به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ غاز از جمله پرندگان آب‌دوست و از دسته مرغابی‌سانان است. باتوجه به این که پرنده و تخم‌های غاز قیمت مناسبی در بازار دارند افراد بسیاری به پرورش این پرنده روی می‌آورند. در پرورش این پرنده باید دقت کنید که حتماً باید در محیط نگهداری استخر وجود داشته باشد. زیرا جفت‌گیری غازها در آب انجام می‌گیرد. عمق استخر با توجه به جثه غازها نباید کمتر از یک متر باشد.
غازها را می‌توانید در محیط‌های بسته و یا باز پرورش دهید. این پرنده در مناطق شمالی ایران مانند شالیزارها به راحتی قابل پرورش است. همچنین می‌توانید این پرنده را همراه با سایر جانداران مانند ماهی‌ها پرورش دهید. باید دقت کنید که اگر در محیط بسته غازها را پرورش می‌دهید تهویه مناسب هوا را در آن درنظر بگیرید.
تشخیص جنسیت غاز باتوجه به آواز خواندن جنس نر این پرنده و صرفه اقتصادی پرورش آن اهمیت دارد. جنسیت جوجه غازهای یک روزه را می‌توانید از روی رنگ منقارشان تشخیص دهید. جوجه غازهای نر یک روزه منقار زرد یا نقره‌ای و جوجه غازهای ماده منقار خاکستری سبزه یا تیره دارند.
در 3 هفته اول حیات، جوجه‌های غاز به سرما بسیار حساس هستند. در 3 روز اول باید دما در حدود 36-34 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود. و در پایان هفته اول به 32 درجه سانتی‌گراد کاهش یابد. در پایان هفته دوم دما محیط را می‌توانید تا 24 درجه کاهش دهید.
در پرورش غاز باید نکات بهداشتی را رعایت کنید. وجود رطوبت در بستر محل نگهداری، پرورش غیر همسن و دادن جیره غذایی در محیط باز می‌تواند منجر به بروز بیماری در این پرنده شود. رعایت بهداشت در پرورش توام با ماهی ضروری است زیرا بروز بیماری‌های انگلی در این نوع پرورش بسیار شایع است.
معمولاً غازها در محیط‌های طبیعی از علوفه، کاه، حشرات و غذاهای محلی تغذیه می‌کنند. در سه هفته اول پرورش جوجه‌کشی می‌توانید از جیره‌های غذایی پیش‌دان به صورت کرامبل یا پلت ریز استفاده کنید. مقدار این جیره‌ها حدود 2.5 تا 2.7 کیلوگرم و مقدار آب 7 تا 8 لیتر است. پس از هفته چهارم مقدار کنسانتره 25 درصد کاهش و مصرف علوفه افزایش پیدا می‌کند. جیره استاندارد غاز شامل 20-18 درصد پروتئین و 2800 تا 3050 کیلوکالری انرژی در هر کیلوگرم جیره است.
از جمله پرندگانی است که در محیط باز تخم‌گذاری نمی‌کند و در زمان تخم‌گذاری باید مکان‌های مناسبی را به صورت آشیانه برای آن درست کنید. باتوجه به این که غاز به کاه علاقه دارد می‌توانید داخل این آشیانه‌ها کاه بریزید. غازها با استفاده از کاه و علوفه برای خود لانه می‌سازند و تخم‌ها را در داخل آن‌ها قرار داده و مخفی می‌کنند.
در هنگام تخم‌گذاری غازها باید تغذیه آن‌ها را با کلسیم و ویتامین‌ها تقویت کنید که همین امر باعث سفتی پوسته تخم این پرنده می‌شود. به همین دلیل در جوجه‌کشی طبیعی نیز غاز مادر با رفتن به داخل آب پرهای خود را مرطوب کرده و آب را به روی تخم‌ها منتقل می‌کند. در جوجه‌کشی مصنوعی نیز رطوبت دستگاه بسیار بیشتر از رطوبت جوجه‌کشی سایر پرندگان می‌شود.
افراد با‌تجربه در مورد جوجه‌کشی غاز توصیه می‌کنند که تخم‌ها را 24 ساعت پس از تخم‌گذاری در داخل دستگاه قرار دهید. به این 24 ساعت خواب نطفه گفته می‌شود. همچنین می‌توانید تخم‌ها را با استفاده از نانوسل ضدعفونی کنید. بر اساس تجربه این افراد نگهداری بیش از 48 ساعت باعث کهنه شدن تخم‌های نطفه‌دار شده و راندمان را تا 50درصد کاهش می‌دهد.
طول مدت جوجه‌کشی برای انواع غازها حدود 30 روز است. حرارت مرحله ستر حدود 37.8 درجه سانتی‌گراد و رطوبت بین 55 تا 65 درصد است. در مرحله هچر حرارت تا 37.5 درجه سانتی‌گراد کاهش یافته و رطوبت به 80 تا 90 درصد می‌رسد.
