بخشهای دیگر مقاله:
صد قانون کاربردی در تغذیه گاوهای شیری (بخش اول)
پیک تولید را در گاوهای شیری مورد توجه قرار دهید
گاو باید 8 تا 10 هفته بعد از زایمان به پیک تولید برسد.
تلیسه‌های شکم اول، تقریبا به 25درصد پیک گاوهای مسن‌تر می‌رسند.
گاو در ازاء هر پوند تولید اضافی در پیک تولید، 200 الی 225 پوند شیر اضافی در کل دوره شیرواری تولید می‌کند.
چنانچه گاو به پیک مورد انتظار نرسید، میزان پروتئین جیره باید کنترل شود.
در صورتی‌که گاو دارای پیک خوب ولی فاقد تداوم شیردهی مناسب باشد، میزان انرژی جیره باید مورد بررسی قرار گیرد.
تولید شیر تلیسه‌ها بعد از پیک، روزانه به میزان 0/2درصد کاهش می‌یابد و این میزان در گاوهای مسن 0/3 درصد می‌باشد. گاوها با پتانسیل ژنتیکی بالا دارای پیک تولید بالاتری بوده، دیرتر به پیک می‌رسند و از تداوم شیردهی بهتری برخوردارند.
میانگین بالاترین دو نوبت شیر، در طی سه تست اول DHI (رکوردگیری) باید به گونه‌ای باشد که با متوسط دوره شیرواری 100 روزه پس از زایمان، بیش از 5 پوند اختلاف نداشته باشد اختلاف بیش از میزان فوق، نشان‌دهنده عدم مدیریت صحیح گاوهای شیری در مرحله اولیه تولید می‌باشد.
نسبت پروتئین شیر به چربی باید تقریبا 0/9 برای گاوهای نژاد براون سوئیس و شورت هورمون شیری، 0/85 تا 0/88 برای گاوهای نژاد هلشتاین و آیرشایر و تقریبا 0/80 برای گاوهای نژاد گرنزی و جرسی باشد. پایین‌تر بودن نسبت پروتئین به چربی ممکن است به دلایل زیر باشد.
1- وجود مقدار زیاد چربی در جیره غذایی
2- وجود مقدار کم پروتئین خام در جیره غذایی
3- وجود مقدار کم پروتئین غیرقابل تجزیه در جیره غذایی
بالا بودن نسبت پروتئین به چربی شیر ممکن است به دلایل مشکلات موجود در تست چربی باشد.
تغذیه، ترکیبات شیر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اثر تغذیه، چربی بیشتر، پروتئین کمتر و لاکتوز شیر به سختی تغییر می‌کند.
جهت به حداکثر رساندن میزان پروتئین شیر، باید پروتئین میکروبی کافی در شکمبه سنتز شده و به روده کوچک وارد شود.
پروتئین جیره غذایی، پروتئین قابل تجزیه مصرفی (DIP)، پروتئین محلول مصرفی (SIP)، پروتئین غیرقابل تجزیه مصرفی (UIP) و کربوهیدرات‌های قابل تخمیر در شکمبه (NEC) باید مورد توجه قرار گیرند.
در صورت تنظیم موارد مذکور در جیره غذایی، مشکلات مربوط به کاهش تولید پروتئین میکروبی هنگام استفاده از مکمل چربی مرتفع می‌شود.
برای بالا بردن چربی شیر، باید به میزان مصرف علوفه و قابلیت هضم آن در اثر برداشت در زمان مناسب، افزایش داده شود. چنانچه کیفیت علوفه بهتر باشد، میزان پروتئین جیره افزایش می‌یابد (علوفه بهتر--- پروتئین بیشتر). میزان فیبر خام جیره در تغذیه گاوهای شیری، حائز اهمیت بسیار است. هرچه فیبر خام جیره بیشتر باشد، حیوان غذا را بیشتر می‌جود و نشخوار می‌کند که در اثر آن بزاق بیشتری ترشح شده و شکمبه حیوان بافری می‌شود.
