به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ خروس لاری یا همان خروس جنگی که در زبان انگلیسی به نام game rooster و game fowl شناخته می‌شوند و نام آنها در اکثر جهان همان ترجمه شده کلمه خروس جنگی می‌باشد که در ایران به نام خروس لاری شهرت یافته است، علت نامگذاری این پرنده به نام خروس لاری مربوط به منطقه‌ای در استان فارس می‌شود، شهرستان لار در استان فارس منشا پرورش خروس جنگی در ایران بوده است و هم اکنون این حرفه به بسیاری از استان‌های شمالی، شرقی و غربی کشور راه یافته است. این خروس‌ها در نژادهای مختلفی مانند خروس افغان، خروس ترک، خروس مالای، خروس مالاگاچ، خروس برزیلی، لاری سفید و گل باقلایی، لاری صابونی، لاری ابرش و لاری زیره‌ای و … وجود دارند.
پرورش و جوجه‌کشی خروس لاری به منظور انجام نبرد‌های میدانی و جنبه زینتی آن انجام می‌شود و کمتر کسی را می‌توان یافت که این پرنده‌ها را با هدف تولید گوشت پرورش دهد، خروس جنگی‌ها دارای رنگ‌های مختلفی هستند که خروس شش دانگ دارای بالاترین قد بوده و احتمال پیروزی آن در میدان نبرد بالاست. خروس‌های برنده میدان قیمت بسیار بالایی دارند که با صرف وقت و هزینه می‌توان آنها را تربیت نمود.
آموزش پرورش خروس لاری
خرید جوجه لاری یا تخم نطفه‌دار؟
شاید سوال اولی که برای شما پیش آید نحوه شروع کار است، شما به هر دو روش فوق می‌توانید پرورش خروس لاری را شروع کنید، هر کدام از گزینه‌های فوق معایب و مزایای مخصوص به خودشان را دارند که به صورت خلاصه اشاره می‌کنیم:
۱- خرید تخم نطفه‌دار خروس لاری
در صورتی که برای شروع کار از این روش استفاده کنید، امکان ماده بودن جوجه‌ها وجود خواهد داشت، زیرا شما از ماده یا نر بودن تخم‌ها خبر ندارید و هدف شما فقط پرورش جنس نر یعنی همان خروس لاری است.
اما مزایای خرید و جوجه‌کشی تخم نطفه‌دار در این است که تخم‌ها قیمت خیلی پایینی نسبت به جوجه‌ها دارند و شما در هزینه‌های خود صرفه‌جویی خواهید کرد و از طرف دیگر باتوجه به ماده بودن برخی از تخم‌ها در آینده می‌توانید از آنها برای تولید تخم‌های نطفه‌دار جدید استفاده کنید و دیگر نیازی به خرید تخم نطفه‌دار نخواهید داشت.
۲- خرید جوجه لاری یک روزه یا یک هفته‌ای
در این روش شما فقط جوجه خروس خریداری خواهید نمود و از طرف دیگر نیز از سایر رقبا جلو خواهید افتاد، در حالی که آنها در حال انتظار برای بیرون آمدن جوجه‌ها هستند، شما در طی این 21 روز می‌توانید جوجه‌ها را پرورش دهید و آنها را برای مبارزه در میدان آموزش دهید.
اما از معایب این روش می‌توان گفت که جوجه لاری‌های نر قیمت خیلی بالایی دارند و در صورت عدم مراقبت صحیح امکان تلف شدن آنها و بروز بیماری وجود خواهد داشت که ضرر‌های زیادی را برای شما به دنبال خواهد داشت، پس حتماً باید جوجه‌ها را از افرادی قابل اعتماد و امین خریداری کنید تا جوجه‌هایی بیمار تحویل شما ندهند.
نکات خرید تخم نطفه‌دار لاری
باتوجه به اینکه از هدف شما آگاه نیستیم، بنابراین موارد احتیاطی هر دو گزینه را خدمت شما توضیح خواهیم داد:
۱- موارد احتیاطی خرید تخم نطفه‌دار
سعی کنید تخم‌ها را از افراد مطمئن و آشنا خریداری کنید و حتماً حتماً در کنار فروشنده حضور داشته باشید و وضعیت تخم‌ها را از نزدیک بررسی کنید. خرید غیرحضوری تخم‌ها دردسر‌های زیادی دارد بنابراین آن را پیشنهاد نمی‌کنیم. از خرید تخم‌های آلوده به خون و فضولات و شکسته یا ترک خورده بپرهیزد و با فروشنده نیز کاملاً بدون تعارف برخورد کنید زیرا در صورت جوجه نشدن تخم‌ها مسئولیتش بر عهده خودتان خواهد بود.
