به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تغذیه دستی جوجه پرندگان تنها یک راهکار جایگزین برای جوجه پرندگانی است که از پدر مادر خود جداسازی شده‌اند، تغذیه دستی جوجه پرندگان دارای مزایای خاصی است. جوجه‌های پرندگانی که با دست تغذیه می‌شوند می‌توانند به یک حیوان خانگی کاملاً دست‌آموز مبدل گردند، اینگونه پرندگان به‌طور کامل با انسان رفتار اجتماعی مطلوبی دارند. جوجه پرندگانی که با دست تغذیه می‌شوند بدون هیچ‌گونه ترسی از انسان و یا دیگر خطرات بالقوه مانند گربه، سگ و کودکان به راحتی رشد می‌کنند.
اما لازم است بدانید تغذیه دستی یک مسئولیت بزرگ است و نیاز به زمان، صبر و تعهد کامل دارد. جوجه پرنده در مراقبت از خود به‌طور کامل برای همه چیز به شما متکی هستند هرگونه کوتاهی در این امر می‌تواند باعث بخطر افتادن سلامت و جان پرنده گردد.
زمان مناسب تغذیه دستی جوجه پرنده
درهر زمانی می‌توان جوجه را از والدین خود جداسازی نمود اما این شرایط فقط در مواقع خاص امکان‌پذیر است مخصوصاً زمانی که سلامت جوجه در خطر باشد و بهتر است در صورتی که جوجه در امنیت به سر می‌برد از انجام این اقدام پرهیز نمایید، بهترین زمان برای جداسازی جوجه از والدین خود ۳ هفتگی است یک زمان کاملا ایده‌ال، اما لازم است بدانید جوجه پرندگان با سن بالاتر همیشه پس از جداسازی در پذیرش غذای دستی رغبت کمتری دارند و باعث به چالش کشیدن نگهدارندگان خود می‌گردند.
مکان نگهداری مناسب جوجه پرنده
دما و رطوبت دقیق برای رشد بهینه جوجه پرندگانی که تازه از تخم در آمده‌اند یک امر کاملاً ضروری است. در ابتدا رطوبت نسبی محیطی بیش از ۵۰درصد مورد نیاز است. (۹۷ درجه فارنهایت) (۳۵_ ۳۶ سانتیگراد) برای جوجه‌های بدون پر باید این مقدار تا ۹۵ درجه فارنهایت (سانتیگراد۳۴ الی۳۳) ثابت باشد. جوجه‌های با سن بالاتر نسبت به نوسانات درجه حرارت محیط مقاوم‌تر هستند. درجه حرارت را می‌توان هر ۲ – ۳ روز بر مبنای رشد پرنده یک درجه کاهش داد. (۸۵ فارنهایت) (۲۴الی۳۰ درجه سانتیگراد) با توجه به رشد پرهای جوجه پرندگان (رشد پر و بال جدید بر مبنای رشد) ۷۵درجه فارنهایت یک دمای کاملاً مطلوب و خوب است.
به‌طور کلی جوجه پرنده زمانی که پر‌هایش کامل گردیده وخود قادر به تغذیه نرم است را می‌توان در دمای اتاق نگهداری نمود. تا زمانی که جوجه بزرگ نگردیده نیاز است مداوم اورا نظارت نمایید. تکان بال و یا افتادگی بال، نفس نفس زدن بیش از حد نشان می‌دهد دمای محیط بیش از حد گرم است. لرز و چمبه زدن (درهم تنیدن) بیانگر آن است که دمای محیط سرد است. رشد ضعیف یا هضم ضعیف (دفع مدفوع با تاخیر) می‌تواند نشان ازسلامت ضعیف باشد (مانند عفونت‌های دستگاه گوارش)، که بیانگر نادرست بودن تهیه فرمول تغذیه دست‌ساز است، درجه حرارت نامناسب فرمول تغذیه و یا دمای محیط نامناسب و رطوبت از دیگر موارد است که باید مد نظر قرار گیرد.
