درمان و پیشگیری سالمونلوز

درمان سالمونلوز

اگر تصمیم به درمان دارید بهتر است به کمک آزمایش حساسیت باکتری را در مقابل آنتی‌بیوتیک سنجید. ممکن است درمان ظاهراً مؤثر باشد ولی گاهی تعدادی از پرندگان، حامل باکتری می‌شوند و سویه‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، پدیدار می‌شوند. از آنتی‌بیوتیک‌ها بعنوان داروی پیشگیری مخلوط در دان و یا آب در جوجه‌های مسن و جوان و تخم‌مرغ‌های هچری و داروی معالج طیور بیمار استفاده می‌شود.

ترکیبی از سولفات پلی میکسین B وتری متوپریم در گله‌های مبتلا به سالمونلا انتریتیدیس هم از جنبه پیشگیری و هم از جنبه درمانی مصرف می‌شود. جنتامایسین تزریقی و اسپکتینومایسین جهت کنترل آلودگی کیسه زرده در هچری استفاده می‌شود. گزارشاتی وجود دارد مبنی بر اینکه افزودن 5 عامل ضد باکتریایی مختلف به آب آشامیدنی طیور سبب کاهش آلودگی سالمونلا تیفی موریوم می‌شود. داروهای مؤثر دیگر عبارتند از: تتراسایکلین، نئومایسین، باستیراسین و داروهای گوگرد دار (بجزطیور تخم‌گذار).

سالمونلاتیفی موریوم و انتریتیدیس نسبت به برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها مقاومت دارویی یافته‌اند به طوری‌که طی گزارش پاپ در سال 1996 سالمونلاتیفی موریوم تیپ 104 نسبت به آمپی‌سیلین، کلرامفنیکل، استرپتومایسین، سولفانامید و تتراسایکلین مقاومت دارویی یافته است.

کنترل و پیشگیری سالمونلوز در طیور

1) تخم‌مرغ‌ها و جوجه‌ها و پولت‌ها باید از گله‌های عاری از سالمونلا آورده شوند و از تخم‌مرغ‌های ترک‌دار و کثیف وآنهایی که روی زمین گذاشته شده‌اند جهت جوجه‌کشی استفاده نشود.

2) تخم‌مرغ‌های هچ شده باید ضدعفونی شوند و سالن‌های هچری طبق استاندارد بهداشتی ـ ضدعفونی آماده شوند. غوطه‌ور‌سازی تخم‌مرغ‌ها در محلول گلوتارآلدئید 5/0% دردمای 40 بمدت 20 دقیقه یا گاز دادن با حداقل 600 میلی‌گرم گاز فرمالدئید به ازای هر مترمکعب در 20 به مدت 30 دقیقه صورت می‌گیرد. 

3) درفاصله بین دو دوره جوجه‌ریزی، سالن‌های مرغداری باید تماماً شسته شده و ضدعفونی شوند. کپسول پارا فرمالدئید اغلب هر دوهفته یک بار به لانه تخمگذاری افزوده می‌شود. 

4) کنترل حشرات و جوندگان باید بوسیله طراحی سالن‌ها و مدیریت آنها صورت گیرد.

5) جهت جلوگیری از انتقال افقی در بین سالن‌ها، بیماران را معدوم کرده و تمامی مواد زاید را در یک منطقه مناسب در ظرف در بسته که امکان ورود ناقلین بیماری نباشد، قرارداده شود.

6) از غذای پلیت شده و یا خوراک فاقد منبع پروتئین حیوانی استفاده شود.

7) واکسیناسیون طیور از بروز بیماری پیشگیری می‌کند.

نمونه‌گیری از سالن‌های مرغداری و سواب کلواک و لاشه‌های مشکوک جهت جلوگیری از شیوع بیماری امری ضروری است.

9) نگهداری تخم‌مرغ‌ها دریخچال وسردخانه خطر بیماری‌زایی راکاهش می‌دهد.

