به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ دیروفیلاریا ایمیتیس، انگلی است که به نام کرم قلب شناخته می‌شود. کرم قلب از طریق نیش پشه‌هایی که حامل لارو عفونی دیروفیلاریا ایمیتیس هستند منتقل می‌گردد.
حدود ۶ ماه طول می‌کشد تا لارو کرم قلب در بدن سگ مهاجرت کرده و به قلب و رگ‌های خونی مرتبط با آن برسد. کرم قلب بالغ تا اندازه ای حدود ۱۲ اینچ رشد می‌کند. کرم قلب بالغ تکثیر شده و کرم‌های نابالغ به نام میکروفیلاریا را به خون سگ آزاد می‌کند. وقتی پشه، سگ آلوده به کرم قلب را نیش می‌زند، ممکن است همراه خون میکروفیلاریا را هم ببلعد. میکروفیلاریا در بدن پشه تکامل پیدا کرده و تبدیل به لارو عفونی کرم قلب می‌شود. و بدین شکل چرخه زندگی کرم قلب سگ ادامه پیدا می‌کند.
کرم قلب سگ اغلب در نژادهای متوسط و بزرگ دیده شده و بیشتر در ارتباط با سگ‌هایی است که بیرون از خانه نگهداری می‌شوند.
در بررسی‌هایی که در ایران صورت گرفته، استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل از نظر آلودگی به کرم قلب سگ بیشتر در معرض خطر هستند.
آلودگی به کرم قلب سگ در هر سنی ممکن است رخ دهد اما اغلب سگ‌ها در سنین بین ۸-۳ سال آلوده شده‌اند. سگ‌های نر حدود ۴-۲ برابر بیشتر از سگ‌های ماده آلوده شده‌اند.
علائم آلودگی به کرم قلب سگ
۱- اغلب سگ‌ها هیچ نشانه‌ای ندارند و یا یک علامت خفیف مثل سرفه‌های گاه به گاه را نشان می‌دهند (به این حالت، کلاس یک بیماری کرم قلب سگ می‌گویند.)
۲- سرفه‌های شدیدتر و عدم تحمل ورزش به دلیل آسیب متوسط به ریه‌ها (کلاس دو بیماری کرم قلب سگ)
۳- کاهش وزن شدید و تحلیل عضلانی (کاشکسی)
۴- کم شدن سلول‌های قرمز خون (آنمی)
۵- عدم تحمل ورزش و غش کردن (سینکوپ)
۶- تجمع مایع در شکم سگ (آسیت) که به خاطر نارسایی احتقانی سمت راست قلب به وجود می‌آید و در این حالت سگ به شدت به واسطه کرم قلب آسیب دیده است (کلاس سه بیماری)
۷- شنیده شدن صدای رال یا کراکل از ریه حیوان هنگام معاینه با گوشی طبی.
۸- افزایش فشار خون ریوی و بروز ترومبوآمبولی‌های ریوی در سگ‌های مبتلا به کلاس سه کرم قلب سگ.
۹- افزایش تعداد ضربان قلب (تاکی کاردی)
۱۰- بزرگ شدن و نبض دار شدن ورید جوگولار.
۱۱- بزرگ شدن کبد سگ (هپاتومگالی) بر اثر نارسایی احتقانی قلب راست.
۱۲- خروج خلط خونی به دلیل خونریزی ریه و یا برونش‌ها، این حالت می‌تواند نشان‌دهنده لخته شدن خون و ترومبوآمبولی‌های شدید ریوی باشد.
۱۳- رنگ پریدگی لثه‌ها و سایر غشاهای مخاطی.
۱۴- سختی در تنفس (دیسپنه)
۱۵- نبض ضعیف.
۱۶- وجود هموگلوبین آزاد در خون (هموگلوبینمی)
۱۷- وجود هموگلوبین آزاد در ادرار (هموگلوبینوری) که نشان‌دهنده پیچیده شدن و پیشرفت آلودگی به کرم قلب سگ بوده و به نام سندرم caval شناخته می‌شود.
بیشتر دانیم:
انگل در سگ و راه‌های مبارزه با آن
آشنایی با بیماری‌های تنفسی در سگ‌ها
آشنای با بیماری‌های قلبی سگ‌ها
فاکتورهای مستعدکننده بیماری کرم قلب سگ
۱- زندگی کردن در مناطق اندمیک.
۲- مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا، اغلب شایع‌ترین موقعیت‌های جغرافیایی این بیماری هستند.
۳- زندگی سگ‌ها در بیرون از خانه، آنها را بیشتر مستعد ابتلا به کرم قلب سگ می‌کند اما بدین معنی نیست که سگ‌های خانگی همیشه از نیش پشه‌های حامل لارو عفونی مصون می‌باشند.
