به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تلقیح مصنوعی روشی است که اسپرم از گاو نر گرفته می‌شود تا در زمان لازم به طور مصنوعی توسط مامور تلقیح به دستگاه تناسلی گاو ماده منتقل شود تا حیوان ماده بارور گردد. تلقیح مصنوعی در مقایسه با جفت‌گیری طبیعی دارای مزایا و معایبی است که به اختصار در زیر شرح می‌دهیم.
نیازهای پرورش دام خود را بیابید.
مزایای تلقیح مصنوعی گاو
با تلقیح مصنوعی می‌توان با انتخاب بهترین گاوهای نر با خصوصیات ژنتیکی عالی، ترکیب ژنتیکی گله را بهتر و مطلوب‌تر ساخت. با این روش دامداران دسترسی به ژن‌های باکیفیت مطلوب با استفاده از منی گاوهای نر مرغوب با کمترین هزینه خواهند داشت. اسپرم منجمد شده را می‌توان به هر نقطه جهان منتقل کرد.
با استفاده از تلقیح مصنوعی می‌توان از انتقال تعدادی بیماری جلوگیری کرد به خاطر کنترل زیاد روی سلامت گاوهای نری که از آنها اسپرم می‌گیرند و فرایند جمع‌آوری و نگهداری، انتقال این بیماری‌ها به حداقل می‌رسد.
استفاده از تلقیح مصنوعی مقرون به صرفه است. قیمت یک دوز اسپرم حدود 15 دلار است که در مقایسه با هزینه خرید یک گاو نر و پرورش و نگهداری آن به صرفه می‌باشد و همچنین احتمال عقیم بودن گاو نر و ازبین رفتن حیوان به علت بیماری یا حادثه وجود دارد.
اگرچه تفاوت‌های بین نژاد‌های مختلف وجود دارد. تعدادی از گاوهای نر تهاجمی و خطرناک می‌باشند و این یکی از دلایلی بود که به فکر تلقیح مصنوعی افتادند.
در زمان تلقیح مصنوعی، زمان تلقیح ثبت می‌شود و می‌توان ثبت دقیقی از زمان باروری داشت و با دانستن طول آبستنی، زمان زایمان را پیش‌بینی کنیم و همینطور تاریخ دقیقی را برای خشک کردن گاوها داشته باشیم.
فصل زایمان را می‌توان محدود کرد و همینطور سهولت بیشتری در پرورش گوساله‌ها داشته باشیم.
اسپرم گاوهای نر را می‌توان برای زمان طولانی حتی بعد از مرگ گاو نر نگهداری کرد.
معایب تلقیح مصنوعی گاو در مقایسه با جفت‌گیری طبیعی
• باید افرادی جهت انجام تلقیح مصنوعی دوره ببینند و مهارت و تجربه لازم را کسب کنند.
• باید افرادی جهت تشخیص فحلی و فحل‌یابی استخدام شوند.
رقیق‌سازی منی گرفته شده از گاو نر
منی گرفته شده از گاو نر با یک رقیق‌کننده مناسب رقیق می‌شود. رقیق‌سازی تا 50برابر حجم منی جمع‌آوری شده معمول است. رقیق‌کننده همچنین نقش تغذیه و محافظت اسپرم را به عهده دارد یک رقیق‌کننده مناسب می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
1- شیر یا زرده تخم‌مرغ که اسپرم را بر علیه شوک سرما (سرد کردن اولیه زیر درجه حرارت بدن) محافظت می‌کند.
2- گلیسرول که می‌تواند از تشکیل کریستال یخ در طی منجمد کردن اسپرم جلوگیری کند و مقاومت اسپرم را در زمان منجمد کردن افزایش می‌دهد.
3- یک بافر معمولاً سیترات تا از تغییرات PH جلوگیری کنیم برای مثال از تغییر PH به علت تولید اسید لاکتیک در طول متابولیسم اسپرم.
4- گلوکز و یا قندهای دیگر تا یک منبع انرژی برای اسپرماتوزا تهیه کند.
5- آنتی‌بیوتیک برای کشتن پاتوژن‌ها. آنتی‌بیوتیکی که بیشتر استفاده می‌شود ترکیب پنی‌سیلین و استرپتومایسین می‌باشد که خصوصاً مؤثر برای جلوگیری از بیماری ویبریوز می‌باشد.
منی را در لوله‌های پلاستیکی قرار می‌دهند و سپس در نیتروژن مایع 196- درجه سانتی‌گراد قرار می‌دهند. هر دوز اسپرم حاوی حدود 20میلیون اسپرماتوزا است. در هر بار منی گرفته شده از یک گاو نر حدود 5 تا 10بیلیون اسپرماتوزا وجود دارد که می‌توان با استفاده از یک رقیق‌کننده مناسب در تلقیح 300 تا 1000 گاو استفاده کرد. میزان رقیق‌سازی به کیفیت منی گرفته شده از گاو نر و درصد زنده بودن و حرکت اسپرم بستگی دارد.
بیشتر بدانیم: تلقیح مصنوعی و سوپر اوولاسیون در گاو
آموزش تلقیح مصنوعی
ذوب کردن اسپرم
توصیه می‌شود برای ذوب کردن اسپرم حداقل 30 ثانیه لوله محتوی اسپرم در آب 35 درجه سانتی‌گراد قرار گیرد. تلقیح گاوهای ماده باید هر چه سریعتر بعد از ذوب کردن اسپرم صورت گیرد. بعد از ذوب کردن اسپرم باید لوله محتوی اسپرم با حوله کاغذی خشک شود و قبل از قرار دادن لوله محتوی اسپرم در تفنگ تلقیح، تفنگ را با حوله کاغذی خشک کنید تا اسپرم را از شوک سرما محافظت کنید و سپس لوله محتوی اسپرم را در تفنگ تلقیح قرار دهید.