10) اخیراًسازمان نظارت بر مواد غذایی ودارویی ایالات متحده (FDA) استفاده ازمحلول 37% فرمالین را به میزان 5/2 کیلوگرم در هرتن و به مدت 14 روزجهت کنترل باکتری سالمونلا درخوراک طیور مجاز اعلام کرده است.

افزودن مواد شیمیایی مانند اسید فرمیک یا پروپیونیک به دان، یا گاز دادن با فرمالدئیدیا متیل برومید نیز موجب کاهش سالمونلا در دان شده است. برنامه‌های کنترل سالمونلا انتریتیدیس در کشورهای مختلف بشرح زیر است:

درکشورهای اروپایی درمرحله اول تقلیل آلودگی و درمرحله بعد حذف آلودگی درگله‌های مادر، اجداد ولاین انجام می‌گیرد. در بین این کشورها، سوئد درکنترل سالمونلا‌ها مقتدرتر و پیشرفته‌تر عمل نموده است. به‌طورکلی تا سال 1984 حدود 90% هزینه معدوم کردن گله‌های آلوده و 100% هزینه تمیز نمودن فارم‌ها (هرفارم با ظرفیت تولیدی بیش از5000 قطعه مرغ) را پرداخت نمود.

در انگلستان در سال 1989 برای ممانعت از انتشار سالمونلا قوانینی وضع شده است. محدودیت حرکت طیور، جداسازی فارم‌های آلوده همراه با کشتار اجباری و غرامت سبب کاهش آلودگی شده است. در هلند نیز مشابه انگلستان تمهیداتی صورت گرفته است که باعث کاهش سالمونلا انتریتیدیس درگله‌های مادر و اجداد شده است ولی موارد انسانی را تقلیل نداده است. روش آمریکا در برخورد با سالمونلا انتریتدیس بسیار محتاطانه‌تر است، کشتار و پرداخت غرامت و غیره وجود ندارد بلکه فارم آلوده را کنترل می‌نمایند زیرا سویه‌های باکتری حدت کمتری دارند.

بیشتر بدانیم:

«آب» تواند مشکل پنهان ضعف عملکرد گله‌های گوشتی باشد

مرغ‌های خام آلوده به باکتریهای خطرناک هستند

جوجه‌های رنگی را نخرید

حذف رقابتی

درمان حذف رقابتی عبارتست از: افزایش فعالیت فلور طبیعی روده تا طی آن کلونیزه شدن بسیاری از عوامل بیماری‌زا درروده محدود شود، که این روش عمداً درپیشگیری از عفونت‌های پاراتیفوئیدی مؤثر است. این باکتری‌ها ازطریق مقعد، اسپری در سطح بدن یا قطره خوراکی وارد بدن طیور می‌شوند. مخلوطی از باکتری‌های روده (عموماً محتویات سکوم) معمولاً جهت این کار استفاده می‌شوند. خوراندن کشت مخلوطی ازباکتری‌های روده کور مرغ‌های گوشتی بالغ که از29 سویه تشکیل شده بود به جوجه‌های گوشتی یک روزه از طریق آب آشامیدنی و و سپس رویارو کردن جوجه‌ها از راه خوراکی با سالمونلاتیفی موریوم بعد از 2روز، نشان دادن که این باکتری‌ها به سرعت در روده کور جای گرفته، مقاومت درمقابل سالمونلا تیفی موریوم را در مقایسه با جوجه‌های گروه شاهد به طور مؤثری افزایش می‌دهد.

درگله‌های مسن آلوده به سالمونلا، قبل از انتقال به جایگاه‌های پاک، آنها را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کنند، سپس، فلور روده‌ای و سالمونلا را تضعیف می‌کنند و به دنبال آن مخلوط حذف رقابتی را به پرندگان می‌خورانند تا امکان حذف آلودگی از پرندگان به وجود می‌آید. در پرندگان تخمگذار به دلیل عدم امکان انتقال پرندگان به جایگاه‌های پاک، استفاده از روش فوق موفقیت‌آمیز نبوده است.

