به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تأمین پروتئین حیوانی برای تغذیه انسان اهمیت بسیاری دارد. تولید گوشت طیور به عنوان گوشت سفید، به دلایل تغذیه‌ای، بهداشتی و اقتصادی، از اهمیت بیشتری برخوردار است. کمبود منابع تولید و ریسک پذیری بالا، لزوم استفاده از شیوه‌های جدید پرورش و تولید محصول رقابتی را دوچندان کرده است.
پرورش غاز به خاطر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری، بسیار آسان‌تر و به صرفه‌تر از سایر طیور است. البته به دلیل‌های گوناگون تولید صنعتی در کشورمان دیده نمی‌شود. از جمله این دلیل‌ها می‌توان به فرهنگ مصرف مردم، ترس سرمایه گذاران برای ورود به این بخش، نبود سیاست‌های تشویقی و برنامه مدون از سوی مسئولان کشاورزی و نبود پشتوانه‌های لازم مانند اتحادیه اشاره کرد.
البته پرورش غاز به صورت سنتی در روستاهای ایران رواج دارد و به صورت نیمه صنعتی هم بسیار ناچیز است. این در حالی است که انواع پرورش غاز سال‌هاست که در روسیه، اروپای شرقی و شرق آسیا رواج دارد و در این صنعت بسیار پیشرفت کرده‌اند.
معرفی غاز:
غازها متعلق به راسته غازسانان، خانواده آناتید، زیرخانواده آنسرین و دسته غازها هستند. پرندگانی خون‌گرمند و توانایی پرواز دارند و شنوایی و بینایی‌شان تکامل یافته است. راسته غازسانان منقار پهنی دارند که دارای حفره‌های فراوان حسی است. همچنین دارای پرده بین انگشتان پا هستند. جوجه‌هایشان هم پس از بیرون آمدن از تخم توانایی شنا کردن در آب را دارند.
ویژگی‌های فیزیولوژیکی غاز:
غازها توانایی زیادی در سازش با شرایط محیطی جدید برای زندگی دارند. توانایی تحمل سرمای تا ۱۰- درجه سانتیگراد و گرمای زیاد را دارند؛ ولی جوجه غازها بسیار به سرما حساس هستند. نسبت به بیماری‌ها بسیار مقاوم هستند. توانایی استفاده از علوفه خشبی، پرورش و نگهداری از آن‌ها را بسیار مقرون به صرفه‌تر از سایر ماکیان کرده است.
ویژگی‌های رفتاری غاز:
غازها زیرک‌ترین پرنده‌های اهلی هستند و حافظه‌ای بسیار قوی دارند و هرگز به کانی‌بالیسم دچار نمی‌شوند. در ضمن پرندگانی آب‌دوست هستند.
معرفی نژاد‌های اهلی غاز:
دو نژاد امبدن (embden) و تولوز (Toulouse) از نژاد‌های گوشتی هستند و برای تولید هیبرید گوشتی در لاین پدری قرار می‌گیرند میزان تخمگذاری آن‌ها هم کم است. وزن نژاد نر بالغ در این دو نژاد به ترتیب ۹ و ۱۲ کیلوگرم و ماده‌های آن به ۸ و ۹ کیلوگرم می‌رسند.
غاز نژاد امبدن
غاز نژاد تولوز
نژاد لاندز (landes) هم برای تولید گوشت و کبد چرب استفاده می‌شود.
نژاد سفید ایتالیایی، تخمگذار است و درصد جوجه درآوری زیادی دارد و به عنوان پایه مادری استفاده می‌شود. تخمگذاری آن ۶۰ تا ۷۰ عدد با میانگین وزن ۱۶۰ تا۱۸۰ گرم است.
نژاد چینی (chinese) هم دارای ۲ سویه سفید و قهوه‌ای است و به علت داشتن جثه کوچک و سرعت رشد کم، تخمگذاری خوبی دارد. در یک دوره ی پنج ماهه، ۵۰ تا ۶۰ تخم با وزن ۱۲۰ گرم تولید می‌کند.
غاز نژاد چینی
نژاد هویان (hawaiian) هم سبک است و تخمگذاری بالایی دارد. غاز مادر آن در ۲۴۰ روزگی بالغ شده و ۹۰ تا ۲۱۰ تخم با وزن ۱۲۰ تا ۲۱۰ گرم می‌گذارد.
غاز نژاد هویان
نژاد کوبان (kuban) هم تخمگذاری زیاد و به تعداد ۶۰ عدد با میانگین ۱۵۰ گرم دارد و در لاین مادری قرار می‌گیرد.
غاز نژاد کوبان
خصوصیات تغذیه‌ای غازها:
غاز را می‌توان بهترین رفتگر طبیعت دانست و در شالیزار‌ها پس از درو، مزرعه را از کرم ساقه‌خوار و در باغ‌ها از حلزون و حشرات موذی پاک می‌کند. سرعت رشد غازها زیاد و درصد چربی در گوشت و تخم آن‌ها بیش‌تر از سایر ماکیان است. توانایی استفاده از علوفه مختلف مانند شبدر، یونجه، سیلوی ذرت، علوفه غلات و تفاله چغندر را دارند. به همین دلیل غاز را حد فاصل بین تک معده‌ای‌ها و نشخوارکنندگان می‌دانند. مصرف سنگ‌ریزه برای غاز لازم است. غازها نسبت به مایکوتوکسین‌ها و مواد ضد تغذیه‌ای حساسند. روش تغذیه این پرندگان بستگی به هدف از پرورش آن‌ها دارد.
تخم غاز:
تخم غاز ۱٫۸ برابر درشت‌تر از تخم‌مرغ است و پوسته آن ۱٫۵ برابر ضخیم‌تر از پوسته تخم‌مرغ است. تعداد روزنه‌های پوسته تخم غاز در واحد سطح نسبت به تخم‌مرغ کمتر است. زرده تخم غاز کم‌آب‌تر و چرب‌تر از تخم‌مرغ است. درصد سفیده تخم غاز ۵۲٫۵، زرده ۳۵٫۱ و پوسته ۱۲٫۴ است.
آشنایی با پرورش غاز (بخش دوم)