۲- نکات مهم هنگام خرید جوجه لاری
در این مورد نیز باید موارد احتیاطی را رعایت کنید و خرید خود را فقط از افراد مطمئن و قابل اعتماد انجام دهید، چراکه احتمال بیمار بودن جوجه‌ها وجود دارد، دقت کنید که برخی از ویروس‌ها در لحظه ورود به بدن آثار خود را نشان نمی‌دهند و علائم آن پس از یک الی دو هفته بروز می‌کند. هنگام خرید جوجه‌ها به محیط پرورش آنها دقت کنید در صورتی که پرورش‌دهنده آنها را در محیطی آلوده و کثیف پرورش داده باشد و کمترین تغذیه را داشته باشند، احتمال بیمار شدن جوجه‌ها در آینده وجود دارد، همچنین اگر در سالن پرورش با جوجه‌هایی بیمار و بی‌حال روبه‌رو شدید، احتمال اینکه جوجه شما نیز در آینده بیمار شود وجود دارد.
تجهیزات لازم برای جوجه‌کشی از خروس لاری
درصورت تمایل به خرید تخم نطفه‌دار باید علاوه بر خرید تخم‌های نطفه‌دار، دستگاه استانداردی را نیز به منظور جوجه‌کشی از آنها خریداری کنید. همچنین برای نگهداری، ضدعفونی و نطفه‌سنجی تخم‌ها به شانه تخم‌مرغ، نطفه‌سنج، دستمال خشک و تمیز و مواد ضدعفونی‌کننده نیاز خواهید داشت.
شرایط و تجهیزات لازم برای پرورش جوجه‌ها
درصورت خرید جوجه‌های خروس لاری باید آنها را در یک شرایط ایده‌آل نگهداری کنید، وجود وسایل گرمایشی، سرمایشی و تهویه در محیط آنها ضروری خواهد بود. همچنین وجود تعداد مناسبی دانخوری و آبخوری برای تغذیه جوجه‌ها ضروری خواهد بود، برای جلوگیری از ورود حشرات و موجودات موذی حتماً دیوارها، کف و سقف محل پرورش را سیمان‌کاری نموده و به منظور جلوگیری از زخم شدن پای جوجه‌ها حتما کف اتاق را با خاک‌اره یا پوشال‌های نرم بپوشانید.
تعیین جنسیت جوجه لاری
تعیین جنسیت در مرغ و خروس‌های لاری بالغ از روی رنگ پرنده می‌تواند انجام بگیرد. رنگ مرغ لاری قرمز از خروس لاری قرمز کمرنگ‌تر و برعکس رنگ خروس لاری قهوه‌ای از مرغ لاری قهوه‌ای کمرنگ‌تر است. در جوجه‌های یک روزه لاری نیز جنسیت را می‌توان از روی رنگ و رشد پرها انجام داد ولی در مورد جوجه‌ها انجام آن کمی مشکل می‌باشد.
برای انجام تشخیص جنسیت جوجه‌ها می‌توان از روش بررسی وجود برجستگی در مقعد نیز استفاده کرد. معمولاً جوجه خروس‌های لاری دارای برجستگی‌های دکمه‌ای، عمودی یا سه‌قلو در مقعد هستند. انجام این روش نیازمند تخصص است و افراد متخصص می‌توانند این نوع تشخیص جنسیت را انجام دهند که البته دستمزد زیادی را هم دریافت می‌کنند.
تغذیه خروس لاری
همانند سایر پرندگان تا 24 ساعت پس از خروج جوجه‌های لاری از تخم‌های نطفه‌دار نیازی به تغذیه این جوجه‌ها وجود ندارد زیرا می‌توانند از ذخیره کیسه زرده استفاده کنند. با دادن محلول آب و شکر 8 درصد یا ویتامین پلاس می‌توانید استرس جوجه‌های تازه هچ شده را کاهش دهید.
تا دو ماهگی می‌توان از دان‌های فرموله شده با نام سوپر استارتر و از ویتامین‌هایی مانند ویتالین، ویتاسید و ویتالیت برای تغذیه جوجه‌های لاری استفاده کرد. نکته مهمی که در تغذیه جوجه‌ها باید به آن توجه کنید این است که از دادن گوشت و جگر به پرنده باید خودداری کنید زیرا می‌تواند انواع مسمومیت را به دنبال داشته باشد. همچنین استفاده از پیاز خام، برنج بدون روغن و نمک و سفیده تخم‌مرغ آب پز برای تغذیه جوجه لاری‌ها مناسب است.
