به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تولید خوب و سودآوری گله مرغ‌های تخمگذار، با پولت‌های با کیفیت خوب آغاز می‌شود. دارا بودن وزن بدن مناسب، و اسکلت بدنی تکامل یافته، در آغاز تولید تخم‌مرغ، به مرغ‌های تخمگذار این امکان را می‌دهد که به توان تولید ژنتیکی‌شان برسند.
در مناطق گرم، دمای بالای هوا به همراه رطوبت بالا، می‌تواند رسیدن به توان تولید ژنتیکی‌شان را دشوار سازد.
گرفتاری‌هایی که در دوره رشد پیش می‌آیند را نمی‌توان پس از اینکه دوره تخمگذاری آغاز شد، اصلاح کرد. این مقاله اجزا تشکیل‌دهنده یک برنامه خوب پرورش پولت‌ها را بازگو می‌کند.
پیش از رسیدن جوجه‌ها به مرغداری
آماده کردن سالن می‌باید 48 ساعت پیش از رسیدن جوجه‌ها به مرغداری به پایان رسیده باشد. آگاه باشید که دمای هوای سالن، سریعتر از دمای کف بتونی، دانخوری‌ها، قفسها و آب درون سالن، بالا می‌رود.
ساعت نور سالن را به گونه‌ای تنظیم کنید که 22 تا 23 ساعت نور، با شدت 30 تا 36 لوکس بر روی جوجه‌ها برقرار باشد. نور در طول موج قرمز- نارنجی (فلورسنت گرم) برای رشد و تخمگذاری مرغها مناسب است.
دانخوری‌ها، باید با دان استارتر تازه و با کیفیت، ترجیحاً به شکل کرامبل، تا بالاترین سطح، پر شده باشند. دانخوری‌ها را تنظیم کنید. اطمینان یابید که همه آبخوری‌ها یا نیپل‌ها به خوبی کار می‌کنند. آبخوری‌ها را در ارتفاع مناسبی تنظیم کنید تا دسترسی جوجه‌های تازه وارد به آنها آسان باشد.
آب نوشیدنی جوجه‌ها می‌باید، ویتامین‌ها و الکترولیت‌ها را به همراه داشته باشد تا از استرس جوجه‌ها کم کند و اتلاف انرژی جوجه به هنگام انتقال به مرغداری را جبران نماید. خوراک می‌باید پیش از رسیدن جوجه‌ها، یا بیدرنگ پس از رسیدن آنها، روی کاغذ در قفسها قرار داده شود.
آغاز کار مرغداری
پولت‌های مرغ تخمگذار می‌باید از گله‌ای خریداری شوند که سالم باشند و بیماری‌های قابل انتقال عمودی، که در مرغها و انسانها اهمیت دارند را، نداشته باشند.
جوجه‌ها می‌باید دارای سطح کافی از آنتی‌بادی‌های مادری، برای مبارزه با بیماری‌های گامبرو، رانیکئیت عفونی، برونشیت عفونی و دیگر بیماری‌ها را داشته باشند.
جوجه‌ها باید از وزن مناسب برخوردار باشند و بند ناف آنها به خوبی بهبود یافته باشد، و دارای نقایص جسمانی نباشند. همه جوجه ها می باید با واکسن بیماری‌های مارک، HVT که از تولیدکننده معتبری تهیه شده باشد، واکسینه شوند.
زمان انتقال جوجه‌ها از هچری تا مرغداری می‌باید هرچه کمتر باشد. کامیونی که جوجه‌ها را به مرغداری می‌آورد، باید به صورت یک محیط بسته باشد که شرایط محیط آن کنترل شده و جوجه‌ها به هنگام نقل و انتقال از بیشترین آسودگی برخوردار باشند.
حرکت به سوی یک آغاز خوب در پرورش مرغ
جوجه‌هایی که از هچری به مرغداری می‌رسند باید فعال و سرزنده باشند، به اندازه کافی نیرومند باشند که محیط تازه پیرامون خود را کشف کنند و به سرعت خوراک و آب را بیابند.
