به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ چشم یکی از مهمترین اعضای حسی است که برای صاحب حیوان بسیار مهم است چون بخشی از زیبایی سگ به حساب می‌آید. چشم در سگ بسیار حساس و دارای بیماری‌های مختلفی می‌باشد. بیماری‌های چشم سگ، همراه با یک سری علائم و نشانه‌ها هستند شامل: درد، سوزش، آبریزش و...
باید توجه نمود سگی که احساس درد در چشم‌هایش دارد باید هرچه زودتر به دامپزشک ارجاع داده شود زیرا ممکن است منجر به آسیب‌های برگشت‌ناپذیر شود!
درد چشم در حیوانات علائمی دارد مثلاً چشم سگ حالت لوچ پیدا میکند، همچنین سگ به شدت به نور و به لمس چشم حساس میشود. اشک ریختن هم میتواند نشانه درد باشد. حیوان دائم پلک میزند و با پنجه‌هایش به چشمی که درد دارد ضربه میزند. قابل ذکر است که هر دردی در هر ناحیه از بدن یک سری علائم مشترک دارد مثل بی‌اشتهایی، بی‌حالی، ناله کردن و گاهی اوقات هم عصبی شدن.
آبریزش از چشم سگ (Watery Eyes)
ریزش شدید اشک در نژادهای کوچک بیشتر دیده میشود. نتیجه آن مرطوب شدن اطراف چشم و قسمت‌های پایینی چهره بوده که التهاب موضعی و یا عفونت پوست را به دنبال خواهد داشت. اغلب ترشحاتی که قهوه‌ای بدرنگی است اطراف موها را فرامی‌گیرد. این عارضه در نژادهایی با موهای سفید و روشن بیشتر مشخص میشود. آبریزش دارای دلایل متعددی می‌باشد متداول‌ترین آن سوزش چشم‌هاست. در این حالت مقدار فراوانی اشک از چشم‌ها ترشح میشود. دراین گونه موارد، زایل کردن عاملی که باعث سوزش چشم‌ها شده مثل زدودن موهای زیادی که دور چشم را گرفته‌اند و یا درمان کردن عفونت‌ها با آنتی‌بیوتیک و یا بازکردن مجرای اشکی بینی‌ای میتواند مشکل را حل کند.
بیماری‌های پلک و مژه سگ (Entropion and Ectropion)
برگشتگی پلک به سمت داخل یا خارج (انتروپیون و اکتروپیون) در دسته بیماری‌های مربوط به پلک طبقه‌بندی میگردد. معمولاً در این حالت پلک پایین بیشتر درگیر میشود. در انتروپیون مژه‌ها با سطح قرنیه تماس یافته و برروی آن کشیده می‌شوند و موجب سوزش این عضو می‌گردند. این عارضه ممکن است به دنبال سانحه ایجاد شده و یا به دلیل نقص مادرزادی بروز نماید. اکتروپیون عارضه‌ای است که در آن پلک و مژه‌ها به سمت خارج کره چشم قرارگرفته‌اند و بیشتر در سگ‌هایی که پوست سر و صورتشان شل و چین و چروک‌دار است دیده میشود. در عین حال ممکن است تصادفات یا عوارض مادرزادی نیز در بروز آن موثر باشند. کاهش تونوسیته عضلانی در سگ‌های مسن نیز در ایجاد این عارضه بی‌تاثیر نمی‌باشد. نتیجه آنکه چشم به دلیل از بین رفتن نقش حفاظتی پلک به شدت آسیب‌پذیر میشود. در این گونه موارد عمل جراحی ترمیمی میتواند مفید باشد.
چشم گیلاسی در سگ (Cherry Eye)
غدد اشکی سگها در سطح داخلی پلک سوم واقع می‌باشند (غشاء صورتی رنگی که در موقع خواب ازگوشه چشم بیرون آمده و تمام سطح آن را فرامی‌گیرد). گاهی اوقات غدد اشکی بزرگ شده از گوشه چشم بیرون زده و به شکل قرمز رنگ و نرم دیده می‌شوند گرچه این عارضه در بسیاری از سگها مشکل‌زا نمی‌باشد ولی در اغلب موارد لازم است با استفاده از جراحی به برداشتن غده اشکی اقدام شود.