برای بالا بردن میزان چربی، ضروری است که نسبت به نوع کربوهیدرات و میزان تجزیه‌پذیری آن، توجه شود. برای مثال: جو سریعتر از ذرت در شکمبه تخمیر می‌شود. توجه به سطح فیبر خام در جیره و تناوب غذایی می‌تواند از بروزاسیدوز شکمبه (که در اثر تجزیه سریع مواد دانه‌ای حاصل می‌شود) جلوگیری نماید.
برای پیشگیری از کاهش میزان چربی شیر در تابستان، گاوهای شیری باید با علوفه تازه تغذیه گردند تا تشویق به مصرف بیشتر عذا شوند. علاوه بر این، گاوهای شیری باید بیشتر در طول شب تغذیه شوند و با افزودن مستقیم باکتری‌ها و مخمر به جیره غذایی، مصرف و قابلیت هضم آن بهبود می‌یابد. استفاده از مواد بافری (مانند جوش شیرین) به منظور جلوگیری از کاهش PH شکمبه ناشی از مصرف کمتر علوفه در هوای گرم، توصیه می‌شود.
سطح پروتئین جیره غذایی گاوهای شیری را مورد توجه قرار دهید
• کل جیره غذایی باید حاوی 18 تا 19درصد پروتئین خام باشد. پروتئین مازاد بر احتیاج باعث افزایش هزینه جیره غذایی شده و پروتئین شیر را بطور معنی‌دار افزایش نمی‌دهد و حتی ممکن است باعث اختلالات تولید‌مثلی شود.
• جیره غذایی باید حاوی 60 تا 65درصد پروتئین محلول مصرفی (SIP) در کل جیره غذایی باشد.
• مقدار پروتئین محلول مصرفی (SIP) باید برابر نصف 30 تا 32درصد پروتئین قابل تجزیه (DIP) کل جیره غذایی باشد. در این صورت، ازت قابل دسترسی برای رشد باکتری‌های شکمبه تأمین می‌شود.
• کل جیره غذایی باید حاوی 35 تا 40درصد پروتئین غیرقابل تجزیه (UIP) باشد. درصورت استفاده از چربی در جیره غذایی، دامنه فوق ممکن است افزایش یابد. نظر به‌اینکه چربی، توسط میکروب‌های شکمبه متابولیزه نمی‌شود. لذا ممکن است مقدار مواد مغذی برای رشد فلور میکروبی را کاهش دهد. به منظور کاهش جریان پروتئین میکروبی به رودها، باید سطح بالاتری از پروتئین عبوری در جیره منظور گردد.
• میزان بیش از 25میلی‌گرم درصد (100m/25mg) ازت اوره خون (BUN) (یا بیش از 20میلی‌گرم درصد ازت اوره شیر (MUN)). احتمالاً نشان‌دهنده عدم تنظیم جیره از نظر UIP و DIP می‌باشد. ممکن است آبستنی حیوان تحت تاثیر عوامل مذکور قرار گیرد.
• درصورت استفاده از سیلاژ ذرت و یا جیره‌های دارای ذرت زیاد، باید سهم محصولات فرعی ذرت (مانند کنجاله گلوتن ذرت و....) بعنوان منبع UIP، در جیره غذایی محدود گردد. برای تأمین اسیدهای آمینه محدودکننده میتونین و لیزین باید پودر گوشت و استخوان، پودر خون و کنجاله سویای حرارت‌دیده در جیرهای غذایی لحاظ شود. برای پیشگیری از کمبود اسیدهای آمینه ممکن است مکمل اسیدهای آمینه مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد.
• برای گاوهایی که روزانه بیش از 75 پوند شیر تصحیح شده بر اساس 4درصد چربی (79 پوند شیر دارای 3/7درصد چربی) تولید می‌کنند. باید یک پوند پروتئین با منشأ حیوانی منظور شود تا احتمال کمبود اسیدهای آمینه و پپتیدها برطرف گردد.
• چنانچه سطح ازت با منشأ نیترات در سیلاژ بیش از 0/4 درصد باشد. باید با استفاده از منابع غذایی با نیترات پائین، سطح نیترات کل جیره را به کمتر از 0/1 درصد رسانید.