خوردن سریع خوراک و آب، پدید آمدن میکروفلور سالم دستگاه گوارش را سرعت می‌بخشد و مقاومت روده را در برابر بیماری‌زاهایی مانند سالمونلا و ای-کلای بالا می‌برد.
در نخستین هفته زندگی، جوجه‌ها می‌باید زیر نظارت دائمی مدیریت قرار داشته باشند تا بهترین شرایط دمایی، رطوبتی، نور و فراهم بودن خوراک و آب برای آنها فراهم باشد.
دو هفته نخست زندگی، دوره‌ای است که مهمترین گرفتاری‌ها بر سر راه تکامل مناسب جوجه‌ها قرار می‌گیرد. جوجه‌های تازه هچ شده توانایی تنظیم دمای بدنشان را ندارند، و می‌باید محیط زندگی مناسب برای آنها فراهم گردد. رطوبت نسبی هوا در نخستین هفته باید بالاتر از 40% باشد تا از کم شدن آب بدن جوجه‌ها و از خشک شدن غشاء موکوسی و چسبندگی مقعد پیشگیری شود.
جوجه‌هایی که از هچری در داخل قفسها قرار می‌گیرند، نمی‌توانند مانند مرغ‌هایی که در سالن هستند، برای یافتن جای مناسبتر، از گوشه‌ای به گوشه دیگر بروند، پس باید پیوسته زیر نظر مدیریت قرار داشته باشند تا بهترین شرایط رطوبت و دما برای آنها فراهم باشد. جوجه‌هایی که از آغاز در قفس جا داده می‌شوند باید 5 تا 10 روز روی کاغذ (درون قفس) به سر برند.
نوک‌چینی و واکسیناسیون جوجه‌ها
جوجه‌ها را باید در سن 10 تا 14 روزگی، با یک دستگاه مناسب و قابل تنظیم برای جوجه‌ها با اندازهای متفاوت، نوک‌چینی کرد. نوک‌چینی هر جوجه نباید بیش از 2 ثانیه طول بکشد.
لازم است همە گله را علیه بیماری مارک، بیماری گامبرو، بیماری نیوکاسل، برونشیت و آبله واکسینه کرد.
بسته به بیماری‌های بومی منطقه، شاید لازم باشد واکسیناسیون علیه لارینگوتراکیئت، مایکوپلاسما، تب کلرا و کریزای عفونی، نیز انجام بگیرد. در مناطق گرم، مرغ‌های درگیر بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، نیوکاسل، آنفولانزای فوق حاد، بیماری گامبرو، کریزا، مایکوپلاسما و آبله مرغی نیز می‌شوند. این واکسیناسیون فشرده و گسترده می‌باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که رشد گله پولت‌ها را آشفته نکند
اطمینان از برقراری بایوسکیوریتی گله در مناطق گرم، به سبب وجود گله‌های مرغ محلی، تماس کارگران با این گله‌ها، بازار فروش مرغ زنده، فاصله با مرغداری‌های دیگر و پرندگان مهاجر، دشوارتر است. مشاوره با دامپزشک، برای انجام بهترین برنامه واکسیناسیون گله شما ضروری است
تکامل و وزن پولت‌ها
پولت‌ها، بنابر یک سری فعالیت‌های فیزیولوژیکی متوالی به خوبی هماهنگ شده، رشد می‌کنند.
پولت‌هایی که در این دوره رشد، به وزن بدن هدف، یا وزن بالاتر از هدف برسند، بیشترین بخت را برای رسیدن به توان ژنتیکی خود در تولید تخم‌مرغ دارند. برهم خوردن روند رشد در هریک از این مراحل، سبب کمبود ذخیره بدن و ضعف عملکرد اعضا برای رسیدن به تداوم تولید تخم‌مرغ می‌شود.
