به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ نژادهای اسب زیاد و متفاوت است. این فراوانی حاصل آمیختگی اسبها توسط انسان، و نیز انتخاب طبیعی میباشد. به طور کلی اساس جدا کردن اسبها از اسبچهها (پونیها)، قد آنها میباشد. قد اسب (بلندی جدوگاه) باید از ۱٫۴۸ متر بیشتر باشد. با این وجود استثنا نیز داریم.
نژاد اسب موردنظر خود را بیابید
تاریخ اسب ایران
سرزمین پهناور ایران مهد پرورش اسب و مبدا نژادهای گوناگون اسب است. ما در ایران ثروتی بی همتا با سابقهای به طول تاریخ تمدن جهان به نام اسب بومی ایران داریم. این اسب ویژگیهای منحصر به فردی داشته و به گواهی تاریخ جد تمام اسبهای اصیل و ممتاز امروزی میباشد. با علم به اینکه ایران باستان محل پرورش بهترین اسبهای جهان بوده و با نگاهی به آثار تاریخی و عقاید دیرین شناسان میتوان ایران را مهد پرورش اسب دانست که منشا سایر نژادهای اسب امروزی است.
تمام رنگهای متنوع اسبهای امروزی را اسبهای ایران باستان داشتهاند و رنگهای اسبها بر اساس خواست پرورش دهندگان حاصل میگردید. به طور کلی در دوران پادشاهان ایران باستان همه درباریان و سران لشکر به پرورش اسب اشتغال داشتند. به خصوص از نظر کورش اسب به قدری مهم بود که تعداد نتاج اسبهای کورش از مرز 120000 راس در سال فزونی مییافت. تمامی این اسبها دارای شجرهنامه و شناسنامه انفرادی بودند و عموما در سواره نظام ارتش استفاده میشدند. در آن زمان بر اساس قوانین وضع شده هر ایرانی باید سوارکاری را میآموخت.
دیگر ورزش ملی ایرانیان چوگان است که درساژ شکل پیشرفته و امروزی آن میباشد. شکار با اسب مربوط به شاهان ایران باستان بوده و یکی از تکنیکهای متداول شکار پرش از روی موانع میباشد که امروزه به عنوان یک رشته در ورزش سوارکاری مطرح است. بانوان ایرانی سوارکاری چوگان و تیراندازی را از کودکی فرا میگرفتند و به عنوان تیرانداز سواره برای شکار به جنگلها میرفتند.
تعدادی دهنه آبخوری و هویزه مربوط به دوهزار سال قبل از میلاد در حوالی لرستان به دست آمده و از بررسی آنها ثابت شده که ایرانیان تمام اقسام سوارکاری را میدانسته و برای هرگونه ورزش سوارکاری نوع ویژهای دهنه یا آبخوری استفاده میکردهاند. با مروری به وضع سوارکاری امروز مشخص میشود که هنوز همان افسار و دهنههای ایران باستان استفاده میشوند و تا به حال دنیا نتوانسته وسیلهای را جایگزین آنها کند.
مارکوپولو مینویسد: در ایران بهترین و زیباترین اسبهای جهان موجود است و با توجه به شهرت آنها بازرگانان خارجی آنها را برای فروش به هندوستان آورده و به بهای هنگفتی میفروشند. بهای هر اسب 200لیره طلا میباشد.
از خدماتی که ایرانیان برای اولین بار در جهان در مورد تولید و پرورش دام نمودند تولید قاطر از جفتگیری الاغ نر با مادیان میباشد.
جمعیت نژادی و پراکنش جغرافیایی اسب در کشور |
ردیف
|
نام اسب |
مامن اصلی اسب |
جمعیت نژادی |
قد |
پراکنش جغرافیایی |
1 |
اسب عرب |
خوزستان |
5000ـ2500 |
148 |
خوزستان ـ لرستان ـ کرمان ـ ایلام ـ اصفهان ـ کهکلویهوبویراحمد ـ
چهارمحال بختیاری ـ خراسان ـ تهران |
2 |
اسب ترکمن |
ترکمن صحرا |
2000 |
155 |
گرگان و گنبد ـ شمال خراسان ـ شرق مازندران ـ تهران همدان |
3 |
اسب کردی |
کردستان |
1000ـ500 |
145 |
کردستان ـ کرمانشاه ـ ایلام ـ زنجان ـ آذربایجان غربی ـ تهران |
4 |
اسب خزر |
سواحل خزر |
400 |
120 |
مازندران ـ گیلان ـ ارتفاعات البرز ـ تهران |
5 |
اسب طالشی |
هشتپر |
40000 |
140 |
شمال استان گیلان ـ جنوب اردبیل ـ زنجان ـ قزوین |
6 |
اسب قره باغ |
پارسآباد مغان |
100 |
142 |
اردبیل ـ آذربایجان شرقی |
7 |
سیستانی |
سیستان |
50 |
140 |
سیستان و بلوچستان |
اسبان کشور به تفکیک نژاد |
ردیف |
نام استان |
نژادها و اکوتیپها |
1 |
آذربایجان شرقی |
عرب ـ ترکمن ـ قرهباغ ـ دیلبوز ـ ترکی ـ یابو ـ فلات ایران ـ تروبرد |
2 |
آذربایجان غربی |
کردی ـ تروبرد |
3 |
اردبیل |
قرهباغ ـ عشایر ـ دیلبوز ـ یابو ـ کردی ـ ترکی |
4 |
اصفهان |
اسب درهشوری ـ عرب ـ فلات ایران ـ تروبرد ـ بختیاری |
5 |
ایلام |
عرب ـ کرد |
6 |
بوشهر |
عرب ـ درهشوری ـ فلات ایران ـ یابو ـ قشقایی ـ ترکی ـ باصری |
7 |
تهران |
عرب ـ کرد ـ تروبرد ـ ترکمن ـ اسب خزری |
8 |
چهارمحالوبختیاری |
بختیاری ـ درهشوری ـ عرب یابو ـ فلات ایران |
9 |
خراسان |
ترکمن ـ عرب ـ خراسانی ـ افغانی ـ پاکستانی ـ فلات ایران ـ تروبرد |
10 |
خراسان رضوی |
ترکمن ـ عرب ـ خراسانی ـ افغانی ـ پاکستانی ـ فلات ایران ـ تروبرد |
11 |
خراسان شمالی |
ترکمن ـ فلات ایران |
12 |
خوزستان |
عرب ـ تروبرد |
اسبهای فلات ایران
اگرچه اسبهای فلات ایران به صورت بومی در همه مناطق ایران یافت میشوند ولی خصوصیات این اسبها بر اساس ویژگیهای جغرافیایی مناطق مختلف متفاوت است. به طور کلی میتوان گفت که بر اساس مقتضیات جغرافیایی اسب بوم ایران خیلی درشت جثه نیست ولی قدرتمند و بردبار است. این اسب قرنهای متمادی برای انجام کارهای سخت مورد استفاده قرار گرفته است. از معروفترین این اسبها میتوان اسبهایی همچون اسبهای قرهباغی، لری، قشقایی، بختیاری، درهشویی و همچنین اسبهای طالش را نام برد که خون اسب عرب ایرانی را دارند.
منابع: اطلس رنگی نژادهای اسب های ایران و جهان نوشته دکتر علی نصیریان و همکاران - سایت horse-rider.ir