جوجه‌هایی که با روش دستی پرورش داده می‌شوند زمانی در سلامت کامل به حیات خود ادامه می‌دهند که به دقت گردش هوا، دما و رطوبت تنظیم گردد. حوله کاغذی، پوشک بچه، حوله دست و یا دیگر ادواتی که داری جنس نرم هستند و یا محصولات یکبار مصرف با جنس لطیف می‌تواند بهترین گزینه نظافتی امن، پاک وخشک برای جوجه پرندگان باشند. اگر ازاین گونه پوشش‌ها برای زیر پرنده استفاده می‌نمایید می‌بایست مداوم تعویض و یا تمیز گردند تا از بروز بیماری‌های انگلی و باکتریایی که می‌توانند سلامت پرنده را با خطر مواجه سازند تا حدود بسیار زیادی پیشگیری نمود. استفاده از زیر بستر‌هایی که بیش از حد صاف و لیز می‌باشند، می‌توانند موجب ایجاد عارضه جبران‌ناپذیری در پاهای جوجه پرندگان گردند (معلولیت، انحرافات و بدشکلی دائمی و گسترش عارضه). لازم است دقت نمایید که هر چیزی در اطراف محل نگهداری جوجه پرنده که موجب می‌شود بال و پاها در آن گیر نماید یک عامل آسیب‌رسان تلقی می‌گردد که می‌توانند موجب سانحه یا نقص شوند (ایمن‌سازی محیط نگهداری را در تمامی مراحل رشد جوجه پرنده مد نظر قرار دهید)
خوراک جوجه پرنده چیست؟
رژیم‌های تغذیه تجاری متعددی، امروزه در دسترس وجود دارد. یک رژیم غذایی مناسب با پرنده خود را انتخاب کنید وتا زمانی که جوجه بزرگ گردد و خود قادر به تغذیه شود از آن استفاده نمایید.هرگونه تغییر در رژیم غذایی ممکن است باعث استرس در هضم جوجه گردد. این بسیار مهم است که این موضوع را بایک دامپزشک متخصص در امرپرندگان در میان بگذارید.
بیشتر بدانیم:
تغذیه جوجه قناری
روش ساخت سرلاک برای قناری
شناخت فضله پرندگان و تشخیص بیماری‌ها
تهیه غذای جوجه دستی
تمام مواد غذایی مورد مصرف باید تازه برای هر وعده تغذیه آماده گردند. نگهداری مواد غذایی اضافی برای تغذیه بعدی می‌تواند یک مکان ایده‌آل برای باکتری‌های مضر و رشد مخمرهای خطرناک باشد. هر غذای آماده قبل از ارائه به جوجه پرنده باید با دمای استاندارد گرم شود و حتماً پس از گرم نمودن باید به‌طور کامل نقاط داغ و سرد باهم مخلوط و ترکیب شوند و به دمای یکنواخت برسند. سعی کنید برای رسیدن به دمای غذایی همگن (یکنواخت) ازیک دماسنج دقیق استفاده نمایید ۱۰۲ الی ۱۰۶ درجه فارنهایت (۳۹ – ۴۱ سانتیگراد) می‌تواند یک دمای مناسب برای تغذیه جوجه پرنده باشد.
مواد غذایی که بیش از حد گرم شده باشند موجب سوختگی‌های شدید اجزای داخلی بدن جوجه پرنده می‌گردد و به همان نسبت اگر تغذیه بیش از حد سرد باشد توسط جوجه پرنده پذیرفته نخواهد شد و یا به خوبی هضم نمی‌شود. به طورکلی، تغذیه جوجه پرندگان، باید پوره‌ای شکل و کمی رقیق باشد. جوجه چندروزه نیاز به یک مخلوط رقیق (۹۰درصد آب استریل) دارد این به آن عنوان است که هنوز جوجه پرنده از از کیسه زرده استفاده می‌کند. جوجه پرندگانی که از یک یا دو روز سن آنها بالاتر است باید تغذیه‌ای با ۷۰درصد آب داشته باشد این بدان معناست که هرچه جوجه سنش بلاتر می‌رود می‌بایست از رقیق بودن تغذیه به میزان کمی کاسته شود.