دوره رشد پولت‌ها را می‌توان به مراحل زیر تقسیم کرد:
صفر تا شش هفتگی جوجه‌ها:
در این مرحله، اعضای دستگاه گوارش (ارگانهای تأمین‌کننده) و سیستم ایمنی، بیشترین بخش از رشد خود را پشت سر می‌گذارند. گرفتاری‌ها در این مرحله، می‌تواند اثر منفی همیشگی روی عملکرد این سیستم‌ها بر جای بگذارد.
نکات کلیدی مدیریت مرغداری در آغاز
•آغاز خوب برای جوجه‌های تازه هچ شده (Brooding Period )
• بهترین سطح دما و رطوبت را نگه دارید، تنظیمات انجام شده در دوره Brooding را بر پایه تغییرات فصلی و آب و هوایی تنظیم کنید.
• خوراک خوب، کرامبل و بدون توکسین بخورانید.
• نوک‌چینی را عالی انجام دهید.
• به توصیه‌های دفترچه پرورش دربارە مشخصات خوراک عمل کنید.
• برنامه ضدعفونی آب را برای تأمین آب پاکیزه بکار ببندید.
• برنامه نور سالن‌ها را اجرا نمایید.
• از تراکم سالن‌ها بپرهیزید.
• انتقال به موقع پولت‌ها از قفس جوجه‌های تازه هچ شده به قفس رشد، ضرورت دارد.
• مقدار خوراک خوردن و وزن‌گیری را هر هفته از نزدیک مراقبت کنید. اگر وزن پولت‌ها و مقدار خوراکی که می‌خورند زیر استاندارد باشد، بیدرنگ آن را اصلاح کنید.
6 تا 12 هفتگی جوجه‌ها:
این دوره رشد سریع، هنگامی است که پولت‌ها به بیشترین ساختار بدنی مرغ‌های بالغ دست یافته‌اند (ماهیچه‌ها، استخوانها و پرها). در 13 هفتگی اسکلت آنها تا 95% کامل شده است.
در این مرحله از رشد پولت‌ها، صفحه رشد استخوانهای بلند رسوب کلسیمی پیدا می‌کنند و دیگر اندازه اسکلتها افزایش پیدا نمی‌کنند. هر اندازه رشد که پس از این مرحله پیش بیاید، سایز اسکلت را افزایش نمی‌دهد.
مقدار ذخیره مواد معدنی که برای شکل پوسته تخم‌مرغ برداشت می‌شود مستقیماً به سایز اسکلت مرغ بستگی دارد. رشد ضعیف در این دوره، از دستیابی پولت‌ها به ذخیره ماهیچه‌ها و استخوانها که برای تداوم سطح تولید بالا، و پوسته تخم‌مرغ با کیفیت لازم است، جلوگیری می‌کند.
واکنش ناشی از واکسیناسیون‌ها، نوک‌چینی، بررسی و لمس مرغها، دمای بالای محیط زندگی، و دیگر کارهای مدیریتی استرس‌آور می‌توانند رشد پولت‌ها را در این دوره رشد سریع، عقب بیاندازند.
کلید کارهای مدیریتی برای 6 تا 12 هفتگی پولت‌ها:
• فضای کافی در قفسها، و در دانخوری‌ها فراهم کنید.
• مصرف خوراک را زیر نظر داشته باشید و هرگاه لازم است، مواد جیره را اصلاح کنید.
• از برنامه نوردهی توصیه شده، پیروی کنید.
• بهتر است سیستم آبخوری شما در دوره رشد، همانند دوره پس از هچری باشد، زیرا مرغها خواهند توانست به آسانی در محیط تازه به آب دسترسی پیدا کنند.
