بیماری هایی که حیوانات خانگی به همراه دارند

به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مراقبت از حیوانات خانگی تجربه فوق‌العاده‌ای برای کودکان است که به آنها مسئولیت‌پذیری، مهربانی کردن و احترام به دیگر موجودات زنده را آموزش می‌دهد. مانند بزرگسالان کودکان نیز می‌توانند از همراهی، محبت و ارتباط با حیوانات خانگی لذت ببرند.

اما حیوانات می‌توانند بیماری‌هایی را به انسان به‌ویژه کودکان، منتقل کنند. بنابراین اگر قصد نگهداری حیوان خانگی را دارید باید بدانید که چطور دربرابر این بیماری‌ها مراقبت کنید.

حیوانات خانگی چطور بیماری‌ها را انتقال می‌دهند؟

حیوانات نیز مانند انسان میکروب‌های زیادی را با خود حمل می‌کنند. بیماری‌های مشترک بین حیوانات خانگی مانند دیستمپر، پارواویروس سگ و کرم قلب به انسان‌ها منتقل نمی‌شود.

اما حیوانات باکتری، ویروس، انگل و قارچ‌هایی را با خود دارند که می‌تواند در انسان نیز ایجاد بیماری کند. این بیماری‌ها وقتی اتفاق می‌افتند که حیوان ما را گاز گرفته یا ناخن بکشد، همچنین از طریق تماس با فضولات، بزاق و شوره سر.

این بیماری‌ها به شکل‌های مختلفی می‌توانند در انسان‌ها بروز کنند. نوزادان، کودکان، خانم‌های باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر هستند. نوزادان و کودکان زیر 5 سال در معرض خطرند چراکه سیستم ایمنی آنها کامل رشد نکرده و برخی از بیماری‌های ساده بزرگسالان می‌تواند برای آنها بسیار خطرناک باشد.

حیوانات خانگی سالم، خانواده سلامت

اما با این‌همه شما مجبور نیستید که دست از نگهداری حیوانات دوست‌داشتنی خود بکشید. آنها می‌توانند زندگی شما را غنا ببخشند و با کمی احتیاط و آگاهی نیز می‌توان از بروز بیماری جلوگیری کرد.

جلوگیری از انتقال بیماری، قبل از آوردن حیوان به خانه شروع می‌شود. به‌طور مثال خزندگان و دوزیستان برای خانواده‌هایی که کودکان زیر 5 سال دارند مناسب نیست.

همچنین سن و سلامت کودک خود را نیز درنظر بگیرید. حیوانی که نیاز به مراقبت زیاد دارد برای کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مناسب نیست (به‌طور مثال کودکانی که مبتلا به ایدز و سرطان بوده و تحت شیمی درمانی هستند یا از داروی پردنیزون استفاده می‌کنند). کودکان مبتلا به اگزما نیز باید از آکواریوم‌های ماهی دور باشند.

بیماری‌های سگ و گربه

سگ‌ها و گربه‌ها حیوانات خانگی بسیار رایج و محبوبی هستند که می‌توانند این بیماری‌ها را با خود داشته باشند:

• بیماری کمپیلوباکتر (Campylobacter Infections): حیواناتی که حامل باکتری کامپیلوباکتر ژژونی هستند باعث بروز این بیماری خواهند شد، که اسهال، درد شکمی و تب از نشانه‌های آن هستند. این باکتری در دستگاه گوارش سگ، گربه، همستر، پرندگان و برخی دام‌ها دیده می‌شود. انسان از طریق تماس با آب آلوده، فضولات، گوشت کاملاً نپخته یا شیر غیر پاستوریزه به این بیماری مبتلا می‌شود.

هرساله بیش از 2میلیون مورد بیماری کمپیلوباکتر در ایالات متحده گزارش می‌شود و باکتری کمپیلوباکتر ژژونی (C. jejuni) عامل اصلی گاستروآنتریت باکتریایی است. این بیماری بیشتر در افراد یک خانواده یا کودکستان‌ها دیده می‌شود.

بیماری کمپیلوباکتر با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود.

• بیماری خراش گربه (Cat scratch disease): این بیماری هنگامی اتفاق می‌افتد که گربه‌ای آلوده به باکتری بارتونلا هنسلا (Bartonella henselae) انسان را گاز گرفته یا چنگ بزند. علائم آن شامل غدد لنفاوی متورم و حساس، تب، سردرد و خستگی که معمولاً بدون درمان بهبود می‌یابد. با این‌حال اگر عفونت شدید باشد آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد شد. بیماری خراش گربه به‌ندرت عوارض طولانی مدت ایجاد می‌کند.

