به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ هر جوجه مرغ گوشتی، با توان ژنتیکی برای رشد، تبدیل خوراک، پرگوشت شدن، و مقاومت در برابر عفونت‌ها و استرس‌ها، زندگی را آغاز می‌کند. با این همه، همه مرغ‌ها که خط ژنتیکی آنها نیز یکی می‌باشد توان تولید یکسانی ندارند.
شرکت‌های پیشرو در تولید مرغ‌های مادر، پیشرفت خوبی در زمینه بهبود نرخ رشد، وزن‌گیری، ضریب تبدیل خوراک، و تا اندازه‌ای هم در ایجاد مقاومت در برابر بیماری‌ها، به دست آورده‌اند، اما خود مرغداران نمی‌توانند توان ژنتیکی جوجه‌هایی را که به مرغداری آنها می‌رسند تغییر دهند یا اصلاح کنند، هرچند که مطمئناً می‌توانند مدیریتی را بکار برند که این جوجه به توان ژنتیکی خود دست یابند.
هریک از شرکت‌های مهم ژنتیکی مرغ مادر مدعی هستند که جوجه‌های گوشتی آنها از دیگران بهتر هستند. این درست است که برخی از لاین‌های ژنتیکی جوجه‌های گوشتی در یک یا دو پارامتر تولید دارای توان ژنتیکی بالاتری از جوجه‌های دیگر لاین‌ها دارند، اما سرانجام این مسؤولیت مرغداران است که بهترین نتیجه را از جوجه‌هایی که خریده‌اند به دست بیاورند.
اگر گله‌ای جیره غذایی باکیفیت و متوازن دریافت کند اما عملکرد خوبی نداشته باشد، مرغدار می‌باید خودش را برای نتیجه ضعیفی که به دست می‌آورد سرزنش کند و نه هیچکس دیگر را.
بروز دادن توانایی‌های پنهان توان ژنتیکی جوجه‌ها یک چیز آشکار نیست و کسی نمی‌تواند توان تولید جوجه‌های گوشتی یک روزه را ببیند و یا آن را اندازه‌گیری کند، زیرا همه جوجه‌های یک‌روزه همانند هم هستند. یک گله از بهترین جوجه‌ها با بهترین توان ژنتیکی، می‌تواند بدترین عملکرد را داشته باشد اگر به خوبی مدیریت نشود.
هر مرغدار گله گوشتی می‌خواهد به بهترین شادابی، وزن‌گیری و ضریب تبدیل خوراک دست یابد. بهترین کاری که هر شرکت ژنتیکی می‌تواند انجام دهد این است که با مرغداران برای رسیدن مرغ‌ها به اوج توان تولید، همکاری کند.
درباره زمینه‌های گوناگون انکوباسیون تخم‌مرغ، تغذیه، مدیریت گله، و پیشگیری از بیماری‌ها که هریک از آنها می‌توانند روی عملکرد جوجه‌های گوشتی اثر بگذارند، مقالات زیادی نوشته شده است. آنچه در زیر می‌آید چکیده کارهایی است که می‌تواند انجام هریک از آنها برای تأثیرگذاری روی دستیابی به توان ژنتیکی جوجه‌ها مؤثر باشد.
در آغاز کار
با جوجه‌های سالم و سرزنده آغاز کنید. آنها را در سالن پاکیزه، و ضدعفونی شده قرار دهید. دیدن تلفات بالا در اثر کم آبی بدن، گرسنگی، و عفونت کیسه زرده و یا بندناف، به راستی آزاردهنده است.
باور کردنی نیست که در این دوران «دانش و تکنولوژی» کسی نتواند این گرفتاری‌های آسان را از پیش پا بردارد، به ویژه هنگامی که این گرفتاری‌ها پی‌درپی پیش می‌آیند و جوجه‌ها هم همیشه از یک هچری تهیه می‌شوند. این گرفتاری‌ها معمولاً تشخیص داده می‌شوند، اما کسی اهمیت نمی‌دهد که بررسی کند که چرا پیش می‌آیند.
اگر کیسه زرده بسیاری از جوجه‌ها عفونت دارد، به شرکتی که تخم‌مرغ‌ها را برای هچری تأمین کرده است باید نمره بد داد، زیرا این گرفتاری‌ها نشانه آلودگی باکتریایی قابل ملاحظه تخم‌مرغ‌ها است. عفونت بند ناف نشانه عفونت باکتریایی بهبود نیافته ناف است.