۴- عدم استفاده روتین از داروهای پیشگیرانه ضد انگل.
۵- مناطقی که هر روز دمای هوا به بیش از ۶۴ درجه فارنهایت می‌رسد و این حالت حداقل یک ماه ادامه دارد و یا برای ۱۴-۱۰ روز دما بیش از ۸۰ درجه فارنهایت می‌شود. (چرخه زندگی پشه در این شرایط فعال می‌ماند)
درمان کرم قلب سگ
بهداشت و درمان:
۱- اکثر بیماران در طول دوره درمانی جهت کشتن کرم قلب سگ نیازمند بستری شدن هستند.
۲- ازبین بردن میکروفیلاریا با درمان‌های پیشگیرانه ماهانه توسط دامپزشک – دارویی با نام تجاری interceptor می‌تواند باعث کاهش سریع در تعداد میکروفیلاریا شود و البته باید با احتیاط مصرف گردد.
۳- سگی که سابقه مشکلات لخته شدن خون را دارد توصیه می‌شود حتماً بستری گردد.
فعالیت در سگ مبتلا به کرم قلب
۱- به مدت ۶-۴ هفته پس از تجویز دارو برای از بین بردن کرم قلب بالغ، محدودیت‌های حرکتی باید اعمال شود.
۲- برای سگ‌های مبتلا به کلاس سه کرم قلب سگ، ۴-۳ هفته حبس در قفس پس از تجویز دارو برای ازبین بردن کرم قلب بالغ توصیه می‌شود.
۳- برای سگ‌های مبتلا به کرم قلب سگ با سابقه مشکلات لخته شدن خون، استراحت به مدت ۷ روز توصیه شده است.
رژیم غذایی
رژیم غذایی با میزان سدیم محدود برای سگ‌هایی که نارسایی احتقانی قلب را نشان می‌دهند توصیه می‌شود.
جراحی
۱-جراحی، درمان انتخابی برای سگ‌هایی است که عوارض و نشانه‌های بسیار جدی از بیماری کرم قلب سگ را نشان می‌دهند (سندرم caval)
۲- خارج کردن کرم قلب از قلب راست و عروق اصلی ریه (شریان ریوی) از طریق ورید جوگولار توسط جراح بسیار با تجربه و با استفاده از ابزار مناسب، روشی مناسب در مواقعی است که سگ با تعداد زیادی کرم بالغ آلوده شده است.
درمان دارویی کرم قلب در سگ
داروهایی که در این بخش معرفی می‌شوند فقط در مورد یک شرایط کلی در نظر گرفته شده‌اند و لزوماً نباید از همه‌ی آنها استفاده کرد و شاید با نظر دامپزشک نیاز باشد دارویی کم یا زیاد شود پس به هیچ عنوان خودسرانه از داروها استفاده نکنید.
۱- حذف مایعات اضافی بدن با استفاده از داروهای دیورتیک در حیواناتی که دچار نارسایی احتقانی قلب راست شده‌اند.
۲- استفاده از مهار‌کننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE).
۳- کمک به تنفس بهتر با استفاده از اکسیژن.
۴- استفاده از داروهایی مثل آسپیرین و هپارین جهت جلوگیری از لخته شدن خون.
۵- استفاده از دوزهای ضد التهابی استروئیدها، با توجه به یافته‌های بالینی و رادیوگرافی.
۶- استفاده از داروی ملارزومین (melarsomine) برای کشتن کرم قلب بالغ به روش تزریقی – مثبت بودن تست آنتی‌ژن کرم قلب خون ، ۴ ماه بعد ، ممکن است نشان دهد نیازمند تکرار درمان هستیم.
۷- ازبین بردن میکروفیلاریا با درمان‌های پیشگیرانه ماهیانه.
۸- استفاده از داروی آیورمکتین به صورت ماهیانه به مدت حداقل ۳۲ ماه برای کشتن کرم قلب بالغ در سگ (به‌طور کلی توصیه می‌شود از این روش درمانی فقط در مواقع خاص استفاده شود)
۹- استفاده از داکسی سایکلین برای ازبین بردن یک باکتری گرم منفی به نام Wolbachia که در کرم قلب وجود داشته و در زمان کشتن کرم قلب سگ باعث التهاب ریه و کلیه می‌شود.
پیشگیری از کرم قلب سگ
تمام سگ‌هایی که در مناطق پر خطر زندگی می‌کنند باید از دوزهای پیشگیرانه داروهای ضد کرم قلب سگ استفاده کنند.