صدمات و جراحات پوستی در حیوانات و دام

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ صدمات و جراحات پوستی عارضه‌های معمول در دامداری‌ها می‌باشد که درصورت عدم رسیدگی و مراقبت، ممکن است پیامد وخیم داشته باشد.

زخم (Wound) در دام

– شکسته شدن پیوستگی بافت‌های بدن ( پوست، مخاطات و بافت‌های نرم )، در اثر ضربه می‌باشد.

تقسیم بندی زخم‌ها

• بر اساس نوع زخم:

١. زخم‌های غیرعفونی: حاصل جراحی‌ها هستند.

٢. زخم‌های مشکوک

٣. زخم‌های عفونی

١. سطحی (ساده، Erosion) بر اساس خصوصیات ظاهری (وسعت، شکل و میزان نفوذ در بافت) شبیه سایش هستند. پوست را مبتلا می‌کنند.

٢. عمیق (مرکب، Ulcer) بافت زیر پوستی را، مبتلا می‌کنند.

• بر اساس پیدایش نوع زخم:

١. باز (Open wound) شکستگی در پیوستگی کامل است.

٢. بسته (closed wound) شکستگی در پیوستگی کامل نیست.

• تقسیم‌بندی زخم‌های بسته:

١. خراشیدگی (Abration) 

٢. کوفتگی (Contusion) 

•تقسیم‌بندی زخم‌های باز:

١. بریدگی (Incision) 

٢. دریدگی (Laceration) 

٣. کنده شدن (Avultion) 

۴. سوراخ شدگی (Puncture) 

۵. سوختگی (Burns) 

خراشیدگی در پوست دام

• صدمه ملایم و سطحی پوست، در اثرکشیده شدن پوست بر روی اشیاء سخت، می‌باشد.

• عروق ریز، در معرض هوا قرار می‌گیرند.

• درد و سوزش، زیاد و خونریزی، کم است.

• ترمیم کند بوده و در روند ترمیم، دلمه ایجاد می‌شود.

کوفتگی یا کبود شدگی

• له شدن یا فشرده شدن ناگهانی، با اجسام کند، می‌باشد.

• لایه‌های زیرین پوست، بدون ایجاد گسیختگی، از پوست جدا می‌شوند.

• نکروز پوست و ضایعه بافت‌های همبند و عروق، ایجاد می‌شود.

• گاهی همراه دریدگی است.

تقسیم‌بندی کوفتگی‌ها

– درجه اول (خونمردگی): مویرگ‌های کوچک پاره شده و پوست ملتهب می‌گردد.

– درجه دوم: رنگ پوست کبود است. سرم خون و مایعات زیر پوست (هماتوم) تجمع می‌یابند. گاهی آبسه ایجاد می‌شود. غالباً ناشی ازضربات چوب یا لگد است.

– درجه سوم: صدمه بافتی زیاد می‌باشد. هماتوم، بزرگ و بافت، کبود است. زخم بستر در ناحیه شانه، زانو و آرنج، نمونه‌هایی از این عارضه می‌باشد.

بریدگی‌ها در پوست حیوان

• ایجاد شکاف با لبه‌های صاف و منظم است.

• به دلیل برخورد با اجسام نوک تیز، ایجاد می‌شود.

• شیشه، ورق فلزی، چاقو و اسکالپل، می‌توانند بریدگی ایجاد نمایند.

• درد و خونریزی کم است.

دریدگی

• پوست، پاره می‌شود.

• لبه‌های زخم، نا منظم بوده و لبه‌های زخم، کوفته می‌شوند.

• زخم، ناشی از سیم خاردار یا گاز گرفتگی است.

• درد، زیاد بوده و زخم، آلوده است.

جداشدگی

• بافت دریده شده، از بافت‌های زیر پوستی، جدا می‌شود.

• خطر عفونت، وجود دارد.

• احتمال نکروز و قانقاریایی شده عضو، در صورت قطع خونرسانی و انباشتگی چرک در محل، وجود دارد.

سوراخ شدگی

١. زخم‌های نفوذی:

– وارد شدن جسم نوک تیز، از یکطرف و خروج، از طرف دیگر است.

٢. زخم‌های غیرنفوذی:

– وارد شدن جسم نوک تیز از یکطرف و عدم خروج، از طرف دیگر است.

• در اثر ورود اجسام نوک تیز مثل میخ، تراشه چوب، خرده شیشه و شاخ و چنگال‌های بلند، ایجاد می‌شود.

• خونریزی، کم و درد، زیاد است.

• احتمال ایجاد عفونت و آبسه‌های عمقی، وجود دارد.

• احتمال ایجاد کزاز نیز، وجود دارد.

سوختگی‌ها در حیوانات

• در اثر تماس بافت بدن با حرارت خشک یا مرطوب، مواد شیمیایی سوزاننده و اشعه و نورهای شدید، ایجاد می‌شود.

