرد درمانی
بدون شک برخی از این موارد ایمپکشن بسیار زودگذرند. یعنی محتویات روده‌ای موقتاً در روده هستند و بعد خارج می‌شوند. پس اگر شک دارید که اسبتان مبتلا به تراکم مواد دفعی شده باید پوره گرمی که از سبوب تهیه می‌شود به او بدهید و ساعتی منتظر بمانید تا علائم بهبود ظاهر شود. اگر این کار اثربخش نبود باید دامپزشک را خبر کنید.
درمان روتین شامل خوراندن حجم زیادی ملین به حیوان است همچون خوراندن پارافین مایع که توسط لوله معدی تجویز می‌گردد. شما هیچ‌وقت مبادرت به خوراندن داروی ملین به اسب نکنید، زیرا خطر رفتن این مایع به نای و از آنجا به ریه‌ها بیار زیاد است. درمان باید چند روزی تکرار شود تا این مواد انباشته شده به تدریج و به اندازه کافی نرم شود و خارج گردد. در طول این زمان باید داروی ضددرد به اسب داد. شما باید از مؤثر بودن داروی ضد درد اطمینان داشته باشید زیرا برخی از این داروها بر روی این نوع درد بی‌تأثیرند.
داروی فلونیکسن در این زمینه مؤثر است ولی خطر این مسئله هم هست که با عملکرد این دارو متوجه وخیم‌تر شدن وضعیت اسب نشوید. در موارد وخیم باید توسط جراحی، مواد تجمع یافته را خارج نمود. بهترین راه برای پیشگیری از تجمع مواد دفعی عدم تغییر ناگهانی رژیم غذایی اسب است. باکتری‌های همزیست در روده بزرگ حیوان، برای سازش و تطبیق با ترکیب غذایی جدید نیاز به چند روز وقت دارند. یک تغییر ناگهانی نظیر ساکن کردن اسب در اصطبل یا تغییر نوع جو، منجر به مختل شدن هضم و متوقف گشتن آن می‌شود.