به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ ضدعفونی یا گندزدایی به معنی عمومی مبارزه بر علیه امراض واگیردار و عوامل مولده آنها است. به‌عبارت دیگر مبارزه بر علیه عواملی که ناقل باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگلهای تک یاخته‌ای نیز می‌باشد.
ضدعفونی‌کننده‌ها بر دو گروه: 1- عوامل فیزیکی 2- عوامل شیمایی تقسیم می‌شوند.
عوامل فیزیکی عبارتند از: نور خورشید، اشعه، حرارت (حرارت خشک و حرارت مرطوب)، پاستوریزاسیون، فیاتراسیون، انجماد
عوامل شیمایی: گندزداهای شیمیایی به موادی گفته می‌شوند که در غلظت‌های مختلف سبب توقف رشد و یا ازبین رفتن جرم‌های عفونی می‌گردند که بر دو نوع تقسیم می‌شوند:
1- آنتی سپتیک‌ها یا موادی که در غلظت‌های زیاد باکتری‌کش و در غلظت‌های کم سبب توقف رشد باکتری‌ها (باکتریوستاتیک) می‌شوند این مواد کلاً یا برروی بافت (بدن) و یا جهت استفاده برای ضدعفونی کردن وسایل جراحی و... به کار می‌روند.
2- باکتریسیت‌ها (ضدعفونی‌کننده‌ها) معمولاً اثر میکروب‌کش داشته و برای ازبین بردن میکروارگانیسم‌ها بکار می‌رود این مواد عموماً در ضدعفونی سالن‌ها، جایگاه پرورش دام و طیور و ابزارها بکار می‌روند.
روش‌های ضدعفونی و سمپاشی دامداری
1- اسپری کردن
2- جتینگ اسپری
3- دوش ثابت
4- گرد باشی
5- روش موضعی
6- حمام دادن
حمام‌های ضد کنه:
حمام‌های ضدانگل خارجی دام در مجموع بهترین و رایج‌ترین وسایل مبارزه بر علیه انگلهای خارج بدن دام می‌باشد.
بیشتر بدانیم:
انگلهای خارجی دام
اثرات تغذیه‌ای سموم ارگانوفسفره (فوزالون و دیازینون) در دام
مهمترین نکاتی که گاودار باید بداند
انواع سمپاش‌های مورد استفاده در گاوداری
رعایت موارد مهم در هنگام استحمام دام‌ها:
1- تمام مراتب حمام دادن باید تحت نظر افراد مجرب و کارآزموده به اجرا در آید.
2- سموم باید طبق توصیه کارخانه سازنده ابتدا با مقداری کم آب حل شده و سپس به آب داخل حوضچه افزوده شود.
3- هرگز سموم مختلف باهم مخلوط و مورد استفاده قرار نگیرند.
4- آب به مقدار کافی در اختیار باشد.
5- پیش از حمام به سلامت بودن دام دقت شود.
6- دام‌ها خسته، زخمی، ضعیف، تشنه، فحل، آبستن سنگین هرگز نباید حمام کنند.
7- دام‌های تشنه پیش از حمام سیراب شوند.
8- پشم گوسفندان چند روز قبل از حمام کوتاه شوند.
9- بهتر است دام‌ها زیر سه ماه حمام داده نشوند.
10- جبران کاستی محلول حمام طبق بروشور سم عمل شود.
11- درجه حرارت هوا باید معتدل باشد.
12- بهتر است زمان استحمام با زمان فعالیت انگل‌ها (بخصوص کنه‌ها) هماهنگ باشد و فواصل استحمام حداکثر 10 روز باشد.
13- بعد از حمام، دام‌ها نباید به مدت طولانی زیر آفتاب بماند و آب آشامیدنی کافی باید در اختیارشان قرار داد.
14- بهتر است استحمام دام همزمان با سمپاشی جایگاه دام باشد.
رعایت موارد مهم در سمپاشی بدن دام:
1- انجام عملیات سمپاشی باید توسط افراد مجرب و کارآزموده انجام گیرد.
2- پیش از هر کاری باید ار درستی کار سمپاش مطمئن شد.
3- مواد غذایی باید ار حیطه نفوذ انتشار سموم دور شوند.
4- آبشخورها باید تخلیه شوند.
5- هرگونه کود و زباله از محوطه خارج شوند.
6- خوردن و آشامیدن مواد غذایی در هنگام سمپاشی مجاز نیست و خطرناک است.
7- عاملین سمپاش از لحاظ حفاظتی باید ملبس به لباس کار، ماسک تنفسی، عینک و کلاه، چکمه و دستکش باشند.
8- سم باید طبق توصیه سازنده کارخانه، مقدارش به آب اضافه گردد.
9- محلول سم با دقت و حوصله کافی به تمام سطوح بدن دام پاشیده شود این دقت درباره سطوح مختلف ساختمانی نیز باید رعایت شود.
10- در باد شدید در هوای آزاد سمپاشی نباید انجام گیرد در صورتی که باد ملایم باشد شخص عامل پشت به دیوار قرار گیرد.
11- پس از اتمام سمپاشی جایگاه دام باید آبشخورها و غذاخوری‌های دام با آب تمیز شسته شوند.
شعله افکنی دامداری
شعله افکنی یک وسیله بسیار خوب خصوصاً برای ضدعفونی کف و دیوارها و محوطی خارج از سالن‌ها می‌باشد.
1- قبل از استفاده از شعله افکن کف دامداری از کود و فضولات تمیز شوند.
2- وسایلی که امکان آتش گرفتن دارند و یا در اثر حرارت موجب خسارت می‌گردد از محوطه خارج شوند.
3- در استفاده از شعله افکن دام‌ها از محوطه دور نگه داشته شوند.
4- در و پنجره‌ها باز تا جریان هوا داشته و گاز تولید شده خارج شود.
5- در دامداری‌هایی که از چوب و تخته و یا وسایل دیگر آتش‌گیر استفاده شده ازشعله افکنی استفاده نگردد.
6- فرد عامل حفاظت ایمنی داشته باشد.
در دامداری‌ها به هیچ‌وجه مواد سوختنی به کف و دیوارها ریخته و آتش نزنید چون:
1- امکان آتش سوزی بسیار زیاد است.
2- به آن صورت ضدعفونی انجام نمی‌گیرد.
3- امکان باقی ماندن مواد در کف و دیوارها بوده که موجب مسموم شدن دام یا عوارض دیگر وجود دارد.