12 تا 18 هفتگی پولت‌ها:
در این مرحله، نرخ رشد آهسته می‌شود، دستگاه تولیدمثل بالغ می‌شود، و آماده تخمگذاری می‌گردد، رشد ماهیچه‌ها ادامه می‌یابد و تکثیر سلول‌های چربی رخ می‌دهد.
وزن‌گیری بیش از اندازه پولت‌ها در این مرحله می‌تواند سبب لایه‌های بیش از اندازه چربی شود. وزن بدن کمتر از اندازه، و حوادث استرس‌آور در این دوره می‌توانند سبب تأخیر در آغاز تخمگذاری شوند.
خوراندن جیره پیش از تخمگذاری با 2/5% کلسیم را، 7 تا 10 روز مانده به تولید نخستین تخم‌مرغ، آغاز کنید تا بخش داخلی استخوانها در درون فضای استخوانهای بلند افزایش یابد.
کلید کارهای مدیریتی پولت‌ها پیش از هفته شانزدهم
• پولت‌ها باید پیش از هفته شانزدهم زندگی به سالن‌های تولید منتقل شوند.
• از تراکم پرهیز کنید و فضای کافی در قفسها و فضای مناسب برای خوراک خوردن را فراهم سازید.
• به‌طور مرتب، خوراک خوردن پولت‌ها را در این مرحله بازبینی کنید. هرگونه کاهش خوردن مواد غذایی مهم، مانند پروتئین، اسیدآمینه‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند روی عملکرد و تولید گله در آینده اثر بگذارد.
• برنامه واکسیناسیون را تا 3 هفته مانده به آغاز تولید تخم‌مرغ، کامل کنید.
• پیش از 15 هفتگی، خوراندن جیره پیش از تخمگذاری را آغاز کنید.
• سالن‌های تولید، به نور با تابش شدیدتری از نور در دوره رشد نیاز دارند.
• هنگامی که وزن مرغها به وزن هدف رسید، تحریک نوری را برای آنها فراهم سازید.
• رده‌بندی گله، و جدا کردن مرغ‌های ریز می‌یابد به‌طور مرتب انجام شود.
رشد ماهیچه‌های سینه مرغ:
پولت‌ها باید برای رشد ماهیچه‌های سینه، که نشان‌دهنده رشد مناسب پولت‌ها، و نشانگر تولیدکنندگی مرغ‌های تخمگذار در آینده خواهد بود، آزمایش شوند.
ماهیچه، دربردارنده گلیکوژن است. گلیکوژن منبع آماده انرژی برای برداشت سریع، برای تولید تخم‌مرغ است. پولت‌هایی که بدون ماهیچه کافی وارد دوره تخمگذاری می‌شوند انرژی لازم برای تولید بالا و مداوم را در اختیار نخواهند داشت.
زیر نظر داشتن وزن بدن جوجه‌ها
برنامه زیر نظر قرار دادن وزن بدن، باید از یک هفتگی گله آغاز شود. در 4 هفته اول زندگی، که جوجه‌ها هنوز کوچک هستند، جوجه‌ها به صورت گروه‌های 20 تایی، باید وزن شوند. پس از هفته چهارم، هرهفته وزن دستکم 100 جوجه به صورت انفرادی باید گرفته شود.
این کار باید تا هفته 32 به صورت هفتگی و پس از آن هر دو هفته یکبار تا آخر دوره تولید، ادامه یابد.
برای گله پولت‌هایی که در قفس نگهداری می‌شوند، در هر طبقه و از هر شکلی که قفسها قرار گرفته‌اند، چند قفس باید به عنوان نمونه علامت‌گذاری شوند.
همە پولت‌هایی که در هر قفس علامت‌گذاری شده قرار دارند باید هر هفته با هم وزن شوند. این قفسها را از ابتدای خط خوراک و از پایان خط خوراک، و نیز از طبقات بالاتر و پایینتر انتخاب کنید.
