به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در این بخش از مقاله به بررسی بیماری‌های دستگاه تنفس گوساله می‌پردازیم.
برای مطالعه بخش‌های دیگر این مقاله کلیک کنید: بیماری‌ها و اختلالات شایع در گوساله‌ها تا سن شیرگیری
پنومونی انزئوتیک گوساله‌ها
بیماری اولیه دستگاه تنفسی است، که بیشتر در سن 5-2ماهگی، در جایگاه بسته و در فصل زمستان، ایجاد می‌شود.
• عموما، عامل ویروسی و یا ویروسی به همراه دخالت باکتری‌هاست.
• عوامل موثر در بروز پنومونی انزئوتیک
١. عوامل خارجی یا محیطی:
• استرس: حمل ونقل، به دلیل ایجاد دهیدراتاسیون و افزایش کورتون‌ها، زمینه را مناسب می‌کند.
• آب وهوا: تغییر دما، به علت ایجاد استرس و اختلال در پاسخ ایمنی، مشکل‌زاست.
• تهویه: کوران هوا، رطوبت بالا و وجود گازهای محرک نظیر آمونیاک، مستعد کننده‌اند.
٢. عوامل میزبان:
• حجم ریه گاو، در مقایسه با حجم بدن، کم است.
• بافت همبند، در پارانشیم ریوی، به وفور یافت می‌شود.
• ارتباط بین حبابچه‌ای و تهویه جانبی، وجود ندارد.
• تعداد ماکروفاژهای آلوئولی، کم است.
• میزان لیزوزیم برای تخریب باکتری‌ها، پائین است.
٣. اجرام عفونی:
• ویروس‌ها: آغازگر پنومونی هستند.
_ BRSV - PI3 - IBR – BVD
• باکتری‌ها: مهاجم ثانوی می‌باشند.
– پاستورلا همولیتیکا و مولتوسیدا، هموفیلوس سومنوس، کلبسیلا، مایکوباکتریوم بویس
• مایکوپلاسما
• انگل‌ها:
– دیکتیوکالوس وی وی پاروس
علائم بالینی پنومونی انزئوتیک گوساله‌ها
• فاز گریپی یا ویروسی:
– ویروس و باکتری، در تمام گاوها وجود دارد .
–اختلال در سیستم ایمنی یا ایجاد جراحت در دستگاه تنفس، زمینه‌ساز فعالیت میکروب‌هاست.
– تب (40/5-40)، کاهش اشتها، سرفه خشن و تک تک و خشک، کاهش دما (39/5) دو سه روز بعد از انتقال عفونت به سمت بینی و حلق و ترشحات سروزی از چشم و بینی، از علائم مهم هستند. درگیر شدن چند گوساله، به طور تقریبا هم زمان، رخ می‌دهد.
• فاز باکتریایی:
– در صورت عدم درمان فاز اول، این فاز بروز پیدا می‌کند .
–تب بالا (41-40/5)، تنفس سریع و شکمی، تنگی نفس، بی‌اشتهایی، افزایش ضربان قلب، سرفه مرطوب، ترشحات موکوسی و سپس موکوسی-چرکی و سبز رنگ از بینی، دیده می‌شود.
درمان پنومونی انزئوتیک
• دام بیمار، باید جدا گردد.
• پنومونی ویروسی، برای پیشگیری از بروز پنومونی باکتریایی، باید درمان شود:
– جرم بیماری‌زا، باید سرکوب گردد:
• از آنتی‌بیوتیک‌ها (اکسی تتراسایکلین+ تایلوزین، پنی‌سیلین+ استرپتومایسین، کوتریموکسازول) استفاده می‌شود.
– واکنش التهابی باید محدود گردد.
• از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، نظیر فلونیکسین مگلومین، استفاده می‌شود.
– اختلالات مکانیکی، باید تصحیح گردد :
• از گشادکننده‌های برنش (آمینوفیلین – اکسپکتورانت) و بهبود دهنده‌های تصفیه مژکی (برم هگزین - دیفن هیدرامین)، می‌توان کمک گرفت.
– درمان پشتیبانی، صورت پذیرد:
• از ویتامین B و A، مایع درمانی، بستر خشک و تمیز و تهویه مناسب، بهره گرفت.
پیشگیری از پنومونی در گوساله‌ها
• گوساله‌ها، با آغوز، به طور مناسب، تغذیه شوند.
• بهداشت جایگاه، رعایت گردد.
• عوامل استرس‌زا، نظیر مخلوط آردن دام‌های همسن و تراکم زیاد، به حداقل برسند.
• مدیریت صحیح جایگاه (تهویه، دما و رطوبت)، صورت گیرد.
پنومونی استنشاقی در گوساله‌ها
• علل پنومونی استنشاقی
– بی‌دقت خوراندن مایعات یا استفاده نادرست از سوند مری
– ازدحام گوساله‌ها و ولع برای خوردن غذا
– نگهداشتن طولانی مدت سر حیوان در حمام ضد کنه
– برگرداندن مواد غذایی به‌خصوص در تب شیر
– پاره شدن آبسه‌های حلقی
• مقادیر زیاد مایعات:
– می‌تواند سبب قطع نفس، خفگی و مرگ دام گردد.
• مواد غیرمحلول و محتویات گوارشی :
باعث ایجاد پنومونی، توکسمی شدید و مرگ در عرض 3-2روز، می‌شوند.
• علائم
– سرفه، تنگی نفس، افزایش تعداد تنفس، صداهای غیرطبیعی تنفس و استشمام بوی بد در هوای بازدمی، از علائم عمده هستند.
• درمان پنومونی استنشاقی
– اغلب بی‌تاثیر است. استفاده به موقع از آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف، کاربرد دارد.