فیبر خام برای سلامتی شکمبه گاوهای شیری
•ماده خشک علوفه مصرفی باید تقریبا 2درصد وزن بدن (BW) گاو باشد. مثال:
پوند ماده خشک از علوفه 27/0 =2% ×پوند وزن گاو1350
• وجود 17درصد ADF در جیره‌های غذایی با پایه سیلاژ ذرت زیاد و یا مخلوط غذایی (TMR)، کافی است.
• کل جیره غذایی باید حاوی 28 تا 30درصد فیبر شوینده با محلول خنثی (NDF) باشد.
• باید 21درصد NDF کل جیره غذایی توسط علوفه تأمین گردد. چنانچه بیش از یک‌چهارم ماده خشک کل علوفه مصرفی را سیلاژ ذرت تشکیل دهد. باید مقدار NDF به 24درصد رسانده شود. مثال:
در صورتی‌که میزان متوسط NDF علوفه در جیره غذایی برابر 44درصد باشد. در نتیجه 47/7% = 44% : 21% ماده خشک کل جیره غذایی که از علوفه تأمین می‌شود.
• NDF علوفه باید تقریبا 0/9درصد وزن بدن گاو باشد. مثال:
12/5= 0/009×پوند گاو1350، پوند NDF جیره توسط علوفه تأمین می‌گردد.
• 65 تا 75درصد از NDF کل جیره غذایی توسط علوفه تأمین می‌شود.
• حداکثر مقدار NDF کل جیره باید تقریبا برابر 1/25درصد وزن بدن (BW) باشد. مثال: 16/8 = 1/25%× پوند گاو 1350، پوند NDF
بیش از.... در صد NDF در جیره = کل DMI: پوند NDF16/8
31% = پوند ماده خشک معمولی 54: پوند NDF16/8
31% بالاترین مقدار NDF در کل جیره غذایی می‌باشد. در صورت افزایش میزان NDF جیره، مصرف ماده خشک کاهش می‌یابد.
• روزانه تقریبا 5 پوند فیبر با طول بیش از 3/80 سانتی‌متر باید فراهم شود.
مصرف کمتر فیبر خام، کاهش مصرف غذا و پائین آمدن میزان چربی شیر را موجب می‌گردد.
• PH شکمبه باید بالای 6 نگه داشته شود. PH پائین‌تر ممکن است باعث کاهش قابلیت هضم فیبر خام و سنتز پروتئین شود. علاوه براین، در چنین مواردی خط ابتلای به اسیدوز ناشی از مصرف کم غذا، حیوان را تهدید می‌کند.
•ذرات فیبر باید به اندازه کافی بلند باشد تا حیوان برای نشخوار هر پوند ماده خشک، تقریبا 15 دقیقه وقت صرف کند. تحت چنین شرایطی، حیوان با مصرف50 پوند ماده خشک تقریبا 132/5 تا 151/5 لیتر بزاق، جهت بافری کردن محیط شکمبه تولید می‌کند.
• اندازه طول علوفه سیلو شده 3/05 تا 9/65 سانتی‌متر توصیه می‌شود. طول بیش از 15 تا 20درصد از علوفه سیلو شده باید بیشتر 3/80 سانتی‌متر باشد. علوفه سیلو شده هرچه ریزتر باشد، بهتر سیلو می‌شود و اما در صورت استفاده زیاد از سیلاژ در جیره غذایی، علوفه سیلو شده باید اندازه مناسب داشته باشد تا در اثر عمل جویدن و نشخوار، بزاق به مقدار کافی ترشح شود.
• افزودن 0/75درصد بی‌کربنات سدیم به ماده خشک کل جیره غذایی، بخصوص به جیره‌های حاوی سیلاژ ذرت زیاد دارای رطوبت بالا، توصیه می‌شود. مثال:
پوند0/375=0/75× پوند ماده خشک 50
ترجمه: دکتر حسن نصیری مقدم (عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوس مشهد)
بخشهای دیگر مقاله:
صد قانون کاربردی در تغذیه گاوهای شیری (بخش سوم)