به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ گندیدگی سم، یک بیماری عفونی در گاو است که مشخصه آن آماس بافت‌های حساس ناحیه پا و لنگش شدید می‌باشد. اگرچه بیماری در هر سنی بروز می‌کند ولی در بالغین بیشتر اتفاق می‌افتد. بیماری از نظر اقتصادی حاﺋز اهمیت است چون باعث کاهش تولید و در مواردی به علت پیشرفت بیماری و نکروز وسیع پا و درگیری مفاصل، قطع ناحیه سم الزامی می‌باشد. گرچه عامل بیماری فوزوباکتریوم نکروفوروم شناخته شده ولی نقش سایر باکتری‌ها مثل باکتروﺋیدس ملانینوژنیکوس را در بروز بیماری نباید نادیده گرفت.
ضربه و سایش در ناحیه بین انگشتان از عوامل مستعدکننده شناخته شده در بروز گندیدگی سم می‌باشد. زمین سنگفرش یا بستر پوشیده شده از مواد خشبی، زمینه بیماری را فراهم می‌سازد. اشاعه بیماری در فصول بارانی و مرطوب سال بیشتر است. در رطوبت بالا وقتی پوست متورم و نرم است احتمال بروز زخم بیشتر می‌شود. مواد مترشحه از ضایعات دام مبتلا احتمالاً منبع آلودگی محسوب می‌گردد. ضایعات چرکی ایجاد شده بوی بدی دارد که ناشی از گندیدگی در ناحیه سم است. ضایعات نکروزه در بین دو انگشت دیده می‌شود و گاهی ممکن است به قسمت‌های دیگر نیز برسد و تیغه حساس سم، زردپی مجاور و کپسول مفصل را نیز درگیر نماید.
علاﺋم درمانگاهی نکروباسیلوز پا
لنگش شدید پا به طور ناگهانی و معمولاً در یک پا بروز می‌کند و ممکن است به دنبال آن واکنش خفیف عمومی همراه با تب اتفاق بیافتد. میزان تولید شیر نیز کاهش می‌یابد. گاهی واکنش عمومی توام با بی‌اشتهایی و در نتیجه لاغر شدن دام می‌شود. ضایعه مشخص بیماری در پوست ناحیه بالایی بین انگشتان مشاهده می‌گردد که بتدریج متورم می‌شود و شکاف در آن ایجاد می‌گردد. ارتباط قسمت شاخی سم با بافت زیر آن قطع و قسمت شاخی بلند می‌شود. معمولاً ترشح چرکی به میزان زیاد، بندرت مشاهده می‌گردد ولی حاشیه شکاف با مواد نکروز پوشیده شده و ضایعه بوی بدی دارد.
علاﺋم کالبدگشایی
معمولاً بررسی کالبدگشایی بندرت انجام می‌گیرد. در موارد پیچیده ممکن است تولید چرک در مفاصل غلاف زردپی مشاهده شود.
تشخیص بیماری گندیدگی سم
معمولاً ماهیت ضایعه و بوی ضایعه برای تشخیص گندیدگی سم کافی است. آزمایش باکتری‌شناسی معمولاً برای تشخیص ضرورت ندارد ولی در گسترش مستقیم از ضایعه اغلب تعداد زیادی از باکتری‌های فوزوباکتریوم و باکتروییدس مشاهده می‌گردند. التهاب بافت مورق سم ممکن است باعث لنگش شود و با گندیدگی سم اشتباه گردد ولی در التهاب سم ضایعه موضعی در ناحیه پا مشاهده نمی‌شود. همچنین آسیب ضربه‌ای به استخوان و مفاصل و فرورفتن اجسام خارجی نیز با معاینه دقیق قابل تفریق می‌باشند. درماتیت گل کلمی و پاپیلوماتوز بین انگشتان نیز از مواردی هستند که بایستی از گندیدگی سم تفریق گردند.
بیشتر بدانیم: همه چیز درباره لنگش در گاو
درماتیت انگشتی در گاو‌های شیری
درمان نکروباسیلوز
برای دست یافتن به بهترین نتیجه درمانی تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مناسب از راه غیرخوراکی و نیز درمان موضعی ضایعات لازم می‌باشد. به محض مشاهده اولین علایم تورم و لنگش پا در صورت درمان بموقع و سریع در مدت 4-2 روز بهبود حاصل می‌شود. تزریق داخل عضلانی پنی‌سیلین جی به میزان 22000 واحد برای هر کیلوگرم وزن بدن دو بار در روز توصیه می‌گردد. همچنین اکسی‌تتراسایکلین به میزان ده میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن از راه داخل وریدی نیز ممکن است استفاده گردد. درمان موضعی در مراحل اولیه بیماری لازم نیست ولی در موارد لزوم ابتدا باید موضع تمیز و اصلاح شود. استفاده از محلول پنج درصد سولفات مس ارزان و موثر است. همچنین استفاده از پمادهای ضد باکتریایی در موضع نیز توصیه می‌گردد.
کنترل بیماری نکروباسیلوز
اگرچه واکسن‌های تجاری برای پیشگیری از بیماری شناخته شده ولی میزان تاثیر آن در کنترل بیماری هنوز مورد سوال است. به هر حال مهم‌ترین روش کنترل بیماری برخورداری از مدیریت صحیح در دامداری می‌باشد. به کارگیری بستر مناسب در محل نگهداری دام و جلوگیری از پوشش مواد خشبی در بستر و استفاده از حوضچه حاوی محلول 10-5درصد فرمالین سولفات مس در محل ورود دام در پیشگیری از بروز بیماری موثر خواهد بود.
منبع: damdari.info