• تقسیم‌بندی سوختگی‌ها

١. درجه اول: لایه سطحی بافت پوششی از بین رفته، لایه درم ملتهب شده و ترمیم با پوسته پوسته شدن لایه سوخته، صورت می‌گیرد.

٢. درجه دوم: بافت پوششی و درم، آسیب دیده و تاول، تشکیل می‌شود.

٣. درجه سوم: بافت‌های زیر پوستی آسیب دیده و پوست، نکروزه می‌شود.

• خطرات:

– ایجاد دهیدراتاسیون: احتمال بروز شوک ناشی از کم آبی، وجود دارد.

– بروز عفونت ثانویه: نظیر ذات‌الریه

مراقبت از دام آسیب دیده

• درصورت بی‌توجهی، التیام به تاخیر می‌افتد.

• در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی، احتمال بروز سپتی سمی و توکسمی، وجود دارد.

• در صورت درمان نادرست، عوارضی نظیر تب، درد، التهاب و بی‌اشتهایی، متصور است.

• اقدامات فوری در آسیب‌های پوستی در دام

١. کنترل خونریزی

٢. بررسی زخم و اطلاع به دامپزشک

٣. محافظت در برابر آلودگی و جراحات بعدی

۴. تشخیص و برآورد میزان شوک ناشی از کم خونی

۵. پاک کردن و شستشوی زخم

۶. کاهش تورم و التهاب

مراقبت از بریدگی‌ها

• التیام اولیه زخم‌های حیوانات

در صورت بخیه کردن در دوران طلایی (6-12ساعت )، اتفاق می‌افتد.

– تراشیدن موهای ناحیه، ضدعفونی جراحی، بی‌حسی، پاکسازی از مواد خارجی، استفاده از نخ کات گوت برای لایه‌های عمقی و نخ نایلون یا سیلک برای لایه‌های عمقی، در صورت لزوم استفاده از آنتی‌بیوتیک و سرم ضد کزاز

• التیام ثانویه:

– در صورت گذشت بیش از ١٢ ساعت از ایجاد زخم، به دلیل احتمال ایجاد آبسه، بخیه صورت نمی‌گیرد.

– باز گذاشتن زخم و شستشوی روزانه با بتادین یا ساولن، در صورت لزوم استفاده از آنتی‌بیوتیک

مراقبت از دریدگی‌ها

• احتمال آلودگی، در اثر فاصله لبه‌های زخم، وجود دارد.

• التیام به روش ثانویه:

– موهای اطراف زخم تراشیده شده و مواد خارجی توسط برداشتن نسوج مرده و استفاده از جریان فشار آب و بتادین، پاکسازی می‌شود.

• درمان خشک :

– زخم، بانداژ شده و دام، در محل تمیز و غیر آلوده، نگهداری می‌شود.

• درمان مرطوب:

– زخم، روزانه شستشو و ضدعفونی شده، از رسیدن ترشحات زخم به بافت‌های سالم با مالیدن کرم‌ها به اطراف زخم، جلوگیری به عمل می‌آید.

مراقبت از سوراخ شدگی‌ها

• زخم، باید تراشیده شود.

• زخم، با سرم فیزیولوژی و بتادین و آنتی‌بیوتیک (یک میلیون واحد پنی‌سیلین در هر لیتر)، ضدعفونی شود.

• زخم، با پنس خون‌بند بلند، کاوش شده و پاکسازی گردد.

• احتمال ادامه عفونت، در عمق وجود دارد.

• التیام به روش ثانویه، صورت گیرد.

• شستشوی روزانه زخم و آنتی‌بیوتیک تراپی، توصیه می‌شود.

• پیشگیری از کزاز نیز، توصیه می‌گردد.

مراقبت از سوختگی‌ها

• درجه یک و دو:

– میزان سوختگی، کمتر از ١۵% سطح بدن می‌باشد.

• درجه سه:

– سوختگی، بیش از ١۵% سطح بدن است و معمولاً به درمان، پاسخ نمی‌دهد.

• اصول درمان:

١. جبران آب و الکترولیت‌ها به دلیل خروج آب میان بافتی و درون سلولی

٢. کاستن درد با استفاده از کورتون ه ا

٣. پیشگیری از بروز عفونت‌های ثانویه به دلیل کاهش قدرت سیستم دفاعی

• روند التیامی، ثانویه است.

• در صورت سوختگی با اسید و باز، با آب و ماده ضد آن، شسته شود.

• در سوختگی ناشی از سرما، کمپرس آب گرم و ماساژ، توصیه می‌شود.

مراقبت از خراشیدگی‌ها

• زخم، به طور ملایم، از سنگ‌ریزه‌ها و دیگر مواد زائد، پاکسازی شود.

• شستشو با سرم فیزیولوژی، انجام شود.

• پانسمان مرطوب، با استفاده از اسپری آنتی‌بیوتیک یا استفاده از گاز وازلینه، صورت گیرد.

بیشتر بدانیم: آبسه در دام

هماتوم در دام

منبع: اینترنت