به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ یپس از غیرقانونی شدن استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در طیور به‌دلیل ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی در انسان٬ پرورش‌دهندگان طیور به دنبال یافتن راهی طبیعی و بی‌خطر برای بهبود رشد و افزایش سلامت پرندگان در شرایط پرورش طیور بودند.
این رویکرد پرورش‌دهندگان را به سمت استفاده از پودر گیاهان دارویی٬ عصاره و یا سایر اشکال این گیاهان در تغذیه طیور برد که یافته‌ها اثرهای مفید این گیاهان را نشان داد. سیر و زردچوبه دو گیاه دارویی هستند که از دیرباز به‌وسیله اطبای طب سنتی کشورمان به منظور درمان بعضی از بیماری‌ها توصیه می‌شدند.
در پژوهش‌های جدید نیز بسیاری از اثرهای سودمند این دو گیاه دارویی بر انسان و حیوانات آزمایشگاهی نشان داده شده است٬ یافته‌های جدید حکایت از مشاهده اثرهای محرک رشد و تقویت سیستم ایمنی به‌وسیله سیر و زردچوبه در طیور دارد. علاوه بر آن پودر سیر و زردچوبه اثرهای سودمندی بر رشد طیور گوشتی٬ بهبود بازده خوراک٬ کاهش چربی‌های مضر لاشه٬ کاهش کلسترول تخم‌مرغ٬ بهبود زنده‌مانی و تقویت سیستم ایمنی می‌شود٬ توصیه می‌شود به منظور افزایش تولید و بهبود کیفیت لاشه برای مصرف‌کنندگان از این دو گیاه دارویی در تغذیه جوجه‌های گوشتی و مرغهای تخمگذار استفاده شود.
همچنین با‌توجه به بالا بردن راندمان تولید به نظر می‌رسد استفاده از پودر سیر و زردچوبه موجب افزایش بازده اقتصادی واحدهای تولیدی طیور گوشتی و تخمگذار شود.
کاربردهای درمانی گیاه زردچوبه و فراورده‌های آن در مرغداری‌ها:
1- درمان بیماری‌ها و مسمومیت کبدی طیور:
اکثر بیماریهای رایج در صنعت مرغداری داخل کشور که بطور همه‌گیر جوجه‌های گوشتی را مبتلا می‌نمایند، عملکرد کبد را مختل می‌نمایند، کبد به عنوان اندام تشخیصی بسیار مهمی در جوجه‌های گوشتی مطرح است. از طرفی به دلیل تشدید متابولیسم در جوجه‌های گوشتی به منظور افزایش تولید و راندمان، کبد به عنوان مرکز مهم درگیر در متابولیسم و واسطه‌ی مهم دستگاه گوارش و خون از اهمیت خاصی برخوردار است و هرگونه آسیب یا اختلال در جوجه‌های گوشتی در نخستین گام روی تغذیه و در نتیجه راندمان تولید جوجه‌ها تاثیر خواهد داشت.
در یک تحقیق که بر روی جوجه‌های نژاد آرین که دچار آزردگی کبدی بودند انجام گرفت نشان داده شد که مصرف زردچوبه به میزان 1 گرم به ازای هر کیلوگرم به مدت دو هفته موجب رشد مطلوب‌تر جوجه‌ها شد. و این موضوع را به تاثیر محافظت‌کنندگی زردچوبه بر بافت کبد مرتبط می‌دانند. کاربرد زردچوبه در رژیم غذایی جوجه‌های گوشتی با اثرات مطلوب‌تری در مقابل توکسین‌ها همراه است که بیشتر به وجود ماده موثر آنتی‌اکسیدان آن، یعنی کورکومین مربوط است.
