انواع نژاد کبوتر

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ منشاء کبوترهای خانگی یا اهلی Columba livia domestika را از کبوترهای چای columba liuia liuia می‌دانند که در تمام اروپا شمال آفریقا تا قفقاز و بسیاری از نقاط آسیا پراکنده هستند کبوترهای اهلی از ۳۰۰۰ هزار سال قبل از میلاد در منطقه خاورمیانه وجود داشته‌اند.

کبوترهای اهلی را نماد دوستی و صلح می‌دانند. در مصر باستان، یونان و روم قدیم از کبوتر به عنوان یک منبع غذایی استفاده می‌شود. کبوترهای روم و امروز کبوترهای بزرگ جثه والنسیا که جزو سنگین‌ترین کبوتران محسوب می‌شوند از نسل آنها به شمار رفته و زمان اهلی شدنشان کاملا مشخص نیست.

معرفی نژادهای مختلف کبوتر

از تعداد نژادهای بیشمار کبوتران با رنگهای متنوع و فرمهای متفاوت چند نمونه زیر را به شما معرفی می‌کنیم. برخی از این نژادها به عنوان کبوتر گوشتی مورد استفاده هستند.

از مشخصات کبوتران گوشتی می‌توان وزن زیاد (حداقل ۸۰۰ - ۶۰۰) گرم سینه عمیق و فراخ، قدرت باروری و بنیه خوب را نام برد. در حالیکه در اروپا و آسیا انتخاب بیشتر بر اساس رنگ و فرم صورت می‌گیرد در آمریکا کبوترها در جهت تولید گوشت پرورش داده می‌شوند. کشورهای اروپایی انواع کبوترهای گوشتی را از آمریکا وارد کرده و بر روی آنها کار کرده‌اند. از آنها می‌توان کبوترهای شاهی سفید، شاهی شناساو کارینه - مون داین،‌ کبوتر نامه‌رسان، کبوترهای شناسای تگزاس را نام برد.

کبوتر شاهی سفید

کبوتر شاهی سفید در آمریکا از سفید رومی‌، سفید مالتز (Maltese) و سفید داکس (Duches)به وجود آمده است. این کبوتر در دو تیپ مختلف ظاهر می‌شود. تیپ مصرفی شاهی سفید که از باروری مناسبی برخوردار می‌باشد، با وزنی در حدود ۸۵۰ - ۷۵۰ گرم از تیپ کاملا گوشتی آن سبک وزنتر است.

کبوترهای جوان آماده به ذبح؛ آنها به وزن ۵۵۰ گرم می‌رسند از هر جفت می‌توان تعداد ۱۶ قطعه در سال تولید نسل داشت، سینه‌ای عمیق و پر گوشت دارند. کبوتر شاهی نقره‌ای نیز در تلاقی جابجائی داکسی با موند این بوجود آمده و جثه‌ای بزرگتر و حالتی بزرگتر و آرامتر از شاهی سفید دارد.

کبوتر شاهی شناسا نیز در سال ۱۹۴۰ در آمریکا پرورش داده شدند از محسنات این نژاد تشخیص دوجنس نر و ماده آن از یکدیگر می‌باشد که به علت وجود تفاوت رنگ پرها در دو جنس امکان‌پذیر می‌گردد.

کبوتر جاینت هومر Giant Homer Pigeon

این نژاد از بهترین نژادهای گوشتی کبوتر است. وزن کبوتر نر بالغ در حدود ۹۰۰ گرم و کبوتر ماده بالغ تقریباً ۷۰۰ گرم وزن هر جفت جوجه ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم است. این نژاد سالی ۸ تا ۱۲ جفت جوجه می‌دهد. تنوع رنگ زیادی دارد و متداول‌ترین رنگ مربوط به گونه‌ای است که رنگ سر، دم و دو طرف بال‌ها آبی تیره و باقی اجزای بدن، سفید است، این نژاد خیلی به نژاد چاهی شبیه است، سرش بدون پر و پاهایش نیز بدون پر است. این نژاد دو خاصیت ممتاز دارد: یکی آن که از جمله بارورترین و پرنسل‌ترین کبوترها به شمار می‌رود و دیگر این که برای تغذیه انسان گوشت مناسب و لذیذی دارد.

