بیماری قانقاریای کبدی (هپاتیت نکروزان)

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ بیماری قانقاریای کبدی (هپاتیت نکروزان) یک نوع توکسمی حاد گوسفند و بز و به طور نادر در گاو است که در اثر زهرابه کلستریدیوم نووای در بافت کبد بوجود می‌آید، در شرایط طبیعی معمولاً با فاسیولیازیس همراه است. البته عوامل دیگری که موجب جراحات موضعی کبد می‌شوند نیز در بروز این بیماری تاثیر دارند.

عامل بیماری قانقاریای کبدی

عامل این بیماری، باکتری از خانواده کلستریدیا‌ها، به نام کلستریدیوم نووای تیپ B می‌باشد. این باکتری در کشت‌های جوان میکروب گرم مثبت و متحرک می‌باشند این باکتری در خاک و مدفوع وجود داشته و در کشت خیلی مشگل رشد می‌کند و در انسان نیز می‌تواند ایجاد بیماری به نماید.

پاتوژنز

اسپور این باکتری از طریق دستگاه گوارش وارد بدن دام شده و به کبد نفوذ می‌نماید. به‌محض بروز شرایط لازم از جمله آسیب‌های کبد و هیپوکسی، اسپورها جوانه زده و توکسین‌های آلفا و بتا ترشح می‌نمایند. بیماری معمولاً در مناطق باتلاقی و درفصل‌های تابستان و پائیز، بدلیل وجود حلزون‌های لیمنه‌آ (میزبان فاسیولا) و بیشتر در گوسفندان و گاهی گاوهای چاق ٢ساله اتفاق می‌افتد. انگل فاسیولا و دیکروسلیوم با حرکت در بافت کبد باعث ایجاد حفرات نکروزی و شرایط بی‌هوازی در کبد نموده و محیطی مطلوب برای رشد و تکثیر باکتری و همچنین ترشح توکسین فراهم می‌نمایند.

علائم هپاتیت نکروزان

در اکثر موارد بیماری بدون نشانی خاص بوده و دام بطور ناگهانی تلف می‌شود. مرگ بر اثر توکسمی و اختلال تنفسی رخ می‌دهد. وجود نقاط نکروتیک و پرخون در کبد، خیز در زیر جلد نواحی گردن، تیرگی و خشکی جلد، فساد سریع لاشه و خروج خونابه از سوراخ بینی از علائم این بیماری می‌باشد.

بیشتر بدانیم:
واکسن قانقاریای عفونی
بیان mRNA گیرنده عملکردی لپتین در کبد گوسفند
اثر گیاه دارویی آویشن کوهی بر فعالیت‌های کبدی

تشخیص ​هپاتیت نکروزان

برای تشخیص قطعی بیماری باید کلستریدیوم نویای را از کبد جدا ساخت. بهترین موضع نمونه‌برداری برای این کار، اطراف لکه‌های نکروز کبدی می‌باشد، همچنین می‌توان وجود زهرابه این باکتری را در مایع صفاقی و جراحات کبدی جستجو نمود.

پیشگیری و کنترل بیماری قانقاریای کبدی

١- مبارزه با حلزون‌ها در مراتع آلوده.

٢- خوراندن داروی ضد انگلی (ضد فاسیولوزیس) به دام‌های حساس.

3- واکسیناسیون گوسفند و بز علیه بیماری با واکسن قانقرایای کبدی. بهترین زمان مایه‌کوبی دام‌ها، ماه‌های مرداد و شهریور و دو تزریق به فاصله دو هفته می‌باشد. برای ایمن ماندن دام علیه بیماری تزریق واکسن یادآور سالیانه لازم است.

منبع: دانشنامه جم