اگر بدن بسیاری از جوجه‌ها دچار کمبود آب است و به هنگام رسیدن به مرغداری دهیدره و ضعیف می‌باشند، مسوؤلیت بررسی روند هچ، و هر گام پس از هچ شدن و آوردن جوجه‌ها به مرغداری بر عهده شرکتی است که جوجه‌ها را برای مرغداری تهیه کرده است.
این شرکت‌ها می‌باید جزئیات آمار انکوباتور/هچر و هر پیشامدی که در فاصله بیرون آوردن جوجه‌ها از هچر و فرستادن آنها به مرغداری پیش آمده است را نگه دارند. گرفتاری شاید یک موضوع ساده‌ای باشد که در روند انتقال جوجه‌ها به مرغداری پیش آمده است.
به هرحال، هر شکایتی از سوی مرغدار درباره کیفیت جوجه‌ها به عمل آید، می‌باید ثبت و بررسی شود، و اگر علت آن یافت شد باید جبران و آن نیز ثبت شود.
مدیریت دست یافتن به بهترین سطح مدیریت بسیار مهم است. اما مدیریت به چه چیزی می‌گویند؟
مدیریت گله، یک موضوع گسترده است که باید به گونه‌ای تعریف شود که معنای آن روشن و قابل درک باشد. مدیریت گله طیور را می‌توان «هنر و دانش فراهم کردن مداوم آسایش مرغ‌ها» تعریف کرد. در مدیریت یک گله «هنر» بیش از «دانش» اهمیت دارد.
بیشتر بدانیم:
نقش تغذیه‌ای پروبایوتیک‌ها در فرمول خوراک مرغ‌های گوشتی
مدیریت پرورش در مزارع جوجه‌های گوشتی
تاثیر عفونت و کمبود آب بدن در کیفیت جوجه‌ها
نظارت بر اجرای درست بایوسکیوریتی
مهم‌ترین ابزار مدیریت مرغداری
تراکم گله، مدیریت دانخوری‌ها و آبخوری‌ها، جریان هوا، دمای محیط، و مدیریت بستر است.
این ابزار به مانند حلقه‌های یک زنجیر، به هم پیوسته‌اند به گونه‌ای که نقص هریک از آنها، زنجیر را می‌گسلد و دیگر حلقه‌های زنجیر را به هم می‌ریزد. مدیریت جوجه‌های گله گوشتی «دانش موشک فرستادن» نیست و نیاز به اطلاعات پایه‌ای، مصمم بودن، و سخت‌کوشی دارد.
مرغداران باید بدانند که در بیشتر موارد آنچه را به دست می‌آورند بستگی به کیفیت مدیریتی دارد که در گله به کار برده‌اند. در هر شرکتی، آموزش و ایجاد انگیزه، مسوؤلیت مدیران بالای آن شرکت است.
تغذیه مناسب طیور
همه می‌دانند که جانوران در آغاز زندگی، همانند بچه انسان، اگر از تغذیه مناسب، که مواد مغذی اساسی را به اندازه کافی در بر داشته باشد برخوردار باشند به خوبی رشد خواهند کرد. تغذیه مناسب جوجه‌ها نیز همین نقش را در رشد آنها بازی می‌کند.
پیشگیری از بیماری‌ها
در صنعت مرغداری امروزی، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها که مدیریت در همه سطوح با آن روبرو است پیشگیری از بیماری‌ها است. مدیران همه مرغداری‌ها، چه مرغداری‌های کوچک و چه بسیار بزرگ همواره با این چالش روبرو هستند. عفونت‌ها، چه درمانگاهی که نیاز به درمان دارد و نشانه‌های آن آشکار است، و چه پنهان که نشانه‌های آن آشکارا دیده نمی‌شود تأثیر منفی جدی بر تولید و عملکرد گله‌های مرغ گوشتی وارد می‌کنند.
هرگاه که احتمال وجود بیماری در گله می‌رود، مرغدار می‌باید بی‌درنگ با دامپزشک گله تماس بگیرد تا علت و نوع بیماری تشخیص داده شود. همه پرسنل هر مرغداری، کارشناس تغذیه، کسانی که با مرغ‌ها سر و کار دارند، و دیگر پرسنل هرگز نباید تصور کنند که چون داروهای طیور را می‌شناسند، خودشان می‌توانند برای درمان گله تصمیم بگیرند. این کاری است که از عهده دامپزشکان برمی‌آید و در تخصص آنان است.