2- کاهش استرس گرمایی:
تنش گرمایی یکی از مهمترین عوامل کاهش تولیدات طیور در مناطق گرم و خشک است و در جوجه‌های گوشتی موجب افزایش تلفات، کاهش مصرف و راندمان خوراک، کاهش رشد، بروز آلکالوز تنفسی و سرکوب سیستم ایمنی بدن می‌شود در تحقیقات انجام گرفته ثابت شده که مصرف همزمان سلنیوم و زردچوبه سرعت رشد و مصرف خوراک جوجه‌های گوشتی را بهبود بخشیده و برای مقابله با اثرات نامطلوب تنش‌های گرمایی مفید است. در این تحقیق میزان مصرف زردچوبه 10 گرم بر کیلوگرم دان و سلنیوم 3/ میلی گرم بر کیلوگرم در دوره ایجاد تنش گرمایی بود.
3- تأثیر زردچوبه بر افزایش رشد در پرورش طیور:
تحقیقات نشان داده است که اضافه نمودن نیم درصد زردچوبه (5 کیلو در تن) در جوجه‌های گوشتی در طول دوره 5 هفته موجب افزایش مقدار وزن طیور شده است و این اثر در دو هفته آخر بیشتر بوده است. مصرف این گیاه نه تنها اثر منفی در طعم گوشت نداشته است بلکه بر اساس آزمایشهای تعیین طعم گوشت طعم بهتری را به فرآورده گوشتی داده است.
4- اثرات ضد کوکسیدیایی زردچوبه:
تحقیقات نشان داده است که مصرف مقادیر 1 تا 3 در صد زردچوبه اثرات ضد کوکسیدیایی قابل توجهی بدنبال داشته و تعداد تخم انگل‌ها را در مدفوع جوجه‌ها کاهش داده است.
5- اثرات زردچوبه بر سیستم ایمنی طیور:
یکی از اثرات مطرح این گیاه اثرات تقویت سیستم ایمنی در مواجهه با بیماریهای ویروسی است اما تا به حال در مورد طیور به صورت علمی‌تحقیق نشده است.
طریقه مصرف زردچوبه و میزان مصرف برای طیور:
آسانترین و معمولترین شکل مصرف زرد چوبه مخلوط کردن پودر آن با دان مصرفی طیور است. در موارد خاص از اشکال دم‌کرده این گیاه و مخلوط با آب می‌توان بهره گرفت.
پودر: مقدار مصرف پودر آن در طیور برحسب اثر درمانی مورد انتظار متفاوت است. درصورتی که اثرات محرک رشدی را انتظار داشته باشیم از مقادیر 5 کیلو در تن در مدت طولانی استفاده می‌کنیم اما برای مصارف دیگر درمانی در مدت زمان کوتاه از مقادیر 2 تا چند برابر قابل استفاده است.
دم‌کرده: در صورتی که استفاده از دم‌کرده زرچوبه در مرغداری مقدور باشد 50 گرم پودر زردچوبه را در یک لیتر آب جوش دم کرده این میزان برای 100 لیتر آب مصرفی طیور کافی است. درصورتی که مصرف مداوم این گیاه در طول روز مقدور نباشد می‌توان مقدار مورد نظر را با غلظت بالاتر در در فواصل مختلف 2 یا 3 بار در روز در اختیار طیور قرار دارد. برای موارد انفرادی 1 تا 5 قطره از محلول اولیه در دهان حیوان چکانده می‌شود.
گیاه دارویی زردچوبه و کاربرد آن در مرغداری
فرآورده‌های دارویی از گیاه زردچوبه موجود در بازار
نتیجه گیری:
در صورتی که قیمت زردچوبه صرفه اقتصادی داشته باشد مصرف طولانی مدت این گیاه با مقادیر 5-10 کیلو در تن بطور همزمان بعنوان محرک رشد و پیشگیری از کوکسیدیوز قابل توصیه است.
در مواردی که کبد در نتیجه مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و یا سموم قارچی دچار شده باشد و یا در معرض آسیب باشد استفاده از زردچوبه گزینه بسیار مناسبی است و در کاهش تلفات موثر خواهد بود ضمن اینکه در طول این مدت نیازی به مصرف داروهای ضد کوکسیدیایی نخواهد بود.
منبع: parandeban.com و bazaredam.ir