به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ اولین توصیه‌ها برای فرموله کردن جیره‌ها تعیین مواد مغذی تک تک خوراک‌های تشکیل‌دهنده کل جیره می‌باشد.
نیازهای پرورش دام خود را بیابید.
• آیا شما این کار را می‌کنید؟
• آیا مطمئن هستید جیره‌ای که شما فرموله کرده‌اید را دام‌های شما دریافت می‌کنند؟
• تحقیقات نشان داده که حتی جیره‌های کاملا مخلوط (TMR) را نیز گاوها مورد جداسازی و سرت کردن قرار می‌دهند.
• به این ترتیب معلوم نیست چه بخش‌هایی از جیره فرموله شده توسط شما را گاوها واقعا مورد مصرف قرار می‌دهند.
• وظیفه مدیریت تغذیه به حداقل رساندن این اختلافات می‌باشد .
• برای این کار مدیر باید ابزارهایی داشته باشد که بداند گاوها چه خوراکی را مصرف کرده‌اند. یعنی علاوه بر اطلاعات ورودی خروجی‌ها را نیز مورد ارزیابی قرار دهد.
• در این خصوص ابزارهای زیادی وجود دارد که گاودار می‌تواند از آنها بهره ببرد .
– BCS
– MUN
– مشاهدات رفتارهای تغذیه‌ای و دیگر رفتارها
– جعبه جداکننده پنسیلوانیا
– ارزیابی مدفوع
• ارزیابی مدفوع می‌تواند اطلاعاتی را از عملکرد شکمبه و هضم جیره در اختیار قرار دهد.
• بواسطه شناخت عواملی که سبب تغییر در ظاهر، قوام و اندازه ذرات می‌گردند، ما قادر خواهیم بود اتفاقات رخ داده شده در دستگاه گوارش را تفسیر کنیم.
ظاهر مدفوع گاو
• تغییر در ظاهر مدفوع می‌تواند بواسطه برخی بیماری‌ها صورت گیرد اما در اکثر موارد مربوط به جیره می‌باشد .
• اینکه کجا، چرا، چطور و چه خوراکی مورد هضم قرار گرفته، روی قوام مدفوع تاثیر خواهد داشت .
• مواد مغذی مختلف در بخشهای مختلف مورد هضم یا تخمیر قرار می‌گیرند .
• تخمیر میکروبی در شکمبه یا بخشهای پایانی دستگاه گوارش تولیدات یکسانی دارد .
• این تولیدات ظاهر مدفوع را تحت تاثیر قرار می‌دهد .
• اگر مقادیر بالایی از مواد قابل تخمیر مصرف شود، معمولاً کربوهیدرات‌ها، به بخشهای پایانی دستگاه گوارش خواهند رسید .
اسهال می‌تواند باعث تخمیر در بخش پایانی دستگاه گوارش شود (تولید اسید)
مدفوع می‌تواند بسیار کف کرده و شبیه به اسفنج باشد (تولید گاز)
ترشحات موسینی در مدفوع
• حضور این مواد نشان‌دهنده تخریب دیواره بخش پایانی دستگاه گوارش می‌باشد که pH احتمالاً به دلیل پایین آمدن حاصل از تخمیر وسیع در این بخش است.
• اگر دستگاه گوارش تخریب شود، حیوان برای پوشاندن محل زخم موسین یا فیبرین ترشح می‌کند.
جدا سازی قطعات موسین
• اگردر باره این مواد فکر کنید، متوجه خواهید شد که سه توضیح برای تخمیر وسیع در بخش پایانی دستگاه گوارش وجود خواهد داشت که شبیه به علائمی خواهند بود که ما را به اسیدوز راهنمایی خواهند کرد .
با دیدن مواد موسینی در مدفوع گاو چه عملی درشکمه رخ داده است؟
• زمانی که مقادیر نامناسبی از فیبر موثر به حیوان خورانیده می‌شود، اگر بیش ازحد نشاسته توسط گاو مصرف شود، اگر PH شکمبه پایین آمده باشد، هضم خوراک‌ها در شکمبه ممکن است کاهش نشان دهد.
• عبور خوراک از شکمبه سریعتر صورت می‌گیرد و در نتیجه خوراک‌هایی که هضم نشده‌اند از شکمبه خارج و به نواحی پایین‌تر دستگاه گوارش هدایت می‌شوند.
• زمانی که خوراک به بخش پایانی دستگاه گوارش می‌رسد، ما تغییر در ظاهر مدفوع را ملاحظه می‌کنیم و اعمال بخش بالایی را تفسیر می‌کنیم.
وظیفه شکمبه در گاو
• شکمبه می‌تواند مکان اصلی برای تعیین اندازه ذراتی که به مدفوع می‌رسند باشد .
• اگر فیبر به اندازه کافی مصرف شود بیشتر فیبر در شکمبه دچار کاهش در اندازه ذرات خواهد شد .
• فیبر موثر، قابل جویده شدن است و نشخوار را تحریک خواهد کرد .
• از طرف دیگر در ساخت توده شکمبه‌ای کمک خواهد کرد.
توده شکمبه‌ای
• توده شکمبه‌ای حالتی شبیه به قایق از مواد خشبی ایجاد می‌کند که غذا را در حال شناور نگه می‌دارد و به آنها کمک می‌کند که در شکمبه باقی مانده و جویده شوند .
ارزیابی اندازه ذرات مدغوع
• برای ارزیابی اندازه ذرات مدفوع و خوراک هضم نشده، از غربالی که ١٫۶ میلی‌متر قطر سوراخهای آن باشد می‌توان استفاده نمود .
• این عمل یک ارزیابی کیفی است که در مزرعه انجام می‌شود (در خصوص اندازه قطر سوراخهای غربال حساسیت زیادی بکار نبرید ).