واکسیناسیون سالمونلا

جهت کنترل آلودگی به سالمونلا انتریتیدیس تاکنون واکسن‌های مختلفی ساخته شده است. در کشور آلمان برای کنترل سالمونلاتیفی موریوم از واکسن آگزوتروفیک (Auxitrophic = سویه ای جهش یافته (موتانت) از باکتری که برای رشد به عوامل خاصی نیاز دارد) زنده استفاده می‌شود. واکسن‌های زنده تخفیف حدت یافته نیازمند این است که به مدت کافی در بافتها باقی بمانند تا پاسخ ایمنی حمایتی ایجاد کنند. استفاده خوراکی یا داخل عضلانی ازواکسن تخفیف حدت یافته سالمونلا انتریتیدیس نوع موتانتA  سبب کاهش دفع عفونت از طریق مدفوع، انتقال افقی عامل بیماری‌زا و آلودگی تخم‌مرغ‌ها می‌شود که این اثرات تا23 هفته پس از واکسیناسیون مشاهده می‌شود. واکسن خوراکی نوع اخیر ایمنی محافظتی کم‌اثرتری ایجاد می‌کند.

در پرندگان واکسینه شده در روز اول، متعاقب گذشت 4 هفته مشکلات اسهال، لنگش، تلفات و وقوع سالمونلا انتریتیدیس کمتر رخ داد. درسال 1994 حدود 2میلیون پرنده در مزارع صنعتی انگلستان واکسینه شدند که از این گله‌های واکسینه شده سالمونلا انتریتیدیس جدا نشد.

درآزمایشات دیگر جوجه‌های بدست آمده از گله مادر 57 هفته (واکسینه شده و واکسینه نشده) همراه با جوجه‌های 7 روزه که یک دوزخوراکی سالمونلا انتریتیدیس را روز اول دریافت کرده بودند، قرارداده شدند. اطلاعات بدست آمده حاکی است که آنتی‌بیوتیک‌های مادری که ایمنی غیرفعال ایجاد می‌کنند، در جوجه‌های سنین 21 روزه با کاهش علائم بالینی و کاهش دفع سالمونلا همراه بود. به هر حال کاهش مشخصی در جداسازی سالمونلا انتریتیدیس از ارگان‌های داخلی جوجه‌های واکسینه شده قابل توجه است. واکسن بین سنین 12 الی 16 هفتگی انجام می‌شود. هر دز واکسن شامل تعداد زیادی سالمونلا انتریتیدیس غیرفعال است و دو تزریق ایمنیت بالاتری ایجاد می‌کند.

واکسن‌های کشته اتوژن سالمونلا انتریتیدیس همراه با یاور خوراکی Oil adjuvant و ازطریق زیرجلدی به مدت چندین سال در ماکیان ایالات متحده مصرف شد ونتایج امیدبخشی حاصل گشته است. در جوجه‌های واکسینه شده باواکسن کشته (باکترین) سبب کاهش تلفات، علائم بالینی وضایعات تا12 هفته پس از واکسیناسیون گردید.

ضمناً محققین دانشگاه ویکتوریا نوعی واکسن علیه سالمونلا را به روش مهندسی ژنتیک ابداع کرده‌اند. این واکسن از یک سویه موتاسیون یافته سالمونلا تیفی موریوم ساخته شده است که با حذف قسمتی از ساختمان ژنتیکی این باکتری آنرا کاملاً به برخی ویتامین‌ها وابسته ساخته‌اند. هدف از این کار محافظت حیوانات از سالمونلوز است. این سویه سالمونلا به صورت خوراکی تجویز می‌شود.

بخش‌های دیگر این خبر را بخوانید: 

بیماری سالمونلوز (salmonelosis) در طیور