به عنوان یک ابراز کاربردی در تغذیه جوجه پرندگان سرنگ (بر مبنای جسته جوجه پرنده سرنگ مناسب تهیه نمایید) می‌تواند یک ابزار تغذیه ارجح باشد، اما برخی افراد هنوز هم ترجیح می‌دهند که از یک قاشق کوچک که سر آن خم کرده‌اند استفاده نمایند. اما یکی از مزیت‌های سرنگ این است که می‌توان حجم تغذیه جوجه پرنده در هر وعده را بصورت دقیق ثبت نمود. نگارش و تهیه یک نمودار تغذیه روزانه مهم است.
جوجه پرندگان در حالت طبیعی برای درخواست غذا به‌سرعت سر خود را در جهت بالا و پایین حرکت می‌دهند که بهترین زمان برای تغذیه جوجه است اما نیاز است قبل از تغذیه به آرامی با انگشت دست گوشه نوک جوجه پرنده را لمس نمایید این عمل باعث می‌شود جوجه پرنده سر خود را تا حد ممکن بالا آورده و ثابت نگه دارد و پس از آن نوک خود را برای دریافت غذا باز می‌نماید که در این هنگام می‌توان جوجه را بدون هیچ خطری تغذیه نمود. دراین حالت مسیر نای بسته است و مقدار زیادی از مواد غذایی را می‌توان نسبتاً به سرعت به جوجه پرنده داد.
اگر جوجه پرنده رغبتی به دریافت تغذیه نشان نمی‌دهد و پس از مدتی اقدام به دریافت تغذیه می‌کند این عمل می‌تواند زنگ خطر و هشداری برای فرد نگهدارنده باشد که جوجه پرنده آمادگی دریافت تغذیه را ندارد ودر صورت دادن تغذیه در این مواقع به نای و ریه جوجه پرنده وارد می‌شود و احتمال خفگی و مرگ وجود دارد. بهترین زمان برای تغذیه زمانی است که کیسه ذخیره غذایی جوجه پرنده از تغذیه قبلی خالی گردیده باشد و زمانی جوجه پرنده سیر شده است، که کیسه ذخیره جلو قفسه سینه در قاعده گردن او برآمده و آویزان باشد که نشان‌گر از قطع تغذیه تا نوبت بعد است.
چه زمان و چه مقداری به جوجه پرنده غذا بدهیم؟
مقدار و دفعات تغذیه بستگی به سن و رشد و نوع تغذیه مورد مصرف پرنده دارد. تعداد در خواست تغذیه در جوجه پرندگان کم سن بیشتر از جوجه پرندگان با سن بیشتر است. در زیر دستورالعمل زمانی تغذیه می‌پردازیم.
۲۴ ساعت اول حیات جوجه پرنده: جوجه پرنده تازه از تخم در آمده، دارای کیسه زرده است که این کیسه تا ۱۲ ساعت اولیه حیات او منبع اصلی مواد مغذی مورد نیازبدنش است.
جوجه‌های کمتر از یک هفته باید ۶الی۱۰ بار در روز (هر ۲-۳ ساعت) در هفته اول زندگی تغذیه گردند، در برخی مواقع تغذیه در طول شب ممکن است برای جوجه پرنده مفید باشد.
جوجه‌هایی که چشمان خود را باز کرده‌اند به۶ الی ۵ (هر۳ الی۴ساعت) وعده تغذیه‌دهی در روز نیاز دارند.
هنگامی‌که چشم‌های جوجه پرنده کاملاً بازمی‌شود ۳ الی ۵ بار (هر ۵ ساعت یکبار) تغذیه‌دهی ضروری است و زمانی که پرهای جوجه پرنده شروع به رشد می‌نمایند ۳الی۴ بار (هر۶ساعت) تغذیه‌دهی تا زمان تکمیل پرها نیاز است پس از رشد جوجه پرنده تغذیه بین ساعت۱۰:۰۰ الی۶:۰۰ صبح دیگرضرورتی ندارد .