بهترین مواد غذایی برای جوجه‌های لاری 2 تا 4 ماهه استفاده از دان‌های استارتر است. پس از 4 ماهگی می‌توانید استارتر را از جیره غذایی مرغ و خروس‌های لاری حذف کرده و از پلت مرغ و خروس‌های بومی برای تغذیه استفاده کنید. استفاده از تره، پیاز خام، پای مرغ و جوانه گندم نیز برای تغذیه مرغ و خروس‌های لاری بسیار مفید است.
رعایت بهداشت در محیط پرورش خروس لاری
رعایت بهداشت در هر زمینه‌ای از بروز بیماری‌های زیادی جلوگیری خواهد نمود. در زمینه پرورش مرغ و خروس لاری نیز باید این مورد را رعایت کنید، از جمله اینکه باید دانخوری و آبخوری پرنده‌ها را روزانه بشویید و آب و غذای سالم و کاملاً تمیز در اختیار آنها قرار دهید، دادن مولتی ویتامین در افزایش مقاومت بدن جوجه‌ها در برابر بیماری موثر خواهد بود. فضولات آنها هر دو سه روز یکبار تمیز کنید تا موجب بیمار شدن آنها نشود. چون جوجه‌ها از طریق استنشاق فضولات و خوردن آنها به انواع بیماری‌های انگلی و میکروبی مبتلا خواهند شد.
بیماری‌های مرغ و خروس‌های لاری
از بیماری‌های مرغ و خروس‌های لاری می‌توان به نیوکاسل و آنفلوانزای پرندگان اشاره کرد. عامل بیماری نیوکاسل ویروس پارامیکسو است. از علائم بالینی این بیماری در مرغ و خروس‌های لاری می‌توان به فلجی، اسهال سبز، کشیدگی گردن به جلو، لاغری، پرهای ژولیده، افسردگی عطسه و آبریزش از بینی و چشم اشاره کرد. پیشگیری، ضدعفونی کردن و واکسیناسیون بهترین روش‌ها برای جلوگیری از این بیماری در خروس‌های لاری است.
جوجه‌کشی از خروس لاری
در صورتی که تخم‌های نطفه دار و دستگاه جوجه‌کشی این پرنده را خریداری کرده باشید، باید خود را اماده جوجه‌کشی از آنها بکنید، اما قبل از جوجه‌کشی باید نکات مهمی را رعایت کنید که شامل موارد زیر می‌شود:
۱- دوره جوجه‌کشی خروس لاری نیز مانند تخم‌مرغ ۲۱ روز می‌باشد که ۱۸ روز اول دوره ستر و ۳ روز آخر دوره هچر نامیده می‌شود. با شروع دوره هچر باید تخم‌ها را به صورت افقی درون سبد هچر قرار دهید و چرخش راک‌ها متوقف کنید.
۲- قبل از شروع جوجه‌کشی باید دستگاه را به مدت ۲۴ ساعت تست کنید تا از کارکرد صحیح آن مطمئن شوید، نه تنها دستگاه‌های جدید بلکه دستگاه‌های قدیمی نیز نیاز به هر بار تست قبل از شروع جوجه‌کشی دارند.
۳- قبل از قرار دادن تخم‌ها داخل دستگاه باید آنها را ضدعفونی کنید، برای ضدعفونی ابتدا باید آنها را با پارچه‌ای خشک تمیز کرده، سپس تا گاز فرمالدهید ضدعفونی نمایید.
۴- پس از گذشت یک هفته از فرایند جوجه‌کشی با استفاده از نطفه‌سنج تخم‌ها را نطفه‌سنجی نمایید تا تخم‌های خراب را شناسایی و از دستگاه خارج نمایید. در صورت ماندن داخل دستگاه باعث خرابی سایر تخم‌ها و در نتیجه کاهش شدید راندمان جوجه‌کشی خواهد شد.
۵- در روز ۱۸ تخم‌ها را به سبد هچر منتقل کنید و دما و رطوبت را برای دوره هچر تنظیم نمایید؛ دما و رطوبت دوره ستر به ترتیب ۳۷٫۷ درجه و ۶۰درصد و در دوره هچر نیز به ترتیب ۳۷٫۲ درجه و ۷۰ درصد خواهد بود.
۶- جوجه‌ها تا ۲۴ ساعت پس از بیرون از تخم باید داخل دستگاه بمانند تا قدرت کافی پیدا کنند، آنها در این مدت از کیسه زرده داخل بدن خود تغذیه خواهند کرد.
۷- پس از انتقال جوجه‌ها به محیط باید آنها را به کمک لامپ مادر مصنوعی گرم نگه دارید و با توجه به اینکه بدن ضعیفی دارند، می‌توانید با استفاده از محلول آب و قند بدن آنها را تقویت نمایید.
منبع: easy-bator