آشنایی با نحوه کار دستگاه شیردوشی (بخش پنجم)

واحدهای انتقال شیر

شیر دوشیده شده توسط نیروی ثقل یا خلاء از مجموع کلاهک‌ها وارد بیرون یا شیشه رکوردگیری یا به‌طور مستقیم وارد خط شیر می‌گردد. خطوط دائمی شیر، ممکن است از فولاد ضدزنگ یا شیشه ساخته شوند. قطر لوله‌های شیر باید با اندازه آن متناسب باشد و از پرشدن لوله شیر بیش از یک‌سوم آن جلوگیری شود. در پایان خطوط شیر قبل از ورود به مخازن ذخیره، شیر باید از صافی یا فیلتر عبور کند، علت استفاده از صافی جلوگیری کردن از ورود ذرات و مواد خارجی و لخته‌های احتمالی شیر به داخل تانکر شیر می‌باشد. در هنگام تعویض فیلتر باید به خوبی آن را نگاه کرد چون با این کار ورم پستان احتمالی را می‌توان دریافت.

واحدهای رکوردگیری دستگاه شیردوشی

شیر دوشیده شده وارد شیشه‌های مدرجی به نام شیشه رکوردگیری می‌شود و رکورد هر گاو ثبت می‌گردد. از دیگر دستگاه‌های رکوردگیری می‌توان به میلکومتر اشاره نمود.

میلکومتر
شیشه‌های رکوردگیری یا ملکومتر

1- واحد خنک‌کننده شیر:

امروزه دستگاه‌های خنک‌کننده شیر جزء لاینفک ماشین‌های شیردوش به شمار می‌رود. چون کاهش سریع دمای شیر دوشیده شده باعث افزایش کیفیت آن خواهد شد و به میکروب‌ها اجازه تکثیر داده نمی‌شود. لذا وجود دستگاهی به نام پلیت کولر که سبب پایین آمدن سریع دمای شیر می‌شود خالی از لطف نیست و پس از سرد کردن سریع شیر می‌توانیم آن را دورن سردخانه‌ها تا موقع حمل بار به کارخانجات لبنیات نگهداری کنیم. در دستگاه‌های شیرسردکن دمای شیر در حد 2 تا 4 درجه سانتی‌گراد حفظ می‌شود و همزن برقی باعث انتشار سرما به طور یکنواخت در سرتاسر مخزن می‌شود. ایجاد نقص و درست کارنکردن دستگاه‌های مذکور و همچنین عدم نظافت آنها باعث رشد و نمو باکتری‌ها که در حقیقت دشمن مرغوبیت و کیفیت شیر تولیدی هستند می‌شود.

واحد خنک کننده دستگاه شیردوش
واحد خنک‌کننده شیر

واحد شستشو:

شستشو و ضدعفونی ماشین شیردوشی و دستگاه‌های وابسته به آن نه تنها در کیفیت شیر تولیدی، بلکه در سلامتی دام‌های گله نیز بسیار موثر است. عدم توجه به این موضوع هم مدت زمان لازم برای فساد شیر را کاهش داده و هم سلامتی دام‌های گله را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

چون شیر محیط مغذی برای رشد باکتری‌هاست، لذا شستشوی دستگاه باید بلافاصله بعد از دوشش انجام شود. به خاطراینکه شیر باقی‌مانده در تمام مسیر خشک شده و شستشوی آن با اشکال صورت می‌گیرد، وظیفه واحد شستشو که در سیستم‌های صنعتی به‌طور خودکار عمل می‌نماید نیز همین امر مهم می‌باشد. شستشوی صحیح نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، چون عدم شستشوی صحیح، سبب باقی ماندن شیر به صورت یک جدار نازک و سخت در قسمت‌های مختلف ماشین شیردهی می‌شود. همچنین درجه سختی آبی که جهت شستشو بکار می‌رود نباید زیاد باشد.

منابع آلودگی شیر:

آلودگی‌های شیر از 4 منبع اصلی منشأ می‌گیرند:

1- ورم پستان

2- آلودگی‌های روی پستان و سطح سرپستانک‌ها

3- دست کارگر شیردوش و یا پارچه‌های استفاده شده برای شستشو و خشک کردن پستان

4- تمیز کردن نامناسب دستگاه

تیت دیپنیگ:

بلافاصله بعد از اتمام شیردوشی سرپستانک‌ها باید در یک محلول ضدعفونی‌کننده فرو برده شوند. این عمل بروز ورم پستان را کاهش می‌دهد. محلول‌های استفاده شده برای تیپ دیپنیگ شامل کلروهیکسیرین (5/0درصد)، آیدین (5/0 درصد)، و هیپوکلریت (4 درصد). محلول‌های تجاری که در بازار وجود دارند حاوی هر سه ترکیب بالا می‌باشند.

مراحل مختلف یک شستشوی اصولی:

1) شستشوی اولیه با آب سرد و یا نیمه گرم: ( حداکثر 35 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه)

این عمل سبب عدم انعقاد پروتئین‌های شیر و رسوب نکردن آن به قطعات دستگاه می‌شود.

2) استفاده از پاک‌کننده‌های قلیائی محلول در آب گرم: ( 85 درجه سانتی‌گراد)

مثل کربنات کلسیم و هیدروکسید سدیم. نکته‌ای که در اینجا هست چون هیدروکسید سدیم یا همان سودسوزآور اثر سوزاننده روی پوست و همچنین خورندگی روی فلزات را دارد لذا در هنگام استفاده از آن بایستی دقت کافی به عمل آید.

3) استفاده از پاک‌کننده‌های اسیدی محلول در آب گرم:

از اسیدهای آلی مثل اسید استیک، اسید فسفریک، اسید تارتاریک، اسید سیتریک و اسید گلوکونیک به صورت 1 درصد استفاده می‌شود. معمولاً بیشتر از اسید استیک و اسید فسفریک استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که غلظت پاک‌کننده‌های اسیدی و قلیایی در آب طبق سفارش شرکت تولیدکننده می‌باشد.

موارد 2 و 3 در هفته 3-2 بار انجام می‌گیرد.

4) شستن با آب گرم: ( 85 درجه سانتی‌گراد)، جهت از بین رفتن اثر مواد ضدعفونی کننده.

برای اطمینان از تمیز و ضدعفونی شدن وسایل و دستگاه شیردوشی می‌توان درست قبل از شیردوشی با یک محلول گرم ضدعفونی‌کننده مثل محلول گرم کلرین با غلظت 25 قسمت در میلیون مجدداً آن را ضدعفونی کرد.

واحد شستشوی شیردوش
واحد شستشوی دستگاه شیردوش