در بسیاری از گله‌ها، مشکلات تندرستی مرغ‌ها بارها و بارها پیش می‌آید به این سبب که از دامپزشک برای بررسی و حل مشکلات استفاده نمی‌شود و این کار حساس را افراد غیرمتخصص انجام می‌دهند.
بایوسکیوریتی
نمی‌توان درباره پیشگیری از بیماری‌ها سخنی گفت مگر اینکه به پایه‌های اصلی بایوسکیوریتی بپردازیم. با این که صدها مقاله درباره اهمیت بایوسکیوریتی در مرغداری‌ها نوشته و منتشر شده است اما این نوشته‌ها هنوز هم همه بخشهای مهم بایوسکیوریتی را بازگو نکرده‌اند.
هر مرغداری می‌باید خلاصه‌ای از سیاست بایوسکیوریتی خود را برای پرسنل خود تهیه کند. این خلاصه نباید طولانی و بیش از دو برگ را در بر بگیرد. باید به گونه‌ای نوشته شود که به آسانی و خوبی خوانده و فهمیده شود و هریک از پرسنل آن را امضا کنند.
چگونه یک شرکت می‌تواند اطمینان یابد که کارمندانش دستورالعمل بایوسکیوریتی را رعایت کنند. اگر نگوییم همه، اما بیشتر شرکت‌ها می‌کوشند تنها با تهدید به تنبیه انضباطی، یا اخراج از کار، کارکنان مرغداری را وادار به انجام دستورالعمل بایوسکیوریتی مرغداری کنند.
بسیار خوب، اما هم مرغدار و هم کارکنان مرغداری می‌باید آموزش دوره‌ای ببینند و اهمیت بایوسکیوریتی برای آنان بازگو شود. ایجاد انگیزه برای کارکنان می‌تواند یک رویکرد تشویق‌آمیز برای این باشد که دستورالعمل بایوسکیوریتی را به خوبی رعایت کنند.
زبان تهدیدآمیز به تنهایی، بهترین راه برای انجام کارها نیست. یک نسخه کوتاه شده از دستورالعمل بایوسکیوریتی که با خط درشت نوشته شده باشد می‌باید به دیوار هچری، مرغداری و بخش خوراک‌سازی آویخته شود.
کارکنان نیز می‌باید کاملاً بدانند که شیوع بیشتر بیماری به سبب درست انجام ندادن بایوسکیوریتی پیش می‌آید، بنابراین، آنها نمی‌باید هرگز به هیچ یک از جنبه‌های بایوسکیوریتی بی‌توجهی کنند.
بار دیگر می‌گویم که بهترین نوشته دستورالعمل بایوسکیوریتی می‌تواند بی‌اثر باشد، اگر مرغداری انگیزه‌ای برای تشویق کارکنان خود نداشته باشد که کارکنان را به انجام این دستورالعمل وادارد.
هرگز برای پیشگیری از بیماری‌های عفونی، به واکسیناسیون طیور و داروهای پیشگیری‌کننده تکیه نکنید.
بسیاری مرغداران گمان می‌کنند که اگر گله را علیه بیماری خاص واکسن زدند، گله‌شان در برابر آن بیماری کاملاً مصون شده است.
اما متأسفانه چنین نیست و عامل بیماری، به دلایل گوناگون امکان دارد که ایمنی واکسن را بشکند و گله را بیمار کند.
بایوسکیوریتی نخستین خط دفاعی علیه بیماری‌های عفونی است، و واکسن و دیگر داروهای پیشگیری‌کننده خط دفاعی ثانوی هستند، که به خط دفاعی نخستین کمک می‌کنند.
واکسن‌ها، همیشه به آن خوبی که در آزمایشگاه عمل می‌کنند در میدان مرغداری عمل نمی‌کنند، و عوامل مخالف از کارآیی واکسن می‌کاهند.
در آزمایش‌های فارمی دیده شده است که مصرف «پروتکسین» تأثیر واکسن و تیتر آنتی‌بادی را به گونه‌ای چشمگیر بالا می‌برد.
از مصرف «پروتکسین» در هفته نخست غفلت نکنید.
نوشته Aziz Tahssin. Dr آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی Rollins در آمریکا
منبع: نیکوتک