وزن کردن هفتگی پولت‌ها برای این است که اگر مشکلی وجود دارد مدیر مرغداری زودتر از آن آگاه شود. با این روش امکان دارد که مشکلات رشد را که با تغییرات جیره و با استرس ناشی از کارهای مدیریتی پیش می‌آید، اصلاح کرد. مرغها را پیش از برنامه‌ای که برای تغییر فرمول خوراک دارید وزن کنید، مثالاً پیش از تغییر جیره از استارتر به جیره رشد.
برنامه تغییر جیره باید همیشه بر پایه وزن هدف انجام بگیرد، نه بر پایه سن مرغها.
به گله‌های پولت که وزن آنها پایین است، و یا یکدستگی در آنها خوب نیست، می‌باید جیره با فرمول تغذیه‌ای مقوی‌تر (استارتر) داده شود.
به گله‌ای که برنامه واکسیناسیون برای آنها در نظر گرفته شده است، به طوری‌که تک‌تک آنها را بگیرند و واکسن بزنند، می‌باید جیره غنی‌تر داده شود تا جبران کم شدن اشتهای آنها بشود.
یکدست بودن وزن بدن پولت‌ها
یکدست بودن وزن بدن پولت‌های یک گله، نشانه مهمی از عملکرد تخمگذاری آن در آینده است. در دوره رشد، هدف شما باید یکدست بودن 85% گله باشد (وزن انفرادی 85% از مرغها بیش از 10% با هم تفاوت نداشته باشند).
یکدست بودن وزن گله، چه در دوره رشد، و چه در دوره تخمگذاری نشان‌دهنده تغذیه خوب و مناسب گله است
مدیریت مرغها در مناطق گرم
• در دوره‌ای که هوا بسیار گرم است، گله مرغها نیاز به آب نوشیدنی بیشتری دارند. نسبت مصرف آب به مصرف خوراک معمولاً 2 بر 1 در دمای 21 درجه سانتی‌گراد است، اما در دمای 38 درجه سانتی‌گراد به 8 بر 1 می‌رسد. (4برابر افزایش مصرف آب)
• اگر آب نوشیدنی مرغ‌های تخمگذار که با استرس گرمایی روبه‌رو هستند با افزودن آب تازه سردتر، خنک شود، مصرف خوراک و تولید تخم‌مرغ آنها بالاتر می‌رود.
• لوله‌های آبرسانی پلاستیکی به سرعت با دمای محیط، گرم می‌شوند و پایین نگهداشتن دمای آبی که در آن روان است، به‌ویژه در آخر خط دشوار است.
• آسایش مرغها را در گرمای روز بر هم نزنید (بعد از ظهرها و عصرها). برنامه کار کارگران و برنامه نوردهی را به گونه‌ای تنظیم کنید که کارهای جاری در گله صبح زود و یا شب انجام بگیرند.
• کارهای مدیریتی معمولی را که با گرفتن مرغها همراه است)مانند نوک‌چینی، قطره ریختن در چشم، واکسیناسیون در بال‌ها) را به جای روز در شب انجام دهید.
• مقدار دارو، و حجم آبی که برای واکسیناسیون (همراه با آب) مصرف می‌شود را تنظیم کنید تا افزایش مصرف آب گله در هوای گرم مشخص باشد.
• آب مصرفی گله را هنگامی که واکسیناسیون همراه آب را به کار می‌برید، قطع نکنید.
• ویتامین و الکترولیت را به آب نوشیدنی گله بیافزایید. برهم خوردن توازن اسید/باز در مرغ‌های زیر استرس گرمایی سبب از دست رفتن کلسیم، کلرید، پتاسیم، بی‌کربنات، از راه ادرار می‌شود. افزودن مایع الکترولیت به آب نوشیدنی، شاید سبب بازگشتن توازن اسید/باز گردد.
• در ساعات بسیار گرم روز، سقف سالن مرغداری را با پاشیدن آب سرد، خنک کنید. مطمئن شوید که ذخیره آب برای نیاز مرغها به آب آشامیدنی و همچنین برای خنک کردن سقف کافی باشد، و آب مورد نیاز گله به هنگام استرس گرمایی فراهم باشد.
