به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ پرندگان به‌صورت غریزی بیماری خود را مخفی کرده و همیشه خود را قوی و سلامت نشان می‌دهند حتی در مواقع بیماری، این مسئله در پرندگان خانگی نیز وجود دارد. این رفتار را از نظر علمی بقای زیستی یا همان «بقای اصلح» می‌گویند.
درزمانی که یک پرنده علائم ناخوشی را از خود بروز می‌دهد، به احتمال زیاد در یک مقطع زمانی پیش از بروز علائم دچار بیماری گردیده است و بیماری در حالت پیشرفت خود قرار دارد، بنابراین لازم است تمام نگهدارندگان علائم و نشانه‌های ظریف تشخیصی حالت‌های بیماری در پرندگان را بیاموزندو قبل از آنکه دیر شود در جهت جلوگیری اقدامات لازم پزشکی را انجام دهند. رژیم غذایی نامناسب، شایع‌ترین علت بیماری در پرندگان خانگی ما است.
تروما، نگهداری ضعیف، بهداشت سطح پایین، استرس و ژنتیک ممکن است به بیماری منجر شود. فقط بر مبنای ظاهر طبیعی پرنده نمی‌توان گفت که پرنده فوق حتماً سالم است. هرگونه علائم یا نشانه که خارج از حد نرمال یا طبیعی در زیست پرنده مشاهده گردد را می‌توان به عنوان یک نشانه از بیماری قلمداد نمود.
«رژیم غذایی نامناسب، شایع‌ترین و پر گزارش‌ترین علت بیماری در پرندگان خانگی ما است که نیاز است نگهدارندگان توجه ویژه‌ای به مقوله تغذیه پرندگان خود نمایند.»
در زیر یک لیست طبقه‌بندی شده‌ای از نشانه‌هایی که نشان دهنده بروز بیماری است را قرار داده ایم کافیست تمامی‌این علائم را به ذهن خود بسپارید و یا آن را یاداشت نموده و نگه دارید دانستن این موارد کمک خواهد نمود تا شما در کوتاه ترین زمان ممکن از بیماری پرنده خود اگاه گردید و اقدامات درمانی را محیا سازید.
هشدار: بیاد داشته باشید نکات زیر صرفاً در جهت آموزش پیشگیرانه و تشخیص زود هنگام بیماری می‌باشد از آنجا که بسیاری از بیماری‌های داخلی دارای علائم مشترک در هر طبقه‌بندی دارا می‌باشند و طیف دارویی گسترده‌ای را شامل می‌شوند از این‌رو اقدامات کلی درمانی می‌بایست تحت نظر دامپزشک شنا به پرندگان صورت گیرد.
مشخصه‌های عمومی
• ظاهر کلی عاجزانه و مستمندانه (نگاه مظلومانه یا «موشی»)
• پرهای پف کرده یا ژولیده(fluffed) (به نظر تپل می‍‌رسد)
• بی اشتهایی (قادر به تغذیه نیست، تغییر در عادات غذا خوردن و یا خوردن کاهش یافته است)
• تغییر در مقدار مصرف (کم یا زیاد خورد آب یا هر خوراکی دیگر)
• ضعف
• افتادگی بال
• بی‌حالی، عدم فعالیت، افسردگی
• عدم تمایل به حرکت (ساکن نشست ممتد)
• خواب آلودگی (مدام چرت زدن)
• توده، برجستگی، تورم و یا bulges در بدن
• زخم
• خونریزی
• تغییر در وزن (افزایش یا کاهش)
رفتار
• هرگونه تغییر در نگرش به‌طور منظم، رفتار یا شخصیت
• رفتار غیرمعمول اهلی
• تحریک‌پذیری، اضطراب، گاز گرفتن
چشم
• چشم بسته
• ترشحات چشم
• ریزش پرهای اطراف چشم
• چشم ابری (نیمه پلک باز) (عدم دید یا تاری دید)
• تورم اطراف چشم
• تورم چشم
تنفسی
• تنفس سخت یا تنفس با دهان باز
• دم «ببنج» با هر نفس (حالت دم زدن در هنگام تنفس تاندول ساعتی)
• ترشحات بینی
• سوراخ‌های بینی مسدود شده
• افزایش یا کاهش در اندازه سوراخ‌های بینی
• عطسه (تعداد عطسه بیش از حد)
• خس خس سینه و یا تنفس «مرطوب»
• سرفه
• بی‌نظمی اطراف پوست سوراخ‌های بینی
• رنگ پرها در اطراف سوراخ‌های بینی
• تغییر در صدا یا عدم صدا
پوست و پر
• پر غیرطبیعی، رنگ کسل‌کننده، بافت، شکل، ساختار، رشد
• خونریزی: وجود خون یا پین پر (پر جدید)
• تولکی یا پریزان طولانی مدت (پوست انداختن)
• طاسی و یا از دست دادن پر در قسمت‌های مختلف بدن
• تغییرات پر، رنگ، رشد کندن پر، پرآسیب دیده
• پوسته پوسته شدن پرها و یا ترد و شکننده شدن
• خاراندن بیش از حد
• رشد بیش از حد منقار یا نوک
• اختلال در رشد منقار یا نوک
• بافت غیرطبیعی در منقار، تغییر رنگ
• رشد بیش از حد ناخن
• ناخن‌های غیرطبیعی (به عنوان مثال رنگ، بافت و یا پیچیدن ناخن)
• زخم بر روی پوست
• تروما، لکه‌های سیاه پوستی، کبودی
• توده، برجستگی، تورم وغده یا bulges در بدن
اسکلتی- عضلانی
• پا درد
• بال درد
• لنگش و یا تغییر وزن بدن
• تورم مفاصل
• فلج
• ضعف
• بال افتادگی
• قادر به نشستن نیست، نشست مداوم در پایین قفس یا کفی قفس
دستگاه گوارش و ادراری
• مدفوع مرطوب
• اسهال (مدفوع آبکی)
• تغییر در رنگ مدفوع (یعنی قرمز، زرد، قیری، رنگ پریده)
• تغییرات رنگ پرها در سراسر دریچه (مقعد)
• کاهش مدفوع
• زور زدن به هنگام اجابت مزاج
• پر مرطوب در اطراف سر و صورت
• استفراغ بیش از حد و یا نارسایی
• تپش یا دل دل زدن در ناحیه قلبی (پرولاپس)
مغز و اعصاب
• مشکلات تعادل
• سر کج
• سقوط
• تشنج
• بیهوشی
• فلج
• قادر به نشستن نیست، نشست مداوم در پایین قفس یا کفی قفس
• ضعف
نگهدارنده محترم: از درمان‌های خودسرانه و تجویز‌های غیر اصولی دارویی برای حیوانات به شدت پرهیز نمایید هرگونه اشتباه در تشخیص می‌تواند باعث ایجاد عوارض جبران نشدنی دیگر گردد.
تذکر: در راستای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی و تمامی گونه‌های جانوری از رهاسازی هرگونه حیوانات بیمار وغیر بومی در طبیعت آزاد به شدت پرهیز نمایید، در صورتی که قادر به نگهداری و درمان نیستید می‌توانید با اداره محیط زیست محل سکونت خود تماس حاصل نموده تا اقدامات لازم از طریق ماموران خدمت‌گذار این نهاد بدونه هیچ چشم داشتی اتخاذ گردد.
هموطن عزیزو گرامی: در حفظ و نگهداری منابع طبیعی و جانوری ودر راستای ارتقا زندگی بهتر برای همه مخلوقات خدا دلسوزانه کوشا و سخاوتمند باشید.
منبع: تیم تحقیقاتی 6019