کبوترهای کارنیه Carneau

کبوترهای کارنیه (Carneau) از کبوتر جنوب بلژیک و شمال فرانسه به وجود آمده و در اوائل قرن بیستم در آمریکا بر روی آنها کار شده است.این نژاد دو رنگ سرخ و سفید دارد و رنگ سرخ آن فراوانی بیشتری دارد. سر پرنده وپاهایش بدون پر است. این کبوتران به وزنی در حدود ۷۵۰ - ۶۰۰ گرم می‌رسند. در کبوترهای جوان آماده ذبح آنها وزن در حدود ۵۰۰ گرم فرم سینه طویل‌تر بدون دم و بال و پهن‌تر بودن سر، این نژاد را از شاهی سفید متمایز می‌کند. این نژاد از لحاظ جثه به طور محسوسی از نژاد شاهی کوچکتر است. رنگ گونه‌های قرمز آن تقریباً به رنگ شاه بلوط و بسیار زیباست.

کبوترهای مونداین Mondain

کبوترهای مونداین Mondain یکی از قدیمی‌ترین کبوترهای فرانسه به شمار آمده و نژاد موندن شبیه مرغ است و وزن پرنده در حدود ۱ تا ۵/۱ کیلوگرم است و سالیانه ۶ تا ۱۲ جفت جوجه می‌دهد و وزن یک جفت جوجه آن ۱۲۵۰ گرم است. این نژاد در رنگهای مختلف ظاهر می‌شود و دو تیره دارد، تیره سوئیسی که سفید رنگ با سری بدون پر است و تیره فرانسوی با رنگ‌های مختلف نظیر سرخ، سفید، زرد، سیاه، آبی تیره و نقره‌ای که با وجود کاکلی بر روی سر مشخص می‌شود. 

کبوتر رنت Runt Pigeon

این نژاد سنگین وزن‌ترین کبوتر است، وزن پرنده بالغ آن در حدود ۱/۵ کیلوگرم است و رنگ‌های متفاوتی دارد که بیشتر به رنگ سفید است. این نژاد سالیانه ۴ تا ۶ جفت جوجه می‌دهد ووزن هر جفت جوجه آن ۱/۵ تا ۲ کیلوگرم است. این نژاد از بدنی کشیده وسینه‌ای عمیق برخوردار است.

کبوتر چین‌دار شرقی Oriental Frills Pigeon

مهم‌ترین مشخصه این نژاد منقار کوتاه آن است که به آن شکلی زیبا می‌دهد و در انواع اصیل معمولاً منقار پرنده کوتاه و پهن است. منشاء این نژاد سرزمین خاورمیانه و مخصوصاً مصر می‌باشد. نژاد اصیل آن چشم‌های درشت با پلکی سفید رنگ دارد و بر روی سینه کاکلی نیم دایره‌ای به صورت کروات دارد و بر روی پاها پرهای کوچکی دارد و اگر از گوشه به آن نگاه شود، چشم‌ها و پاها در یک راستا دیده می‌شوند. شکل سرپرنده، چیزی بین کروی و بیضی شکل است و رنگ حدقه چشم آن پرتقالی است که این حالت در پرندگانی که سر سفید دارند، تیره رنگ می‌باشد.