بیشتر بدانیم:
تب خراش گربه

• هاری (Rabies): بیماری هاری ناشی از یک ویروس خطرناک است که از طریق گاز گرفتن یا زخمی کردن توسط حیوانی که بزاق دهانش آلوده است، منتقل می‌شود. حیواناتی مانند سگ، گربه، راکون، خفاش، راسو و روباه به هاری مبتلا می‌شوند. ایمن‌سازی گسترده با کمک واکسن‌ها انتقال بیماری از طریق سگ و گربه را کاهش داده است. ابتلا به هاری در انسان بسیار نادر است و واکسن آن نیز موجود است که پس از گزیده شدن توسط حیوان مشکوک به هاری، برای فرد تجویز می‌شود.

بیشتر بدانیم:
آشنایی با بیماری هاری (Rabies)

• تب منقوط کوه‌های راکی (تب خال‌دار یا دانه‌دار) (Rocky Mountain spotted fever (RMSF: این بیماری توسط کنه‌هایی که آلوده به باکتری ریکتزیا ریکتزی (Rickettsiaricketsii) هستند، انتقال می‌یابد. این کنه‌ها معمولاً در بدن سگ‌ها دیده می‌شود. علائم شامل تب شدید، لرز، درد عضلانی، سردرد و جوش‌هایی که ممکن است در مچ دست و پا، کف دست، پا و بدن دیده شود. RMSF با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شود و بیشتر در مناطق آتلانتیک (مرکزی و جنوب شرقی) ایالات متحده دیده می‌شود.

• قارچ و کرم حلقوی پوست (Ringworm): عامل اغلب بیماری‌های پوستی قارچ‌هایی است که در خاک و پوست انسان و حیوانات یافت می‌شود. کودکان می‌توانند با لمس کردن سگ یا گربه‌ای که مبتلا به کرم حلقوی است، به این بیماری دچار شوند. عفونت قارچی پوست یا تنیا کورپوریس (عفونت قارچی بدن) (tinea corporis) معمولاً به شکل نواحی دایره‌ای شکل، خشک و زبر روی پوست و حلقه‌ای قرمز رنگ و برآمده که درونش سفید است، یافت می‌شود. اگر پوست سر مبتلا شود ناحیه مورد حمله پوسته‌پوسته، قرمز و متورم می‌شود و اغلب ایجاد کچلی می‌کند. این بیماری با داروهای ضدقارچی از قبیل شامپو، کرم یا داروهای خوراکی درمان می‌شود.

• توکسوکاریازیس (Toxocariasis): این بیماری ناشی از توکسوکارا (Toxocara) بوده که در روده‌ی سگ و گربه زندگی می‌کند. تخم‌های این کرم معمولاً از طریق مدفوع سگ و گربه، خاک بازی کودکان را آلوده می‌کند. اگر کودک خاک آلوده را وارد بدن کند، تخم‌ها به روده نفوذ کرده و لاروها در دیگر اعضای بدن پخش می‌شوند، این بیماری با عنوان لاور مهاجر احشائی (visceral larva migrans) نیز شناخته می‌شود. 

• توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis): این بیماری پس از تماس با انگلی که در مدفوع گربه یافت می‌شود، بروز می‌کند. در اکثر افراد سالم بیماری توکسوپلاسموز هیچ نشانه‌ای ندارد. علائم احتمالی شامل غدد متورم، خستگی، درد عضلانی، تب، گلودرد و دانه‌های پوستی می‌باشد. در خانم‌های باردار می‌تواند باعث سقط جنین، زایمان زودرس و بیماری شدید و نابینایی در نوزادان شود. خانم‌های باردار باید از تمیز کردن جعبه خاک گربه پرهیز کنند. افرادی که بخاطر بیماری‌هایی چون ایدز و سرطان، سیستم ایمنی ضعیفی دارند در معرض عوارض شدید توکسوپلاسموز خواهند بود.

بیشتر بدانیم:
توکسوپلاسموز (toxoplasmosis)

• گزش توسط سگ و گربه

گاز گرفته شدن توسط سگ یا گربه ممکن است بسیار خطرناک باشد، مخصوصاً اگر بر صورت و دست باشد. گزش گربه‌ها خطرناک‌تر است و علت آن می‌تواند بروز زخم‌های عمیق‌تر توسط گربه باشد. زخم‌های جدی و بزرگ باید کاملاً شسته شوند. گاهی برای درمان زخم نیاز است که به پزشک مراجعه کرده و آنتی‌بیوتیک مصرف شود.

