به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در بیماری لکه سفید میگو، پلاک‌های سفید رنگی را درقسمت کاراپاس میگو از خود بجای می‌گذارند و به همین دلیل بیماری را به علت رسوب و عدم جذب کلسیم، لکه سفید White Spot Syndrome Disease) WSSD) می‌نامند.
خانواده پنائیده، بزرگترین خانواده سخت‌پوستان بوده و ببش از 300 گونه را در جهان شامل هستند. 12 جنس در این خانواده قرار دارد که تقریباً 80% آنها با نام میگو معرفی می‌گردند.
اولین شیوع این بیماری در سال 1993 در چین و ژاپن گزارش شد و80% میگوهای پرورشی را ازبین برد ولی در آسیا نیز اپیدمیک است.
این بیماری سایر بیماری‌های میگو را تحت‌شعاع خود قرارداد و باعث ازبین رفتن تعداد زیادی میگو با ارزش هزاران دلار در مزارع پرورشی بسیاری از کشورهای نظیر: چین، ژاپن، هند، تایلند، اندونزی، سریلانکا، بنگلادش و مالزی گردید. برای مثال در کشور چین در سال ۱۹۹۳ حدود ۸۰% از میگوهای پرورشی که ارزشی معادل ۱میلیارد دلار آمریکا داشت، دراثر این بیماری ازبین رفت همچنین در کشور تایلند معادل ۵۰۰میلیون دلار آمریکا خسارت به مزارع پرورش میگو ناشی از این بیماری گزارش گردید. درسال ۲۰۰۰ بیماری لکه سفید از طریق لاروهای وارداتی (ناپلی) از کلمبیا به کشور کاستکاریکا وارد شد ودرحال حاضر مقررات قرنطینه شدید در مزارع این کشور درحال اجراء می‌باشد. تکثیر و پرورش میگو سومین صنعت کشور اکوادور با بزرگترین بحران سیاسی اقتصادی در تاریخ این کشور یعنی بیماری فوق مواجه شد. ۵۰% مراکز تکثیر میگو تعطیل شد ومراکز عمل‌آوری تنها با ۵۰% درصد ظرفیت خود فعال بودند، همین رابطه صادرات میگو از ۸۷۵ میلیون دلار در سال ۹۸ به کمتر از ۳۶۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۰ گردید.
در سال 1384 از استان بوشهر نیز گزارش شده و موجب تلفات سنگینی در این منطقه گردید. این بیماری در کلیه میگوهای خانواده پنائیده در مرحله جوانی وبلوغ دیده می‌شود.
عامل بیماری لکه سفید میگو
بیماری است ویروسی و ویروس ایجاد کننده بیماری در کشورهای مختلف به نام‌های متفاوت شناسائی گردیده است. برای مثال در تایلند بنام (SEMBV (Systemic ectodermal Mesodermal Baculovirus و در ژاپن بنام (RV PJ (Rod shaped unclearvirus of penaeus japonicus نامیده می‌شود، ولی همگان معتقدند که عامل ایجاد کننده ویروسی مشابه می‌باشد.
این بیماری در حال حاضر جدی‌ترین و سخت‌ترین بیماری ویروسی تاثیرگذار در انواع گونه‌های میگو بوده وعامل بیماری باکولوویروس معرفی شده که یکی از بزرگترین ویروس‌های جدا شده از میگواست. ویروسی است عریض شده، بزرگ، پوشش‌دار، میله‌ای شکل و تا حدودی بفرم بیضی و دارای DNA بصورت دو رشته بهم تنیده می‌باشد و از طریق افقی و عمودی قابل انتقال است.
امروزه معتقدند که ویروس عامل بیماری هیچگونه ارتباطی با کلوویروس ندارد و مقرر گردید درخانواده جدیدی بنام نیما ویریده یا ویسپوویریده قرارداده شود. عرض ویروس ۹+۱۲۱ نانومتر و طول آن ۲۶+۲۷۶ نانومتر بوده ودارای تعدادی قیلامان ضمیمه‌ای که غالباً در قسمت نزدیک به انتهائی است دیده می‌شود.
نشانه‌های بیماری لکه سفید میگو
علائم ظاهری این بیماری براحتی در میگوهای جوان و بالغ قابل دیدن می‌باشد. لکه‌های سفید ابتدا در قسمت کاراپاس میگو و بندهای 5 تا 6 بدن ظاهر شده ودر مرحله پیشرفت کل بدن را لکه‌های سفید با ضخامت 5/ تا چند میلی‌متر می‌پوشاند. پوست میگو یا Cuticule براحتی از لایه درمیس جدا می‌شود.
هپاتوپانکراس بصورت زرد مایل به سفید، بزرگ و شکننده تغییر شکل پیدا می‌کند. همولنف میگو رقیق و انعقاد آن یا به کندی صورت می‌گیرد و یا اصلاً صورت نمی‌گیرد.
میگوها بی‌حال و اشتهای خود را از دست می‌دهند و میگوهای آلوده تمایل دارند که در کناره‌های استخر بایستند و به آهستگی در سطح آب شنا کنند و در نهایت در کف استخر ته‌نشین می‌شوند.
با نمایان شدن علائم کلینیکی بعد از 2 تا 7 روز مرگ و میر بسیار شدید بین 70 تا 100درصد در مزارع پرورشی اتفاق می‌افتد.
بیماری در تمام سنین میگوها از PL 15 تا وزن 45 گرم در مزارع متراکم و غیر متراکم گزارش شده است. در بعضی مواقع لکه‌های سفید با تغییر رنگ به قرمز همراه است و باید توجه داشت که تغییر رنگ به قرمز بواسطه همراه شدن باکتری‌های خانواده ویبریو با این عفونت است.
نشانی‌های هیستولوژیک: در بررسی‌های بافت‌شناسی تورم هسته و وجود گنجیدگی‌های بازوفیلیک و ائوزینوفیلیک در سلول‌های آزمایشگاهی جهت تشخیص: با استفاده از PCR)Polymerase Chain Reaction) و TEM)Transmission Electron Microscopy) می‌توان بیماری را تشخیص داد.
روش‌های انتقال بیماری
گسترش این بیماری از طریق حرکت لاروهای آلوده یا مولدین اتفاق می‌افتد. انتقال بیماری بین مزارع و استخرهای پرورشی می‌تواند از طریق آب خروجی استخرهای آلوده، از طریق هواده‌ها، از طریق حشرات، پرندگان تجهیزات آلوده مورد استفاده در هچری یا مزراع پرورشی، جانوران آبزی مثل خرچنگ‌ها و سایر کروستاسه‌ها انجام می‌شود. آب دریائی آلوده به ویروس 3 تا 4 روز حاوی ویروس می‌باشد.
درمان
درمان موفقی تاکنون برای غلبه بر بیماری لکه سفید گزارش نگردیده است. بنابراین باید تلاش شود تا آنجا که امکان‌پذیر است، تلفات این بیماری را به حداقل کاهش دهیم. جدیداً افزودن عصاره گیاهان داروئی، ویتامین‌ها مشوق‌های ایمنی‌زا به غذا و اصلاح باکتریائی باعث موفقیت‌هائی در مزارع شده است.
واکسیناسیون لکه سفید در میگو
تغذیه پست لاروها از ترکیبات ویروس‌های کشته شده بیماری Yellow head و لکه سفید آزمایش گردیده و موفقیت‌هائی هم داشته است ولی تا به حال گزارش جامعی ارائه نگردیده است.
تهیه و تنظیم: دکتر ایرج نامداری، کارشناس اداره کل دامپزشکی استان فارس.