این پرنده به شدت با آدمی انس و الفت می‌گیرد و از او نمی‌ترسد. با غرور می‌ایستد وتحمل خوبی دارد واز جهت پرواز وحرکت نیرومند است وبه خوبی زاد وولد می‌کند وبرخی از پرورش دهندگان معتقدند که پرورش آن با دیگر کبوترها متفاوت است اما حقیقت این است که پرورش آن با سایر انواع پرندگان زینتی تفاوتی ندارد وفقط باید توجه داشت که مانند تمامی انواع پرندگان زینتی بهتر است که تخم این نوع پرنده را در زیر پرندگان معمولی قرار داد واز آن‌ها جوجه گرفت، زیرا که پرندگان زینتی اصولاً قادر به نگهداری از تخم وجوجه‌آوری نیستند. قیمت آن در بازار متفاوت است ولی معمولاً نژادهای خالص آن بسیار گران قیمت می‌باشند.

کبوتر مکه Makka Pigeon

اصل این نژاد به سه جا نسبت داده می‌شود که این سه مکان عبارتند از: شهر صنعا در یمن، شهر مکه وکشور مصر، وبیشتر به نظر می‌رسد که اصل آن از شهر صنعای یمن بوده واز آن جا به مکه ومصر برده شده‌است. این نژاد از آواز بسیار خوب ودلنسینی برخوردار است که با آواز سایر کبوترها متفاوت است. جثه‌ای کوچک دارد وتا حدودی شبیه کبوتر معمولی است، در هنگام ایستادن دو بال از دو طرف بدن پرنده آویزان می‌شود وچشمانش کاملاً مشکی است وغالباً بر روی پنجه‌های پا راه می‌رود ودر هنگام آواز خواندن بدنش به لزره در می‌آید. پاها کوتاه وکوچک است، نژاد خالص آن کاکل ندارد وپاپر نیست. هرچند که اخیراً انواع کاکل‌دار وپاپر آن نیز تولید شده‌اند.

رنگ آن معمولاً سیاه وسفید است وبه رنگ‌های دیگری نظیر سرمه‌ای وسرخ نیز دیده شده‌است، این نژاد نمی‌تواند به خوبی از تخم‌ها مراقبت نماید واز جهت زاد وولد چندان مرغوب نیست وبهتر است که آن را به صورت انفرادی در قفس نگهداری کرد. مدت آواز خوانی پرنده طولانی است وبه همین علت برخی از پرورش‌دهندگان به علت سر وصدای زیاد، میل چندانی به پرورش آن ندارند.

کبوتر بخارا (جارچی) Trumpeter

این نژاد از زیباترین انواع کبوتر بوده واز گران قیمت‌ترین گونه‌های کبوتر به شمار می‌رود وپرورش دهندگان کبوترهای زینتی وعلاقمندان به شرکت در نمایشگاه‌ها، در بین پرندگان خود حتماً از این نوع پرنده نگهداری می‌کنند. کبوتر بخارا پرهای انبوهی دارد که در همه جهت پر پشت می‌باشند وگونه‌های خالص آن حجیم با پرهای انبوهی بر روی سرها وپا می‌باشند. زاد وولد چندانی ندارد وتوجه کافی به جوجه‌های خود مبذول نمی‌کند وپرورش‌دهندگان با چیدن پرهای اطراف چشم وقسمتی از پرهای پا واطراف مخرج پرنده، تلاش می‌کنند تا میزان نرینه‌گی کبوترهای نر را افزایش دهند، اما با این همه بهتر است که تخم‌های بارور این پرنده را در زیر پرندگان دیگری که به نگهداری جوجه‌ها اهمیت می‌دهند، گذاشت تا جوجه‌ها قوی ونیرومند بار بیایند، بویژه این که جوجه‌های این نژاد از کوچکی دارای پرهای انبوه می‌باشند وبدیهی است که این میزان پر نیاز به خونرسانی وتغذیه مناسب دارد.

