به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ افزایش سلول‌های تیروئیدی را گواتر می‌نامند. در این حالت سلول‌های غده تیروئید به تعداد زیادی افزایش می‌یابد و غدد تیروئیدی در حقیقت بزرگ می‌گردند، این شرایط در همه گونه‌های پرندگان شامل پرندگان وحشی، کبوتر‌ها، قناری‌ها، طوطی‌ها و مرغ‌عشق‌ها به کرار دیده شده است.
«گواتر یک بیماری عمومی در مرغ عشق می‌باشد»
غدد تیروئید در شرایط نرمال چندین هورمون مختلف را در بدن تولید می‌کنند که شامل تیروکسین و ید است که برای تولیدات غده بسیار ضروری می‌باشند. یک مکانیسم فیدبک نیز برای کنترل میزان تولید هورمون‌ها وجود دارد اگر مغز احساس کند هورمون‌های تیروئیدی کم هستند سیگنال‌هایی را به غدد تیروئید می‌فرستد تا هورمون بیشتری تولید کند و بلعکس آن. اگر میزان هورمون تیروئید بالا باشند مغز با فرستادن سیگنال‌هایی به غدد تیروئید تولید را کند می‌کنند اگر غده تیروئید توسط مغز برای تولید بیشتر هورمون‌ها تحریک شود در یک دوره زمانی بلند سلول‌های غدد تکثیر می‌یابند و غدد تیروئید بزرگ می‌شوند و همچنین در اثر فقدان ید هم این بزرگ‌شدگی اتفاق می‌افتد زیرا در فقدان ید تولید هورمون‌ها کاهش می‌یابد و نیاز به تکثیر برای سلول‌های بیشتر وجود دارد.
از جمله عواملی که تحت آن گواتر حاصل می‌شود:
۱- معمولاً کمبود ید در جیره تغذیه‌ای و یا خوراک‌هایی با کمبود ید می‌توانند عامل اصلی گواتر در پرندگان باشند.
۲- ارائه تغذیه‌هایی که شامل عناصر گواترزا (goitrogenic) هستند مانند باقلا (soybean)، بذرک (flax ،(rapseed، شلغم (turnip)، ودیگر خانواده‌های کلم‌ها مثل کلم سر پیچ (kala)، کلم معمولی (cabbage)، کلم بروکلی (broccoli) در ایجاد گواتر نقش فزاینده‌ای دارند.
۳- عفونت‌های سختی که التهاب غدد تیروئید را ایجاد می‌کنند
۴- توکسین‌ها مثل سموم ارگانوفسفره و biphenol cloinated
نشانه‌های گواتر در پرندگان زینتی چیست؟
غدد تیروئید پرندگان در ناحیه حفره قفس سینه قرار دارد و وقتی بزرگ می‌شود در جایی قرار می‌گیرد که می‌تواند به قلب، سیستم تغذیه، ریه‌ها، و کیسه‌های هوایی فشار وارد کند فشار روی قلب می‌تواند همچنین موجب شود مایعات در سیستم تنفسی و همچنین در سیستم تغذیه‌ای افزایش یابند.
بیشتر بدانیم:
نقش مواد معدنی در جیره پرندگان و علائم کمبود آن
پرریزی در پرندگان خانگی
تکنیک‌های تعیین جنسیت در پرندگان
در مورد میکروچیپ‌گذاری در پرندگان بیشتر بدانیم
نشانه‌های از یک مورد غده تیروئید بزرگ درگیر با بیماری چیست:
۱- تشنج و مرگ ناگهانی به موجب فشردگی فیزیکی قلب و عروق خونی بزرگ
۲- سخت شدن بلع (تنگی مری)
۳- تورم چینه‌دان (crop)
۴- استفراغ کردن (قی کردن یا بازگشت دانه ازمنقار)
۵- کاهش وزن
۶- کاهش میل جنسی به دنبال انسداد مری
۷- زجر تنفسی (با سختی نفس کشیدن)
۸- خس خس کردن
۹- ایجاد صدای جیغ در هنگام دم و بازدم و تغییر آواز خواندن و صدا
نشانه‌های کلینیکی گواتر در کبوتر‌ها در زمان کاهش میزان هورمون شامل نتایج زیر می‌باشد:
۱- کاهش قدرت ایمنی
۲- مستعد شدن پرندگان به عفونت‌ها
۳- چاقی
۴- تولیدمثل ضعیف
۵- پر و پوست غیرنرمال
۶- افسردگی
۷- بی‌حالی یا مرگ کاذب یا سستی
روش تشخیص گواتر در پرندگان چگونه است؟
دامپزشک برای درمان نیاز به یک تاریخچه از پرنده دارد که شامل شرح تغذیه کامل پرنده در زمان ظاهر شدن اولین نشانه‌های مشکوک دارد، شرح هر نوع قرارگیری پرنده در معرض سموم و هر نشانه‌ای از عفونت می‌تواند در تشخیص کمک‌رسان باشد در بعضی گونه‌های پرندگان مبتلا به گواتر توده‌های بزرگ در زیرگردن را می‌توان مشاهده نمود.
«تورم حاصله از گواتر در مرغ عشق‌هادر حفره قفسه سینه رخ می‌دهد»
تست‌های خونی می‌تواند در ارزیابی ساختمان تیروئید و میزان هورمون‌های تیروئید کمک‌کننده باشند، عکس‌های رادیو گرافی می‌توانند مفید باشند، گواتر می‌تواند نسبت به دیگر بیماری‌های تیروئیدی که باعث بزرگ شدن غده می‌شوند مثل تومور و کیست‌ها برجسته‌تر و حجیم‌تر باشد.
روش‌های درمان گواتر چگونه است؟
اگر گواتر به دلیل کاهش ید است می‌توانید از ترکیبات ید مکمل همراه با آب استفاده کنید در گاهی موارد پرنده نیاز به یک محیط با حجم زیاد اکسیژن دارد و باید ید را به صورت تزریقی دریافت کنند نیاز‌های تغذیه‌ای پرنده بیمار باید ازنظر میزان مواد گواترزا اصلاح گردد، در اقدام بعدی پرنده از نظر قرارگیری در معرض سموم ارگانوفسفر (حشره‌کش‌ها) یا دیگرمواد شیمیایی باید دور نگاه داشته شود. هرگونه عفونت یا بیماری دیگر باید به طور مناسب و مجزا درمان گردد.
چگونه از بروز گواتر پرندگان جلوگیری بعمل آوریم؟
در مناطق جغرافیایی که ید در زمین و آب آشامیدنی کم است ید می‌تواند درآب و تحت نظر دامپزشک متخصصص به پرنده ارائه گردد. یک پرنده باید میزان بالایی از مواد غذایی مختلف را دریافت کند و تغذیه‌هایی که عناصر گواترزا و سموم دارند نباید در جیره تغذیه‌ای پرنده مورد استفاده قرار گیرند سرانجام هر شرایط نامطلوب مثل عفونت‌ها باید سریعاً مورد درمان قرار گیرند
منبع: سایت 6019