نمونه برداری از مدفوع گاو
• برای نمونه‌برداری از یک فنجان معمولی که حدود ٢٣٨ میلی‌لیتر گنجایش داشته باشد و ترجیحاً یک دسته داشته باشد استفاده کنید.
• نمونه‌ها باید از تک تک گاوها و بدون مواد خوراکی خورده نشده باشد.
شستشوی نمونه
• با جریان ملایمی از آب بر روی غربال نمونه را آبکشی کنید.
• آنقدر آبکشی را ادامه دهید تا آبی که خارج می‌شود کاملاً تمیز و شفاف باشد.
• مواد باقی‌مانده شامل خوراک هضم نشده در مدفوع می‌باشد .
تفسیر نتایج
• زمانی که فیبر موثر کافی توسط حیوان مصرف نشده باشد، اندازه ذرات در مدفوع افزایش می‌یابد .
• بدون توده شکمبه‌ای ذرات بزرگ نیز شکمبه را به سرعت ترک خواهند کرد .
• شما می‌توانید قطعاتی از علوفه و پوسته ذرت و غیره را نیز در مدفوع مشاهده کنید.
• با کاهش فیبر موثر در جیره، ذرات مدفوع درشت‌تر می‌شوند.
مدفوع در جیره‌ای که ۴٠ % علوفه دارد
مشاهده قطعات بلند در مدفوع
• مشاهده قطعات بلند در مدفوع نشان‌دهنده خروج سریع مواد خوراکی از شکمبه است.
• در شکل زیر گاوها کار جداسازی خوراک را انجام می‌دهند، و طبعاً مواد کنسانتره‌ای را بر مواد علوفه ای ترجیح می‌هند.
مدفوع در جیره‌ای که مقادیر کمی فیبر موثر وجود دارد
جداسازی خوراک توسط گاوها
• گاوها می‌توانند فیبر‌هایی را که بیش از ۵ سانتی‌متر طول دارند را جداکنند.
• برای رفع مشکل جداسازی باید علوفه به قطعات ١ تا ٢ اینچ خرد گردند و کل جیره به صورت مرطوب‌تر مصرف شود.
مشکل طول علوفه
• جیره‌ای که بخشی از خوراک در آن به صورت مخلوط درآمده
• خوراک‌ها به واسطه طول بلند علوفه نمی‌توانند به صورت کاملاً مخلوط و همگن در آیند جیره‌ای که به خوبی با هم مخلوط شده‌اند.
جیره ای که به خوبی با هم مخلوط شده‌اند
نشانگر‌های خوراکی
• خوراک‌هایی مانند تخم کامل پنبه تفاله مرکبات که هنوز نارنجی هستند و علوفه مرتعی سبز، زمانی که فیبر به اندازه کافی مصرف نشده باشند، در مدفوع ظاهر شده و نشان‌دهنده کمبود فیبر موثر در جیره خواهند بود .
مدفوع در جیره‌هایی که تخم کامل پنبه مصرف شده
حضور دانه در مدفوع
• دانه کامل ذرت در مدفوع می‌تواند هم از سیلاژ درست فرآیند نشده و هم از مشکلی در آسیاب دانه‌ها باشد.
• سریعاً مشکل را پیدا و تصمیمات لازم را اتخاذ کنید.
حضور دانه در مدفوع
قوام مدفوع گاو
• قوام مدفوع، خوب یا بد، باید با گروه گاوهایی که یک نوع جیره رامصرف می‌کنند سازگاری داشته باشد.
• اگر چنین نباشد، نشان‌دهنده جداسازی خوراک توسط حیوان است، یا مخلوط کردن خوراک به درستی انجام نمی‌گیرد.
• غذا خوردن آنها را مورد مشاهده قرار دهید.
• اگر گاوها خوراک را از یک طرف به طرف دیگر حرکت می‌دهند، و سپس شیرجه‌وار به ته آخور پوزه می‌زنند، کار جدا سازی علوفه و مصرف کنسانتره را انجام می‌دهند.
• اگر آخور فضای محدودی دارد، و گروه گاوها کار جداسازی خوراک را انجام می‌دهند، گاوهای کم‌رو و خجالتی ممکن است بیشتر علوفه مصرف کنند.
• این گروه از گاوها ممکن است دچار کمبود پروتئین و انرژی برداشت شده گردند.
• گاوهای سرگروه در این چنین جایگاه‌هایی ممکن است دچار اسیدوز شوند.
• استرس گرمایی نیز می‌تواند قوام مدفوع را تغییر دهد.
• گاوهایی که در این زمان آب بیشتری مصرف می‌کنند و pH شکمبه آنها کاهش می‌یابد( به دلیل کاهش مقدارنشخوار) مدفوع این گونه گاوها شل و آبکی خواهد شد.
سنگ و خاک در مدفوع گاو
• بعضی مواقع، مقادیر زیادی از خاک و سنگ ممکن است در مدفوع پیدا شود .
• وجود این مواد در مدفوع ممکن است نشانه‌هایی از ناراحتی‌ها گوارشی درشکمبه و اسیدوز و غیره باشد.
گاوها چه می‌خورند؟
• خیلی از تغییرات نامطلوب در مدفوع در ارتباط با مصرف کمتر از حد نیاز فیبر موثر، یا مصرف بیش ازحد کربوهیدرات‌های غیرفیبری، بخصوص نشاسته ایجاد می‌شود .
• موضوع این است که بدانیم گاوها واقعا چه می‌خورند، نه اینکه ما فکر کنیم در حال تغذیه آنها هستیم.
گاوها واقعا باید فیبر موثر مصرف کنند.
منبع: اینترنت