التهاب چشم سگ (Conjunctivitis)
این عارضه التهاب غشاء مخاطی سطح داخلی پلک‌ها و قسمت‌هایی از کره چشم که سطح آن را پوشانیده است می‌باشد. علائم شامل قرمز و ملتهب گشتن بافت اطراف چشم است. در این حالت ترشحات آبکی و غلیظ از چشم جاری میشود. التهاب مذکور ممکن است ناشی از عوامل باکتریایی و ویروسی و یا آلرژیک بوده و یا در اثر برخورد اجسام خارجی با چشم ایجاد شود. همچنین در صورت در معرض قرار گرفتن چشم‌ها در برابر باد شدید این عارضه ایجاد میشود. این بیماری به راحتی درمان‌پذیر است. در صورت مشخص شدن عامل ایجادکننده درمان اختصاصی علیه آن صورت می‌پذیرد.
زخم قرنیه در سگ (Corneal Ulcer)
قرنیه پرده شفافی است که سطح چشم را می‌پوشاند. در انسان استفاده از لنز ممکن است موجب پارگی و شکاف قرنیه شده که در این صورت چشم‌ها به شدت دردناک می‌گردند. در سگها نیز هر عاملی که باعث پارگی قرنیه بشود چنین عوارضی را به دنبال خواهد داشت. در این حالت سگ چشم‌هایش را به شدت میبندد و ترشحاتی در چشم ظاهر میشود. این ترشحات از محل جراحت تراوش می‌گردند. زخم‌های قرنیه را باید به سرعت تحت درمان قرار داد زیرا در غیر این صورت عوارض شدید ثانویه و احیاناً نابینایی را درپی خواهد داشت.
گلوکوم در سگ (Glaucoma)
گلوکوم در اثر افزایش فشار داخلی کره چشم پدیدار میگردد. ازدیاد فشار داخلی چشم تخریب بافت‌های چشم را به همراه خواهد داشت که درنهایت منجربه کوری و کاهش دید میشود. سگ‌های مبتلا ممکن است با چشمهای نیمه‌باز نگاه کنند. در این حالت چشم‌ها بزرگ‌تر و صلبیه چشم قرمز و داخل چشم کدر میشود. در مراحل پیشرفته درد بسیار شدیدی ایجاد میگردد و نیاز به درمان فوری دارد.
خشکی چشم در سگ (Dry Eye)
در بعضی از سگها ترشح اشک کافی نبوده و نمی‌تواند سطح چشم را مرطوب و لغزنده نگه دارد. بدین ترتیب چشم فاقد هرگونه حفاظی میشود که پیامد آن خشکی چشم می‌باشد. در این حالت ممکن است قرنیه صدمه ببیند. تشخیص این عارضه به راحتی توسط کاغذهای جاذب کوچکی انجام می‌گیرد. این حالت به کمک اشک مصنوعی (Artificial tear) مرتفع میشود. بدین منظور باید روزانه چندین مرتبه این دارو در چشم چکانده شود. روش جراحی تخصصی نیز با استفاده از مرتبط نمودن یکی از مجاری غدد بزاقی به چشم صورت می‌گیرد.
کاتاراکت در سگ (Cataracts)
کدر شدن عدسی چشم را کاتاراکت گویند. عدسی قسمتی از چشم است که سبب بینایی میشود. این بیماری در سگ‌های پیر متداول‌تر است. کاتاراکت همراه با کدر شدن عدسی می‌باشد (مثل مرواریدهای کوچک). سپس عدسی به داخل چشم فرو می‌رود. این عارضه ممکن است ارثی باشد. بیماری ممکن است در هر سنی دیده شود. یکی از علل آن اثرات ثانویه دیابت می‌باشد. درجه کاهش بینایی از موجودی به موجود دیگر فرق میکند. در صورت بروز نابینایی با عمل جراحی می‌توان به بازگشت بینایی در حیوان کمک نمود.
آتروفی پیشرونده شبکیه سگ (Progressive Retinal Atrophy)
آتروفی پیشرونده شبکیه یک بیماری ژنتیکی است که باعث تخریب سلول‌های شبکیه شده و به دنبال آن بینایی حیوان کاهش می‌یابد. بعضی نژادها مستعد ابتلا به این بیماری می‌باشند. کوری در این حالت با نژاد سگ مربوط است که میتواند از چند ماه تا چند سال به طول انجامد. اولین تظاهر بیماری کاهش دید در شب است. در این حالت صاحب حیوان متوجه برخی تغییرات رفتاری در حیوان خود شده که خصوصاً در مکان‌های با نورکم بیشتر بارز می‌باشد. سپس در طی یک دوره چند ماهه یا چند ساله بیماری پیشرفت میکند و نتیجه همان کوری است. متاسفانه تاکنون درمانی برای این عارضه یافت نشده است.
دکتر مهرداد حلوایی متخصص فیزیولوژی جانوری و فلوشیپ کنترل آفات شهری و صنعتی از دانشگاه تسینگ هواِ چین