به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ عفونت‌های سالمونلایی درتمامی نقاط دنیا در میزبان‌های بسیاری همچون حیوانات اهلی، وحشی و انسان باعث بیماری می‌شوند. سالمونلا انتریتیدیس یکی از مهم‌ترین سروتیپ‌هایی است که بعد از انجام مراحل پاکسازی و ضدعفونی از سالن‌های پرورش مرغ جدا شده است.
شیوع و گسترش بیماری
شیوع شدید پاراتیفوئید خصوصاً سالمونلا تیفی موریوم در سال 1978 در امریکا و استرالیا سبب خسارات زیادی شد. درطی دهه 1980 آلودگی اغلب تخم‌مرغ‌ها در شمال غربی ایالات متحده مربوط به سالمونلا انتریتیدیس بود و تقریباً 0/0001 آلودگی تخم‌مرغ‌ها ممکن است رخ دهد. در این مناطق آلوده به طور متوسط ازهر50 مصرف کننده تخم‌مرغ، یکی می‌تواند به سالمونلوز مبتلا شود. درصد وقوع بیماری در ماه‌های سرد و در خروس‌ها 2% بیشتر است.
عامل بیماری
درحال حاضرشایع‌ترین سروتیپ‌های بیماری‌زا پاراتیفوئید در طیور، سالمونلا انتریتیدیس Salmonella enteritidis و سالمونلا تیفی موریوم S.typhimurium می‌باشند. این عوامل، باکتری‌های گرم منفی، میله‌ای شکل با ابعاد 1/5 - 0/7×5-2 هستند که فاقد هاگ و فاقد کپسول می‌باشند. دارای تاژک‌های بلند هستند و متحرکند. در محدوده دمایی 5 تا 45 درجه سانتی‌گراد ودرمحدودهpH، 4 تا 9 می‌توانند رشد کنند و نیترات را به نیتریت احیا می‌کنند.
سالمونلاتیفی موریوم تخمیر گلوکز (هم اسید و هم گاز تولید می‌کند)، دولسیتول، مانیتول، مالتوز را انجام می‌دهد ولی قادر به تخمیر لاکتوز، ساکاروز، مالونات یا سالین نیست. درتمامی محیط‌ها تولید سولفید هیدروژن می‌کند و دکربوکسیلاسیون اورنی تین ولیزین را انجام می‌دهد و از سیترات بعنوان منبع مهم کربن بهره می‌گیرد. سالمونلاتیفی موریوم اوره و ژلاتین را هیدرولیز نمی‌کند پس اندول تولید نمی‌کند.
بیشتر بدانیم:
مطالعه مقاومت دارویی سالمونلاهای جداسازی شده ازتخم‌مرغ‌های بومی‌شهرستان فسا
بیماری نکروز روده در مرغ‌ها
عفونت کیسه زرده
نشانه‌های بالینی
معمولاً بیماری در جوجه‌ها زیر دوهفتگی و به ندرت در سنین بالای 4 هفتگی دیده می‌شود. معمولاً تلفات در کمتر از 20% گروه مبتلا اتفاق می‌افتد در طی هفته دوم زندگی، جوجه‌ها ممکن است علائمی از ضعف رشد، توقف رشد و ضعف عمومی توان بدن را نشان می‌دهند. معمولاً عفونت پاراتیفوئید در پرندگان خیلی جوان سبب بیماری می‌شود. آلودگی تخم‌مرغ‌ها با سالمونلا ممکن است منجر به مرگ جنین داخل تخم‌مرغ ویا مرگ سریع جوجه‌های تازه هچ شده، شود.
علائم بالینی ندرتاً پس از دو هفته مشاهده می‌شود. پرندگان مبتلا کسل و افسرده هستند. تمایل به حرکت نداشته و با چشمان بسته، پرهای ژولیده و بال‌های افتاده می‌ایستند. اسهال، آلودگی پرهای اطراف مقعد با با مدفوع از نشانه‌های رایج است و در برخی واگیرها به دلیل کدورت قرنیه یا پلاک‌های پنیری در حدقه چشم، بینایی پرنده دچار مشکل می‌شود. ندرتاً در پرندگان تخم‌گذار بیماری ایجاد می‌کند و درصورت بیماری‌زایی سبب کاهش تخم‌گذاری می‌شود.
یافته‌های کالبد گشایی
درعفونت شدید در جوجه‌های تازه هچ شده که منجر به تلفات سریع می‌شود تنها نشانی کالبدگشایی سپتیسمی بودن لاشه است. اگر جوجه‌ها در سنین اولیه مبتلا شوند، التهاب و عدم جذب کیسه زرده درآنها شایع است. اگر آنها در مرحله حاد سپتیسمی ازبین نروند عمدتاً تورم طحال و کبد همراه با پر خونی، رگه‌های خونی و کانون‌های نکروتیک دیده می‌شود. کلیه نیز ممکن است دچار این عارضه گردند پریکاردیت، پری هپاتیت چرکی فیبرینی دراغلب موارد مشاهده می‌شود.
مشخص‌ترین یافته کالبد گشایی که در حدود پرندگان تلف شده در اثر سالمونلوز دیده می‌شود اتساع سکوم بوسیله مواد نکروتیک سفید و سخت می‌باشد که به آن تیفلیت Typhitis می‌گویند. وقتی بیماری مزمن شود انتریت حاد دارای کانون‌های نکروزی در روده کوچک مشاهده می‌شود شامل کدورت چشم، چرکی شدن چشم، تورم مفاصل چرکی و التهاب کیسه‌های هوایی می‌باشد.
تشخیص
تأیید تشخیص، مستلزم جداسازی وشناسایی عامل بیماری وترجیحاً سرووار آن می‌باشد. سالمونلا را می‌توان با کشت مستقیم، بسادگی از بافت‌های مبتلا جداکرد، بنابراین درجوجه‌هایی که دراثر سپتیسمی می‌میرند، می‌توان از کبد، کیسه صفرا یا کیسه زرده باکتری را مستقیماً جدا نمود. در پرندگان مسن‌تر سالمونلا در روده یافت می‌شود و امکان جدا کردن باکتری از سکوم‌ها بیشتر است. امکان جدا کردن از مکان‌های دیگر مثل تخمدان، لوله تخم‌بر، لوزالمعده، مفصل، بیضه، قلب و چشم وجود دارد.
سالمونلا پلوروم و گالیناروم در روده کلونیزه نمی‌شوند اما سایر قسمت‌های بدن پرنده را بسادگی آلوده می‌کنند. این امر موجب تحریک تولید آنتی‌بادی‌هایی می‌شود که در آزمایش‌های سرمی مورد شناسایی قرار می‌گیرند. سایر سرووارهای سالمونلا در روده کلونیزه می‌شوند اما بافت‌های بدن را بسادگی مورد تهاجم قرار نمی‌دهند و بنابراین ممکن است تولید آنتی‌بادی‌ها را تحریک نکنند.
بخش‌های دیگر این خبر را بخوانید:
بیماری سالمونلوز (salmonelosis) در طیور