گونه‌های متفاوتی از این نژاد پدید آمده‌است به گونه‌ای که در برخی‌ها کاکل رشد فراوانی یافته‌است ودر برخی دیگر نیز کاکل رشد چندانی ندارد وبرخی جثه متوسط وبرخی جثه بزرگی دارند. اما آن چه کبوتر بخارای اصیل را متمایز می‌سازد، این است که گردن آن به سوی جلو وپایین متمایل است وبر پس سر پرنده کاکل وجود دارد وپاها در مقایسه با سایر گونه‌ها بزرگ‌تر‌اند. این پرنده می‌تواند پرهای کاکل خود را سیخ نگه دارد. رنگ‌های متفاوتی دارد وبیشتر به رنگ سیاه وسفید وسرخ وزرد دیده می‌شود.

کبوتر یعقوبی Jacobin Pigeon

کبوتر بسیار زیبایی است که به رنگ‌های مختلف دیده می‌شود ودورتا دور سر آن را پرهای انبوهی فرا می‌گیرد که از پس سر کبوتر شروع شده وبه جلوی گردن آن ادامه می‌یابد. از عیوب این نژاد عدم نگهداری از تخم وعدم پرستاری از جوجه‌ها است. میزان پرهای نرم اطراف سر وگردن پرنده گاهی آن قدر زیاد وانبوه‌ است که چیزی از سر پرنده، چشم‌ها ومنقار آن دیده نمی‌شود وبه همین علت برخی از پرورش‌دهندگان اقدام به چیدن پرهای مزاحم می‌کنند تا پرنده بتواند به خوبی ببیند.

در نژاد اصیل پرهای دور گردن مانند طوقی انبوه دورتادور گردن را فرا می‌گیرد. معمولاً پرهای دم وبال‌ها سفید رنگ بوده وباقی اجزای بدن به رنگ‌های متفاوتی نظیر: سرخ وسیاه وزرد وسرمه‌ای می‌باشد. آخرین پر بال بلند و طولانی است به طوری تا دم رسیده وگاهی ازآن نیز فراتر می‌رود.

منشأ این نژاد هندوستان است. نوع دیگری از این نژاد که اصالت کمتری دارند، پرهای دورتادور گردن وسر کمتر بوده ودر اطراف پیشانی وچشم پرها رشد نمی‌کند. چشم‌های آن مروارید مانند است. این نژاد به جوجه‌های خود توجه کافی مبذول می‌کند وبر خلاف نژاد اصیل از سرعت خوبی در پرواز برخوردار است. منشأ این نوع کبوتر نیز وسط وشمال قاره اروپا وکشورهایی نظیر اتریش، هلند وبلژیک است. قیمت کبوترهای اصیل بسیار گران است اما کبوترهای غیر اصیل قیمت‌های متفاوتی دارند.

کبوتر دمنده Pouter Pigeon

کبوتر دمنده یکی از قدیمی‌ترین انواع کبوترهای زینتی است که تاریخ پیدایش آن به سال ۱۷۳۵ میلادی باز می‌گردد. این کبوتر همچنین به نام کبوتر انگلیسی نیز معروف است زیرا که اولین بار در انگلستان ظاهر شد وپرورش دهندگان انگلیسی با آمیزش دادن گونه‌های مختلفی از کبوتر، این نژاد را به وجود آوردند. این کبوتر می‌تواند به صورت شگفت انگیزی در سینه وگردن وسر خود بدمد وبه همین علت به آن دمنده می‌گویند ودر اثر نفخ این منطقه قد وقواره کبوتر بزرگ‌تر به نظر می‌رسد. بدن این گونه کبوتر کشیده ولاغر است واز جهت نگهداری از تخم‌ها وجوجه‌ها بسیار خوب است. منشأ آن شمال اروپا، انگلستان، بلژیک وآلمان است وآب وهوای سرد ومعتدل برای پرورش آن مناسب است، اما در آب وهوای گرم بدن کبوتر ضعیف شده وبه بیماری‌های مختلف مبتلا می‌گردد. قیمت برخی از انواع آن بسیار گران است بویژه اگر چینه‌دان بزرگ ویا رنگ آن نادر وکمیاب باشد.