تغذیه قوی جوجه پرنده در هر وعده با تخلیه و تولید منظم مدفوع همراه است. نظارت و ثبت افزایش وزن جوجه پرنده درهر روز و نمودار افزایشی وزن مثبت نشانه رشد خوب جوجه و سلامتش است.
زمان مناسب قطع تغذیه دستی جوجه پرنده
در بیشترمواقع قطع تغذیه دستی جوجه پرندگانی که به حد کافی بزرگ شده‌اند موجب یک چالش بزرگ برای فرد نگهدارنده و پرنده می‌شود و باعث می‌گردد تصمیم‌گیری دشوار شود بنابراین نیاز است به مرور زمان و با صبر پرنده را با تغذیه‌های دیگر آشنا نمود و روش تغذیه را به او آموخت. بهترین اقدام در این مرحله در اختیار قرار دادن انواع تغذیه فرموله میوه‌ای و سبزیجاتی جهت تشویق پرنده به امتحان و آزمایش آنها است از آنجا که این موارد تغذیه‌ای می‌تواند مقدمه ورود یک تنوع جدید در زندگی پرنده باشد شما می‌توانید به آرامی و به مرور زمان تعداد دفعات برنامه تغذیه‌ای دستی را کمتر نمایید و زمانی که دیگر پرنده خود قادر به تغذیه کامل است آن را قطع نمایید.
ضدعفونی لوازم و ادوات تغذیه جوجه پرندگان
«مواد ضدعفونی‌کننده مورد مصرف در پایان هر روز دور ریخته شده و برای روز بعد دوباره آماده شود تا از آلودگی احتمالی پیشگیری نمود.»
در جوجه پرندگان هرچه سنشان بالاتر می‌رود سیستم ایمنی بدنشان نیز به همان نسبت به‌خوبی توسعه می‌یابد اما امکان بیماری در بهترین شرایط نگهداری نیز وجود دارد (جوجه پرندگان در این دوران بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند) نیاز است به‌طور منظم تمامی لوازم و محل نگهداری جوجه پرنده را ضدعفونی نمود. همه ظروف تغذیه و لوازم مصرفی باید بعد از هر وعده تغذیه تمیز و استریل شوند و در یک ظرف حاوی محلول ضدعفونی‌کننده رقیق برای استفاده وعده بعدی نگهداری گردد.
نیاز است مواد ضدعفونی‌کننده مورد مصرف در پایان هر روز دور ریخته شده و برای روز بعد دوباره آماده شود تا از آلودگی احتمالی پیشگیری نمود. شستشو کامل لوازم و ادوات ضدعفونی شده قبل از تغذیه بعدی یک امر مهم است. اگر چندین جوجه را به روش دستی تغذیه می‌نمایید استفاده از سرنگ تغذیه جداگانه برای هر جوجه پرنده توصیه می‌شود این امر موجب می‌شود تا در صورت احتمال وجود بیماری از انتقال بیماری به دیگر جوجه‌ها تا حدود زیادی جلوگیری شود.
نشانه‌های بیماری در جوجه پرندگان
در صورت تردید در سلامت جوجه پرنده بلافاصله بایک دامپزشک متخصص در این امر مشاوره نمایید. نشانه‌های زیر می‌تواند شما را در تشخیص رفتار‌های مشکوک کمک نماید.
- سر و صدای مداوم یا جیک جیک تمام وقت
- سر صدای زیادی و عدم خواب در شب
- بی‌حالی، بال‌های آویزان و یا حالت سر خمیده
- عدم پذیرش تغذیه
- عدم تولید فضله پس از تغذیه
- ماندگاری طولانی تغذیه در چینه‌دان و هضم ضعیف
- افزایش وزن ضعیف
- رشد غیرطبیعی
- نشستن غیرطبیعی و یا حالت نامتعارف بال و پا
- مدفوع غیرطبیعی یا عدم مدفوع
- فضله مرطوب و وجود تغذیه در مدفوع
منبع: سایت۶۰۱۹