به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آرگولوس متعلق به رده سخت‌پوستان، زیر رده پارو پایان، و تیره برانکیورا یا آبشش دمیان (Branchiura) و خانواده آرگولیده می‌باشد. و یا شپشک ماهی The fish louse یکی از انگل‌های سخت پوست انواع ماهیان آب شیرین، لب شور و دریایی است. این انگل به جنس آرگولوس تعلق داشته و با شکافتن پوست و مکیدن مایعات بدن با بخش‌های دهانی خود تغذیه می‌کند. آلودگی خفیف با آرگولوس به ندرت کشنده است.
چرخه زندگی انگل بسته به گونه انگل و دمای آب بین 40 تا 100 روز به طول می‌انجامد. انتقال انگل از یک ماهی به ماهی دیگر متداول بوده و در خارج از بدن میزبان می‌توانند برای دوره‌های زمانی طولانی زنده بمانند. جفت‌گیری انگل بر روی بدن میزبان انجام می‌شود. انگل ماده برای تخم‌گذاری بر روی گیاهان (و سایر اشیاء) بدن ماهی را ترک می‌کند. پس از تخم گشایی، لارو انگل به جستجوی میزبان خواهد پرداخت. هر انگل ماده از 20 تا 250 تخم (بر حسب گونه) تولید می‌کند. لاروها قبل از بلوغ 6 مرحله متفاوت دارند و پس از هفتمین پوست‌اندازی به آرگولوس بالغ تغییر شکل می‌دهند. آرگولوس دارای پوششی بسیار سخت است که آن را در مقابل موجودات درنده مقاوم می‌سازد.
آناتوم آرگولوس: بدن انگل بالغ از سه قسمت سر، سینه و شکم تشکیل شده. این انگل دارای دو چشم مرکب، چهار جفت پای شنا و یک جفت بادکش می‌باشد. دارای دو آنتن و نیش (خار) پیش دهانی می‌باشد.
معروف‌ترین گونه‌های انگل آرگولوس عبارتند از:
آرگولوس فولیاسئوس: کپور ماهیان، آزاد ماهیان و تاس ماهیان را بیشتر دچار می‌کند و در مناطق سرد سیر و معتدل یافت می‌شود.
آرگولوس ژاپونیکوس: بیشتر گلدفیش را دچار کرده و از گونه قبلی آب گرم‌تری را می‌پسندد.
آرگولوس کورگونی: ویژه مناطق سردسیر است و بیشتر آزاد ماهیان را گرفتار می‌کند.
باید اضافه کرد که بیشینه اندازه آرگولوس فولیاسئوس 5/8 میلی‌متر و بیشترین اندازه آرگولوس پلوسیدوس 5/8 میلی‌متر و بیشینه اندازه آرگولوس کورگونی 13 میلی‌متر است
بیماری‌زایی انگل آرگولوس در ماهی
انگل بالغ با آرواره خود پوست را سوراخ کرده و از ترشحات بافتی و خون ماهی تغذیه می‌کند. گویا وظیفه خار پیش دهانی تزریق ماده ضد انعقاد خون است. ماهی آلوده ابتدا با ساییدن بدن به اطراف و حرکات ناگهانی سعی می‌کند انگل را از سطح بدن خود دور سازد. رفته رفته ماهیان آلوده، بی‌حال شده و در کناره‌ها جمع می‌شوند . سپس اشتهای ماهی کم شده و لاغر شده و پوست در آلودگی شدید کدر می‌شود. اغلب کنده شدن فلس‌ها و خوردگی باله و زخم‌های پوستی ظاهر می‌شوند. آرگولوس غیر از استفاده مستقیم از بدن ماهی، با تخریب پوست زمینه ورود باکتری‌ها و ویروس‌ها و قارچ‌ها را به آن محیا می‌سازد. آرگولوس باعث انتقال ویرم بهاره کپور یا استسقاء بهاره کپور ماهیان می‌شود.
درمان آرگولوس
قرار دادن ماهی در محلول 10 گرم در لیتر نمک طعام به مدت 10 تا 20 دقیقه می‌باشد. روش دیگر کندن و جدا کردن انگل از روی بدن ماهی با سوزن و مالیدن مرکورکروم در جای آن است وبالا بردن دمای آب بین 30 تا 34 درجه سانتی‌گراد بر اساس مقاومت ماهی به درمان این بیماری کمک می‌کند. اضافه کردن 1 قاشق غذاخوری نمک بدون ید در هر 20 لیتر آب به درمان این بیماری کمک می‌کند.
مالاشیت گرین: 1میلی‌گرم به ازای هر 5 لیتر آب به مدت 4 تا 5 روز (به دلیل وجود تخم انگل درمان باید روز اول و سوم و پنجم و هفتم تکرار شود). استفاده از پودر مالاشیت گرین به دلیل سم بودن پیشنهاد نمیشود. در حال حاضر دارو‌هایی در بازار موجود است که ماده موثرشون فرمالین مالاشیت گرین می‌باشد. ماده موثره Sera Costapur و Tetra Contraspot و Tetra ContraIck هر سه فرمالین 37% و مالاشیت گرین است.
سولفات مس: 1ملی‌گرم به ازای هر 5 لیتر آب. طول درمان 5 تا 7 روز. بعد از پایان این مدت 100% سیفون و تکرار مجدد دوز دارو
پرمنگنات پتاسیم: حمام کوتاه مدت 10 میلی‌گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت 10 دقیقه حمام دراز مدت، 1یا 22 میلی‌گرم به ازای هر لیتر آب و حمام دادن ماهی به مدت حد اقل 4 ساعت، بهتر است از آبی استفاده شود که سختی آن پایین باشد، مانند آب r.o یا آبی که دو سومش آب مقطر باشد و یک سومش آب لوله‌کشی.
آکریفلاوین: اضافه کردن یک تا 3 قطره از محلول آکریفلاوین در هر لیتر آب آکواریوم. 11 گرم پودر آکریفلاوین در یک لیتر آب برابر است با یک لیتر محلول آکریفلاوین
نویسنده: آرش خسروی کوهی