• انتقال مرغها را شبانه انجام دهید و از تراکم مرغها در وسیله نقلیه پرهیز کنید. چند پالت در کف وسیله نقلیه قرار دهید تا جریان هوا پیرامون مرغها برقرار شود.
• از نگهداری تعداد بیش از اندازه مرغها در قفسها خودداری کنید.
• سقف‌های ایزوله شده، از انتقال گرما به داخل سالن کم می‌کنند.
• سالن را روی محور شرقی-غربی بسازید تا تابش آفتاب به آنها کمتر باشد.
• پیرامون سالن‌ها چمن و علف بکارید تا از انعکاس گرما پیشگیری گردد.
• ترموستات پنکه‌ها را به گونه‌ای تنظیم کنید که همواره در طول شب و اوایل بامداد کار کنند. خنک کردن سالن‌ها در شب، سبب می‌شود که ساعات با دمای متعادل در روز بعد طولانی‌تر باشد.
• سقف سالن‌ها را از موادی بسازید که گرما را بازتاب دهد و برگرداند. سقف را از رنگ‌های سفید قابل شست‌وشو بپوشانید.
• آب نوشیدنی که در منبع ذخیره آب نگهداری می‌شود، می‌تواند بسیار گرم باشد. این تانکها باید رنگ بازتاب دهنده نور داشته باشند، ایزوله باشند و برای قرار نگرفتن در برابر تابش مستقم آفتاب، روی آنها پوشیده باشد.
برنامه نوردهی در مرغداری
از ساعات روشن بودن هوا، در 7 هفته نخست به تدریج کاسته می‌شود. پس از رو به کاهش رفتن نور طبیعی، نور مصنوعی را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که گله از نوری برابر با درازترین روزی که در دوره رشد، نور طبیعی داشته است، برخوردار باشد. با اینکار تاثیر کوتاه شدن نور طبیعی روزانه را که روی رشد پولت‌ها، و روی سن آنها در نخستین تخمگذاری اثر می‌گذارد را خنثی خواهید کرد.
برای کاستن از پیامدهای منفی استرس گرمایی در درون بدن مرغ، حفظ سطح تولید، و کاستن از تخم‌مرغهای ترک‌دار، «پروتکسین» را به آب و خوراک بیفزایید.
کلید کارهای مدیریتی جوجه‌ها در دوره پس از هچ و در دوره رشد
• به جوجه‌ها در دوره پس از هچ و در دوره رشد، نور دائمی ندهید.
• همواره لامپ‌ها را پاکیزه نگه دارید، و لامپهای سوخته را عوض کنید.
• شدت نور در سالن را یکسان نگه‌دارید، و از این که برخی جاها تاریک باشند جلوگیری کنید.
• شدت نور در سالن‌ها در دوره brooding و در دوره رشد باید از شدت نور در سالن‌های دروه تخمگذاری کمتر باشد.
• نور، مرغها را هنگامی که وزن آنها به یک کیلو و 250گرم رسیده باشد، تحریک می‌کند، و بر پایه سن مرغها این تحریک صورت نمی‌گیرد
نتیجه‌گیری
توجه دقیق به اصول مدیریتی پولت‌ها، زیربنای موفقیت و سودآوری در دوره تخمگذاری است. پرورش گله پولت با وزن بدن مناسب، معمولاً موفقیت در دوره تخمگذاری را تضمین می‌کند.
مشکلاتی مانند تخمگذاری پایین و ضعف پوسته تخم‌مرغ در دوره تخمگذاری بیشتر وقتها می‌تواند به مشکلاتی که مرغ در دوره رشد داشته‌اند برگردد.
نویسنده: Dr.Douglas Grieve- International Poultry Production
منبع: نیکوتک