بیماری‌های پرندگان خانگی

پرندگان خانگی حتی اگر درون قفس نگهداری شوند، می‌توانند این بیماری‌ها منتقل کنند:

• کریپتوکوکوزیس (Cryptococcosis): یک بیماری قارچی است که با استنشاق ارگانیزم‌هایی که در فضله پرندگان بخصوص کبوترها وجود دارند، بروز می‌کند و ممکن است باعث پنومونی شود. افراد مبتلا به ایدز و سرطان بخاطر سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری و ایجاد عوارض جدی مانند مننژیت، هستند.

• سیتاکوز یا تب طوطی (Psittacosis): یک بیماری باکتریایی است که ابتلا به آن به واسطه تماس با فضله پرنده یا غبار داخل قفس پرنده، اتفاق خواهد افتاد. نشانه‌ها شامل سرفه، تب بالا و سردرد است. با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود.

بیماری‌های خزندگان و دوزیستان

خزندگان (ازجمله: مارمولک، مار و لاک‌پشت) و دوزیستان (ازجمله: قورباغه، وزغ و سمندر) کودکان را در معرض این خطرات قرار می‌دهند:

بیشتر بدانیم:
غذای خزندگان خانگی چیست؟

• سالمونلوز (Salmonellosis): خزندگان و دوزیستان سالمونلوز را با مدفوع خود دفع می‌کنند. لمس پوست خرندگان، قفس آنها و دیگر سطوح زندگی آنها می‌تواند منجر به بیماری شود. سالمونلوز علائمی چون درد شکمی، اسهال، استفراغ و تب دارد. کودکان کم‌سن و سال‌تر در معرض خطرات جدی‌تری چون کم‌آبی، مننژیت و سپسیس (عفونت خون) هستند.

بیشتر بدانیم:
بیماری سالمونلوز (salmonelosis) در طیور

دیگر حیوانات خانگی

نگهداری از جوندگان (ازجمله همستر و موش صحرایی) و همچنین ماهی می‌تواند کودکان را در معرض خطرات زیر قرار دهد:

• ویروس کوریومننژیت لنفوسیتی LCMV) Lymphocytic choriomeningitis virus): ویروس LCMV با تنفس ذراتی که درون ادرار، مدفوع و بزاق جوندگانی چون موش و همستر وجود دارد، وارد بدن انسان می‌شود. علائمی مانند آنفلوانزا دارد؛ تب، خستگی، سردرد، درد عضلانی، تهوع و استفراغ و حتی ممکن است که منجر به مننژیت (التهاب غشایی که مغز و نخاع را احاطه کرده) و انسفالیت (التهاب مغز) شود. مانند بسیاری از ویروس‌ها درمان خاصی برایش وجود ندارد، اما ممکن است برخی از بیماران نیاز به بستری شدن داشته باشند. بیماری LCMV مانند توکسوپلاسموز می‌تواند از خانم باردار به جنین منتقل شود.

• مایکوباکتریوم مارینوم (Mycobacterium marinum): این بیماری در افرادی رخ می‌دهد که در معرض آلودگی با آب آکواریوم یا استخر هستند. اگرچه این عفونت معمولاً ملایم و محدود به پوست می‌باشد اما در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند شدیدتر باشد.

مواردی که در سرپرستی حیوان خانگی باید رعایت کنید

اگر قصد خرید و نگهداری حیوان خانگی را دارید، آن‌را از فروشگاه‌ها، پناهگاه‌ها یا پرورش‌دهنده‌های معتبر تهیه کنید و مطمئن شوید که همه واکسن‌ها را به‌موقع گرفته است. موارد معتبر توسط جامعه دامپزشکی تائید می‌شوند.

به‌محض اینکه حیوان خانگی را انتخاب کردید، آنرا نزد دامپزشک برده تا معاینات اولیه و واکسیناسیون را انجام دهد. از برنامه واکسیناسیون حیوان آگاه باشید و به‌طور منظم پیگیر انجام آن باشید، چراکه واکسیناسیون خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد.

رژیم غذایی مناسب حیوان را برایش تهیه کنید، پیشنهاد می‌شود که از غذای مخصوص حیوانات استفاده کنید (از دامپزشک بخواهید بهترین غذاها را به شما معرفی کند) و آب سالم و تازه همیشه در دسترس حیوان قرار دهید. از دادن گوشت‌های خام به حیوانات پرهیز کنید زیرا ممکن است منبع بیماری باشند، همچنین هرگز به حیوان اجازه ندهید آب توالت را بنوشد، زیرا بیماری‌ها به‌راحتی از طریق بزاق، ادرار و مدفوع منتقل می‌شود.