جوجه غازها همانند جوجه‌های سایر پرندگان در اولین روز زندگی نیازی به تغذیه ندارند زیرا می‌توانند از ذخیره زرده که در داخل بدن آن‌ها باقی مانده است استفاده کنند. اما هنگامی‌که به سالن‌های سربسته برای پرورش منتقل می‌شوند جیره غذایی آن ها هم تغییر پیدا می‌کند.
یک نکته مهم در پرورش غازها این است که جوجه، نیمچه و پرنده‌های بالغ غاز را می‌توان به صورت تلفیقی هم پرورش داد اما باید برای هر کدام جیره‌های غذایی خاصی را در نظر گرفت. پرورش تلفیقی را می‌توان در سالن‌ها یا چراگاه‌ها هم انجام داد.
جیره‌های غذایی انواع مختلف غازها در سنین مختلف چه تفاوتی باهم دارند؟ اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها به مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها یعنی چربی، پروتئین و غیره بستگی دارد که از لحاظ کیفی وکمی باهم تفاوت دارند.
بیشتر بدانیم:
آشنایی با پرورش غاز
راه‌های پرورش غاز گوشتی
تغذیه غازها در دوران جوجه‌کشی
تغذیه غازها در دوران جوجه‌کشی همانند سایر پرندگان اهلی مثل بوقلمون و اردک متفاوت است. نگهداری غازها زمانی صرفه اقتصادی دارد که این پرنده را بتوان در مراتع پر آب وعلف نگهداری کرد زیرا با این کار پرنده می‌تواند مواد غذایی مورد نیاز خود را به صورت طبیعی به دست بیاورد. لازم به ذکر است که هزینه مواد غذایی از اصلی‌ترین هزینه‌های مربوط به نگهداری و پرورش غاز است. این پرندگان آب‌دوست قادر هستند در همه فصول سال به غیر از زمستان که دمای هوا به شدت کاهش پیدا می‌کند، در چراگاه‌ها زندگی کنند. اما در زمستان باید آن‌ها را در سالن‌ها که دمای مناسبی دارند نگهداری کرد و تغذیه آن‌ها را به صورت دستی انجام داد.
هنگامی‌که غازها در مراتع و چراگاه‌های سرشار از علوفه نگهداری می‌شوند لزومی به تغذیه دستی آن‌ها وجود ندارد. اما اگر در مزرعه‌هایی که علوفه در آن‌ها کم است باید باید به صورت دستی هم تغذیه شوند.
در هفته نخستی که جوجه غازها از تخم‌ها خارج شده‌اند می‌توان از جیره‌های غذایی مخصوص جوجه ماکیان برای تغذیه آن‌ها استفاده کرد. جوجه‌های غاز رشد سریعی دارند و در هر هفته بین 220 تا 250 گرم رشد می‌کنند. بنابراین با توجه به رشدی که دارند باید جیره غذایی آن‌ها افزایش پیدا کند.
یک نکته مهم در در نظر داشته باشید. اگر می‌خواهید جوجه‌هایتان سریع‌تر رشد کنند بهتر است آن‌ها را در سالن‌ها نگهداری کنید. زیرا جوجه‌هایی که به صورت متمرکز در سالن‌ها نگهداری می‌شوند رشد بیشتری نسبت به جوجه غازهایی دارند که در چراگاه‌ها پرورش داده می‌شوند. اما در این صورت هزینه مواد غذایی مورد نیاز برای پرورش جوجه‌ها به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند.
در زمستان‌هایی که دما شدیداً کاهش پیدا می‌کند و چاره‌ای جز نگهداری جوجه غازها در سالن وجود ندارد می‌توان از علوفه خشک و دانه‌هایی نظیر گندم، ذرت وجو برای تغذیه جوجه‌ها استفاده کرد. جوجه غازها برخلاف جوجه‌های سایر ماکیان هیچ علاقه‌ای به خوردن علوفه سیلو شده ندارند و جز در مواقع اضطراری نباید از علوفه سیلو شده در تغذیه آن‌ها استفاده کرد.
در تغذیه غازها باید مقدار مواد غذایی استفاده شده را هم در نظر داشته باشید. 60 قطعه غاز در هر هفته 50 کیلوگرم علوفه می‌خورند. به علاوه این که هر قطعه غاز کوچک در 24 ساعت به 250 گرم کنسانتره نیاز دارد.
غازها دوست دارند که در روزها استراحت کنند و شب‌ها چرا کنند به همین دلیل باید چراگاه مورد نظر را به نورافکن تجهیز کنید. و اما یک نکته دیگر که باید حتماً آن را رعایت کنید این‌که برای هر 400 قطعه غاز باید یک سیلوی 2 تنی برای نگهداری مواد غذایی کنسانتره شده ایجاد کنید. از سنگ‌ریزه‌ها می‌توانید برای تامین کلسیم مورد نیاز جوجه غازها استفاده کنید. به همین دلیل باید سنگریزه‌های سخت را در ظرف‌های دیگری هم بریزید و در اختیار جوجه غازها قرار دهید.
منبع: easy-bator.com