به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛عفونت مایکوپلاسما گالی سپتیکم سبب بیماری مزمن تنفسی در ماکیان (CRD) و التهاب حاد سینوس‌ها در بوقلمون می‌شود. بیماری بطور عمده در ماکیان و بوقلمون‌ها رخ می‌دهد ولی در سایر پرندگان نیز بیماری گزارش شده است.
نیازهای پرورش دام خود را بیابید.
به علت اینکه عامل مسببه در بیرون از بدن موجود زنده مقاومت زیادی ندارد، پرندگان حامل برای بقا آن ضروری می‌باشند.
عامل می‌تواند در بدن موجود زنده بدون بروز علائم بالینی حضور داشته باشد و استرس‌هائی نظیر تغییر آشیانه، شرایط سوء مدیریتی، تغذیه نادرست، بیماری‌های تنفسی همچون نیوکاسل و برونشیت عفونی، افزایش میزان گرد و خاک و یا آمونیاک سبب می‌شوند تابیماری بروز نماید.
راه‌های انتقال مایکوپلاسماگالی سپتیکم
عامل بیماری می‌تواند از مرغان مادر به جوجه منتقل گردد و جوجه‌های آلوده درگله بیماری را به طور جانبی انتقال می‌دهند. این انتقال می‌تواند از طریق پخش ذرات آلوده معلق در هوا و آلوده کردن غذا و آب باشد. این عامل همچنین می‌تواند به وسیله گونه‌های دیگر پرندگان اهلی و یا وحشی نیز منتقل شود. از دیگر راه‌های ورود مایکوپلاسما گالی سپتیکم به مزرعه می‌توان کفش، کیسه غذا، قفس و غیره را نام برد.
علائم بالینی بیماری CRD
بروز نشانه‌ها همانند سایر بیماری‌های تنفسی می‌باشد. این نشانه‌ها شامل: عطسه، سرفه، تکان دادن سر و ترشحات چشمی و بینی در ماکیان می‌باشد. اگرچه در ماکیان مبتلا به بیماری، تورم سینوس‌ها دیده می‌شود (شکل ۱) ولی در بوقلمون‌ها تورم سینوس‌های تحت حدقه‌ای بسیار مشهودتر می‌باشد به طوری که پرنده به همین علت قادر به دیدن آب و دان نبوده و از گرسنگی تلف می‌شود. (شکل۲)
نشانه‌ها در طیور گوشتی شامل کاهش مصرف غذا در رشد می‌باشد تلفات درحالتی که عامل به تنهائی نقش ایفا می‌کند چندان بالا نمی‌باشد ولی در صورت بروز همزمان با سایر بیماری‌ها، شرایط مدیریتی ضعیف و سایر استرس‌ها، می‌تواند تلفات بالائی را ایجاد نماید.
کالبدگشائی
پرندگان تلف شده عموماً رشد کمی داشته و وضعیت فیزیکی آنها مناسب نمی‌باشد (شکل ۳) که دال بر حضور یک بیماری مزمن در گله می‌باشد. التهاب و ترشحات موکوس در مجاری بینی و سینوس‌ها نیز وجود دارند (شکل ۴). اغلب کیسه‌های هوائی ضخیم و کدر می‌باشند که شدت این ضایعه می‌تواند از موارد خفیف به صورت کدورت کیسه‌های هوایی تا در موارد شدید به صورت التهاب چرکی فیبرینی دیده شود. (شکل‌های۵، ۶، ۷ و ۸)
در بسیاری از موارد که جوجه‌ها از مادران عاری عفونت مایکوپلاسما گالی سپتیکم می‌باشند بازهم در طی دوره پرورش به بیماری مبتلا شده و علائم را نشان می‌دهند.
تشخیص بیماری عموما توسط آزمایش‌های سرمی و سریع بر روی لام صورت می‌گیرد. در صورتی که جواب آزمایش مثبت بود سیاست حذف در مورد گله‌های مادر و درمان برای گله‌های تخم‌گذار و گوشتی توصیه می‌شود.
بیشتر بدانیم:
مایکوپلاسموز (Mycoplasmosis)
روش های نوین کنترل ILT در طیور صنعتی
سندرم سر باد کرده ویروسی طیور و راه‌های پیشگیری و کنترل آن
کنترل و درمان بیماری CRD
مهمترین نکته در پیشگیری از بیماری تهیه جوجه‌ها از مرغان مادر عاری از بیماری می‌باشد. در صورتی که در مزرعه پرورش گله‌های گوشتی، در دوره قبل ابتلا به بیماری باشد، شستشو و ضدعفونی سالن و خالی نگه داشتن آن برای چند هفته اکیداً توصیه می‌شود.
در هنگام ابتلا به بیماری ضمن تهویه مناسب با کاهش گاز آمونیاک و گردوخاک در سالن، می‌توان از شدت بیماری کاست. آنتی‌بیوتیک‌های متعدد برای درمان استفاده می‌شوند، ولی اغلب پس از قطع درمان سبب عود مجدد بیماری می‌شوند.
مهمترین آنتی‌بیوتیک‌هایی که برروی مایکوپلاسماگالی سپتیکم موثر اند عبارتند از:
تیامولین، تایلوزین، انروفلوکساسین، فلورفنیکل، داکسی سیکلین و …
به علت اینکه بیماری عمدتاً در طیور گوشتی خود را به صورت عوارض تنفسی نشان می‌دهد، استفاده از موکولیتیک‌ها (همانند برم هگزین) در هنگام بروز سندرم CRD توصیه می‌شود. همچنین استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده ایمن نیز در از بین بردن عامل می‌تواند بسیار موثر باشند.
شکل ۱ :تورم سینوس‌ها در ماکیان مبتلا به عفونت مایکوپلاسما گالی سپتیکوم
شکل ۲ : تورم سینوس‌ها در بوقلمون‌ها بسیار مشهود می‌باشد به طوری که پرنده قادر به دیدن آب و غذا نمی‌باشد.
شکل ۳: پرنده مبتلا و تلف شده از رشد عقب می‌ماند و وزن‌گیری خوبی نخواهد داشت.
شکل ۴ : التهاب در نای پرندگان مبتلا به عفونت مایکوپلاسما گالی سپتیکوم
شکل ۵: کیسه هوایی طبیعی
شکل ۶ : کیسه هوایی به همراه کدورت شدید
شکل ۷: التهاب و حضور مواد چرکی کف‌دار در کیسه‌های هوایی
شکل ۸: پریکاردیت و پری‌هپاتیت در موارد عفونت شدید که با عفونت کلی باسیلوز همراه شده است (به این شکل از بیماری اصطلاحاً “سی آر دی” کلی گویند)
تهیه شده در: بخش علمی گروه دارویی کیمیافام
منبع : Disease of Poultry, Y. M. Saif, 2008