به گزارش «سرویس آموزشی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ بخار تحت فشار (Autoclave) به مراتب درجه حرارت بیشتری تا جوشاندن فراهم می‌کند. از امتیازات استفاده از روش استریلیزاسیون به کمک اتوکلاو سرعت عمل، قابلیت نفوذ زیاد و درجه رطوبتی بالا است که تمام این‌ها موجب انعقاد پروتئین میکروب‌ها می‌شود.
توجه داشته باشیم که این فشار نیست که باکتری را می‌کشد، بلکه حرارت بالا این کار را می‌کند و تغییر فشار فقط در بالا بردن درجه حرارت تجاوز از 100 درجه سانتی‌گراد است.
اتوکلاو یکی از ملزومات هر بیمارستان است که معمولاً ولی نه همیشه اتوکلاو روی 15 پاند فشار در هر اینچ مربع و حرارت 121 درجه تنظیم شده و بسته به موادی که باید استریل شوند این تنظیم قابل تغییر خواهد بود. مثلا اگر 1000 لوله که هریک حاوی 10 محیط مایع است در مدت 10-15 دقیقه و حرارت 121 درجه استریل شوند همین مقدار اگر در ظرف یک لیتری باشند مدت را باید به 20-30 دقیقه افزایشداد.
طبق مطالعات انجام شده درجه حرارت و زمان لازم برای استریل نمودن کامل در بخار تحت فشار به قرار زیر است :
15 دقیقه در 121 درجه سانتی‌گراد در فشار Psi15
10 دقیقه در 126 درجه سانتی‌گراد در فشار Psi20
3دقیقه در 134 درجه سانتی‌گراد در فشار Psi29.4
بعضی مواد را نمی‌شود اتوکلاو کرد، مثل موادی که با روغن مخلوط نمی‌شوند زیرا بخار به روغن‌ها کارگر نیست و میکروارگانیسم‌ها می‌توانند از اثر بخار مصون بمانند. بعضی مواد هم در اثر اتوکلاو کردن تغییر وضع می‌دهند و خراب می‌شوند.
دستکش‌ها و لباس‌های بیماران و پرسنل اطاق عمل، ماسک، کلاه، وسایل جراحی و..با استفاده ازاتو کلاو استریل می‌شوند.
کلیه وسائلی که از داخل اتوکلاو خارج می‌شوند باید تاریخ داشته باشند و معمولاً وسائلی که داخل ست پارچه‌ای دو لایه پیچیده شده‌اند، نباید بعد از گذشت 30 روز و کلیه وسایلی که داخل کاغذ پیچیده شده‌اند بعد از 2 هفته از آنها استفاده نمود. اصولاً وسایلی که برای استریل شدن آماده می‌شوند باید دارای ابعاد معینی باشند و بزرگترین اندازه بسته 35×40×50 سانتی‌متر است و باید سعی نمود بزرگترها انتخاب نشود. وسائل را باید طوری در اتو کلاو چید که بخار به آسانی بتواند از لای آنها عبور کند.
دستکش‌ها را در پارچه دو لایه ضخیم بپیچید و مدت زمان آن را 15 دقیقه انتخاب کنید. معمولاً مدت زمان 15 دقیقه برای وسائل لاستیکی و سوندها و مدت زمان 50 دقیقه برای وسایل فلزی شیشه‌ها و مدت زمان 40 دقیقه برای وسایل پارچه‌ای انتخاب شده ولی در هر صورت باید از کاتالوگ (دستورالعمل) اتوکلاو استفاده نمود اگر شیشه‌های حاوی محلول باید استریل شوند باید درب آن شیشه‌ها را حتماً باز گذاشت. وسایل بزرگ و کوچک را باید سعی نمود یک در میان گذاشت که بخار از کلیه قسمت‌های آنها عبور نماید. اگر جعبه‌های فلزی داخل اتو کلاو گذاشته می‌شود باید توجه کنید که دریچه‌های اطراف آن باز باشند. بعد از باز کردن درب اتوکلاو، وسایل را بلافاصله خارج نکنید چون وسائل برای خشک شدن کامل نیاز به یک زمان20-10 دقیقه دارند. بنابراین وسایل مرطوب را به هیچ عنوان از داخل اتوکلاو خارج نکنید زیرا وسائل غیر استریل خواهند شد.
هرگونه آلودگی و یا اشیاء آلوده به خون و چرک و کثافات را باید قبلا شسته و تمیز و خشک نمود و سپس اقدام به بسته‌بندی برای اتوکلاو نمود. بعضی مواد را نمی‌شود اتوکلاو نمود، مثل موادی که با روغن مخلوط شده‌اند، زیرا بخار به روغن‌ها کارگر نمی‌باشد و میکروارگانیسم‌ها می‌توانند از اثر بخار مصون بمانند. پودرها و ترکیبات حساس به حرارت برای اتو کلاو کردن مناسب نیستند.
برای اطمینان از صحت عمل اتوکلاو، نوارهای مخصوصی در بازار موجود است که تکه‌هایی از آن همراه هر بار گردش اتوکلاو با وسایل دیگر حرارت می‌بیند. چنانچه درجه حرارت اتو کلاو به نقطه مورد نظر برسد رنگ این نوارها تغییرمی‌نماید عیب این نوارها این است که فقط بالاترین نقطه حرارت را نشان می‌دهد، ولی مدت زمان را که دستگاه این حرارت را نگه می‌دارد نشان نمی‌دهد. روش مطمئن‌تر دیگر برای کنترل کار اتوکلاو قرار دادن یک شیشه کوچک حاوی اسپور باکتری است. پس از طی زمان اتوکلاو، محتویات این شیشه کشت داده می‌شود که نباید رشد نماید.