ارتباط با حیواناتی که در طبیعت و آزادانه زندگی می‌کنند و برای خوراک خود به شکار می‌پردازند، برای کودکان خطرناک است، زیرا حیوانی که غذای آلوده می‌خورد می‌تواند ناقل آلودگی بوده و آنرا به انسان منتقل کند.

چگونه با خیال راحت حیوان خانگی نگه داریم؟

در این بخش به چند نکته اشاره خواهیم کرد که به خانواده‌ها کمک می‌کند تا با خیال راحت از یک حیوان خانگی نگهداری کنند:

• مرتب دست‌هایتان را بشویید، مخصوصاً بعد از لمس و نوازش حیوان، دست زدن به غذای حیوان، تمییز کردن قفس یا بسترش. هنگام تمییز کردن فضولات دستکش بپوشید و اگر پرنده دارید برای جلوگیری از تنفس ذرات ادرار و مدفوع، از ماسک استفاده کنید. هیچ‌گاه از کودکان نخواهید که قفس یا بستر حیوان را تمییز کند مگر هنگامی که بر کودک نظارت دارید و به او آموزش داده‌اید که چگونه این‌کار را درست و مسئولانه انجام دهد. (باز هم تاکید می‌کنیم که پس از انجام نظافت، دست‌ها باید شسته شوند.)

• از بوسیدن و لمس کردن حیوان با دهان، پرهیز کنید زیرا بیماری ممکن است از طریق بزاق منتقل شود. همچنین غذای خود را با حیوان خانگی به اشتراک نگذارید.

• محل زندگی حیوان را تمییز و خالی از فضولات نگه دارید. اگر حیوان بیرون از خانه دستشویی می‌کند، به‌طور مرتب فضولات را جمع‌آوری کرده و به کودکان اجازه ندهید در آن محدوده بازی کنند.

• هیچ‌گاه به حیوانات اجازه ندهید وارد آشپزخانه یا جایی که غذا تهیه کرده یا می‌خورید، بشود و از حمام کردن حیوان یا خالی کردن آب آکواریوم در سینک آشپزخانه یا وان حمام جلوگیری کنید. حیوان را خارج از منزل بشویید. با دامپزشک خود درمورد نحوه درست حمام کردن حیوان، مشورت کنید.

• از پذیرفتن حیوانات عجیب و غریب یا آنهایی که بیمار به‌نظر می‌رسند، اجتناب کنید. هرگز یک حیوان وحشی را به‌عنوان حیوان خانگی نگه ندارید.

هنگام بازی کودکان با حیوانات خانگی بسیار مراقب آنها باشید. کودکان و خردسالان بیشتر در معرض خطر هستند زیرا همراه با حیوانات روی زمین چهاردست و پا می‌کنند، آنها را بوسیده یا از غذای خود به آنها می‌دهند، دست خود را درون دهان حیوان کرده و دوباره آنرا به دهان خود می‌برند. همچنین اگر کودکان را به باغ‌وحش، گاوداری یا مرغداری می‌برید یا به خانه‌ی دوستی می‌روید که حیوان خانگی دارند، حتماً به کودک اهمیت شستن دست‌ها را تاکید کنید.

برای سلامتی خود و حیوان خانگی‌تان، کک و کنه را کنترل کنید. کک و کنه می‌توانند ناقل بیماری باشند و آنرا به انسان منتقل کنند. داروهای موضعی و خوراکی برای ازبین بردن آنها وجود دارد، استفاده از قلاده‌های ضدانگل می‌تواند برای کودکان خطرناک باشد، زیرا اگر به آن دست بزنند مواد شیمیایی داخل قلاده باعث بروز مشکلاتی در کودکان خواهد شد. بدن حیوان خانگی را برای پیدا کردن اثری از کک و کنه، دائماً بررسی کنید، همچنین وجود نیش‌ها و خراش‌ها، که ممکن است راه را برای انتقال میکروب باز کنند. حیوان خانگی را حتماً با قلاده از خانه بیرون ببرید و مراقب باشید به حیواناتی که مریض یا واکسینه نشده به‌نظر می‌رسند نزدیک نشود.

و در نهایت حیوان خانگی خود را عقیم کنید. عقیم کردن حیوان از ارتباط او با دیگر حیوانات که ممکن است آلودگی داشته باشند، جلوگیری می‌کند، بخصوص اگر حیوانتان زیاد از خانه خارج می‌شود.

منبع: kidshealth

ترجمه: مهسا احمدزاده