کبوتر میگسار Tippler Pigeon

این نژاد یکی از معروف‌ترین کبوترهای تیز پرواز است که می‌تواند به مدت ده ساعت مستمر پرواز کند و در آسمان آن قدر بالا برود که دیگر با چشم غیر مسلح دیده نشود. معمولاً رنگ بدن آن سفید رنگ و برخی اجزای بدن آن خاکستری رنگ و چشمان آن مرواریدی است و برخی نیز چشم‌های سیاه دارند که از ارزش کمتری برخوردارند وقدرت پرواز کمتری دارند. منشأ این نژاد پاکستان است. انگلیسی‌ها قبل از استقلال هند و پاکستان تعداد زیادی از این پرنده را به انگلیس بردند و از آن جا به اروپا برده شد و باعث شگفتی بسیاری از پرورش دهندگان شد و تا امروزه نیز از ارزش خاصی بین پرورش دهندگان کبوترهای مسابقه برخوردار است.

نژاد خالص «تیپلر» اندامی کوچک و وزنی سبک دارد که رنگ بدن کبوتر سفید و رنگ بال‌ها خاکستری است و چشم‌ها مرواریدی است. «تیپلر» گونه‌های مختلفی دارد، اما قدرت وتوانایی هیچ کدام از این گونه‌ها به اندازه گونه اصلی نمی‌باشد.

آموزش این نوع کبوتر بر اوج گیری در آسمان نیازمند آموزش طولانی و مشخصی می‌باشد و بسیاری از پرورش دهندگان این نوع کبوتر در انگلستان و کانادا به شدت با یکدیگر رقابت می‌نمایند تا بتوانند رکوردهای جدیدی در زمینه اوج گیری برای مدت‌های طولانی که گاهی به ۲۲ ساعت می‌رسد را بشکنند و در این رکورد گیری‌ها، اوج گیری و پرواز مستمر دو شرط اساسی به شمار می‌روند. گونه‌ای از این نژاد دیده شده که در اثنای پرواز اقدام به معلق زدن به سوی عقب می‌نماید، که این گونه از کبوترها برای مسابقات اوج گیری مناسب نیستند زیرا معلق زدن باعث خستگی کبوتر شده و کبوتر نمی‌تواند برای ساعات پی در پی درآسمان اوج بگیرد.

کبوتر «تیپلر» به صورت تدریجی و دایره وار اوج می‌گیرد که مرکز دایره پرواز کبوتر، محل سکونت او می‌باشد و آن قدر بالا می‌رود که دیدن آن در آسمان دشوار می‌شود و در هنگام فرود آمدن نیز از همین روش استفاده می‌کند، منتهی دایره‌های فرودی کبوتر کوتاه‌تر هستند. کبوتر «تیپلر» دو بال قوی و نیرومند دارد که ابزاری مناسبی برای اوج گیری به شمار می‌روند و معمولاً کبوترهایی که تند تند بال می‌زنند نمی‌توانند برای مدت طولانی ومستمر پرواز کنند، که این حالت در تیپلر دیده نمی‌شود. سبکی وزن کبوتر «تیپلر» یکی دیگر از عواملی است که باعث می‌شود که پرنده ساعت‌های طولانی بدون خستگی درآسمان پرواز کند.

کبوترهای نامه‌بر

کبوترهای نامه‌بر که بیشتر در اروپا و خاورمیانه گسترش دارد با وزنی بین ۴۸۰ - ۴۲۰ گرم بسیار مقاوم بر تولید بوده و ‌ندرتا تخم‌های خود را می‌شکنند آنها از جوجه‌های خود با کمال دقت مواظبت می‌کنند. کبوتران نامه‌بر قادرند مسافتهای طولانی بین ۱۲۰ - ۱۰۰ کیلومتر را طی کنند زمان بازگشت آنها را می‌توان در رابطه با سرعت پروازشان دقیقا پیش‌بینی نمود جهت یابی، این کبوتران هنوز جزو مسائل پیچیده به شمار می‌رود.