به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ لیگامان معلقه (Suspensory ligament) یکی از مهم‌ترین ساختارهای موجود در اندام‌های حرکتی قدامی و خلفی اسب است. آناتومی و ساختار لیگامان معلقه در اندام‌های حرکتی قدامی و خلفی دارای تفاوت‌هایی است. این لیگامان از بخش فوقانی استخوان قلم اصلی آغاز و در یک دوم تا دو سوم ناحیه متاکارپ/متاتارس به دو شاخه جانبی و میانی تقسیم و به استخوان‌های سزاموئید فوقانی متصل می‌شوند. انشعابات این دو شاخه در مسیر پشتی اندام‌های حرکتی به تاندون بازکننده مشترک انگشتان در سطح مفصل بین انگشتی فوقانی متصل می‌شوند. به لحاظ ساختاری می‌توان لیگامان معلقه را می‌توان به 6 بخش فوقانی، بدنه و انشعابات تقسیم کرد.
لیگامان معلقه، وظیفه حمایت از مفصل قلمی - بند انگشتی (فتلاک) را برعهده دارند و از باز شدن بیش ازحد مفصل فتلاک ممانعت می‌کند. عوارض مختلفی می‌توانند لیگامان معلقه را در بخش‌های مختلف درگیر کنند که می‌تواند به صورت مجزا و یا در ترکیب با هم لیگامان معلقه را درگیر کند. در ادامه به برخی از این جراحات اشاره می‌شود.
التهاب و آسیب بخش فوقانی لیگامان (Proximal suspensory desmitis):
این عارضه قابلیت رخداد در تمام سنین و اسب‌های فعال در رشته‌های ورزشی مختلف را دارد اما این احتمال در اسب‌های درساژ و پرش بیشتر است.
التهاب و آسیب بدنه لیگامان معلقه:
آسیب و التهاب بدنه لیگامان معلقه به طور معمول می‌توانند اندام‌های حرکتی قدامی را در اسب‌های تروبرد کورسی و پرش و یا اندام‌های حرکتی خلفی را در اسب‌های استانداردبرد کورسی و پرش درگیر کند.
التهاب و آسیب شاخه‌های لیگامان معلقه:
آسیب و التهاب شاخه‌های لیگامان معلقه می‌تواند یک یا دوشاخه لیگامان را درگیر کند. این
عارضه می‌تواند در اسب‌های کورسی، استقامت، درساژ، پرش و اسب‌های فعال در رشته ترکیبی/چندگانه رخ دهد .
عوامل متعددی از جمله صدمات مکانیکی، ضخامت لیگامان، کشیدگی‌ها، سطوح تمرینی نامناسب، تمرین در زمین‌های عمیق، تمرینات ورزشی نامناسب، حرکات چرخشی ناگهانی، سرعت بالا حین حرکت، عدم تعادل در ساختار سم، باز شدن بیش از حد مفاصل کارپ، تارس و فتلاک و ترکیب‌بندی نامناسب اندام‌های حرکتی در رخداد این عارضه موثر هستند. پس از آسیب، هرچند فرآیندهای التیامی صورت می‌گیرد اما ساختار و عملکرد نهایی لیگامان ترمیم یافته نهایی به ساختار و عملکرد ابتدایی خود بازنمی‌گردد.
علائم بالینی به طور معمول شامل شروع ناگهانی لنگش با درجات مختلف است که بیشتر در مسیرهای دایره‌ای قابل تشخیص است. آسیب می‌تواند به شکل یک یا دو طرفه رخ دهد که رخداد موارد دوطرفه در اندام‌های حرکتی خلفی در مقایسه با اندام‌های حرکتی قدامی بیشتر است.
بیشتر بدانیم:
بیماری ناویکولار (navicular) در اسب
سندرم وابلر (wobbler syndrome)
اسب نژاد استاندارد برد (standardbred horse)
گاهی اوقات نیز کاهش عملکرد و بازده ورزشی به ویژه در موارد دوطرفه عارضه اصلی‌ترین علامت است. درد، تورم، گرما و درد، تغییرات رفتاری، امتناع از انجام حرکات ورزشی و سختی نیز از جمله سایر علائم بالینی هستند.
معاینه بالینی دقیق، استفاده از روش‌های بی‌حسی تشخیصی و تکنیک‌های مختلف تصویربرداری شامل سونوگرافی، رادیولوژی، سینتی‌گرافی و ام آرآی از جمله روش‌های قابل استفاده به منظور تشخیص هستند.
درمان‌های حمایتی و محافظه‌کارانه شامل استراحت طولانی مدت، استفاده از داروهای ضد التهاب، استفاده از داروها و ترکیبات مختلف به منظور تزریقات موضعی در لیگامان آسیب دیده، آب درمانی، شوک‌درمانی (Shockwave therapy)، انجام تمرینات اصولی، استفاده از سلول‌های بنیادی و روش‌های جراحی ازجمله روش‌های درمانی قابل استفاده در درمان آسیب لیگامان‌های معلقه هستند. در عمده موارد استفاده هم‌زمان از چندین روش درمانی به منظور اخذ نتایج مناسب، مورد نیاز است.
عوامل مختلفی در پیش آگهی حاصل از درمان موثر هستند. وسعت و شدت آسیب، محل جراحت، حضور هم زمان جراحات دیگر، نژاد و نوع فعالیت اسب از جمله عوامل بسیار مهم در پیش آگهی درمان هستند. پیش آگهی درمان جراحات لیگامان معلقه در اندام‌های حرکتی قدامی مناسب است در حالی که این جراحات در اندام‌های حرکتی خلفی از پیش آگهی محتاطانه و در برخی موارد ضعیف، جهت درمان به ویژه با استفاده از روش‌های غیرجراحی برخوردار هستند. اگرچه رو ش‌های درمانی مختلفی به منظور درمان جراحات لیگامان معلقه وجود دارد اما با توجه به ماهیت لیگامان معلقه، جراحات مرتبط با آن و توانایی محدود لیگامان‌ها به منظور التیام، پیشگیری از این عارضه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
منبع: خبرنامه هدهد
تهیه و تنظیم: دکتر سمانه قاسمی (متخصص جراحی دامپزشکی)