پرورش ماهی در قفس (بخش چهارم)

پرورش ماهی در قفس (بخش اول): آشنایی با پرورش ماهی در قفس

پرورش ماهی در قفس (بخش دوم) : معیارهای انتخاب محل برای پرورش ماهی در قفس

پرورش ماهی در قفس (بخش سوم): ساختمان قفس پرورش ماهی
آنچه در ادامه می‌خوانید بخش چهارم مقاله‌ی پرورش ماهی در قفس است

بخش چهارم
فصل پنجم
 

5- مدیریت پرورش ماهی

مقدمه

مدیران مزارع پرورش ماهی، عهده‌دار بیشترین سود‌دهی مزرعه هستند، آنان باید ضمن کنترل هزینه، در جهت کاهش تلفات ماهی‌ها و بهبود رشد تلاش کنند.‌ این مسئله در عمل در ‌این موارد خلاصه می‌‌شود: 

- رهاسازی با تراکم متناسب با محل، گونه پرورشی و روش پرورشی

- غذادهی با موثرترین روش

- تعمیر و نگهداری قفس، مهارها، لنگرها و تجهیز ات

- تامین بهترین کیفیت آب ممکن در داخل قفس

- بازرسی منظم ماهی‌های نگهداری شده از لحاظ علامت‌های بیماری، جمع‌آوری تلفات و درمان ماهی‌های مریض

همچنین مدیر، مسئول تامین و راحتی شرایط کاری کارگران، تا حد امکان است.

نتیجه اینکه، اقدامات مدیر مزرعه در پرورش موفقیت‌آمیز نقش حساسی دارد.

1-5- بررسی کیفیت آب برای پرورش ماهی

پارامترهای کیفی آب که مرتبط با پرورش ماهی است در بخش 1-2 شرح داده شده است. آگاهی از کیفیت آب بخصوص برای مزارع قفس که به‌صورت متراکم در آن‌ها ماهی پرورش داده می‌شود اهمیت دارد. بررسی کیفی آب در ‌این موارد می‌‌تواند به پرورش‌دهنده کمک کند:

- جلوگیری از تلفات ناشی از تغییرات کیفی آب

- تعیین محل استقرار و موقعیت قفس

- بهینه نگهداشتن میزان تراکم نگهداری و غذادهی

- کمک در تعیین میزان شوک وارده به ماهی‌های قفس و جلوگیری از فعالیت‌هایی که شوک را تشدید می‌‌کنند (مثل رقم‌بندی).

به‌دست آوردن اطلاعات بلند مدت از تغییرات کیفی آب محل، به‌طوری که می‌‌توان تغییرات قابل انتظار در تولید را تعیین کرد. 

مهمترین داده‌ها مربوط به اکسیژن محلول و دماست. دما باید به‌طور روزانه و در زمان‌هایی که در پایین‌ترین و بالاترین مقدار خود است یعنی در سپیده دم، وسط روز و اوایل شب اندازه‌گیری و در جدول ثبت شود.

دادهای مربوط به نیتروژن آمونیاک، نیترات، نیتریت، اکسیژن محلول، PH و عمق شفافیت، اطلاعات کاملتری از اتفاقاتی که در محیط قفس می‌‌افتد، می‌‌دهد و پرورش‌دهندگان را نسبت به مقادیر خطرناک مواد سمی‌‌ (آمونیاک، نیتریت) آگاه می‌‌کند. آزمایش آب بایستی به‌طور دوره‌ای و منظم انجام شود، بخصوص در مواقع بحرانی و دوره‌های گرم حتماً انجام شود. فهرست پارامترهای کیفی آب که در قفس اهمیت دارد در جدول 4 آورده شده است.‌ اندازه‌گیری PH و عمق شفافیت را می‌‌توان با استفاده از تجهیزات ساده براحتی انجام داد ولی آزمایش‌های دیگر که متکی به روش‌های شیمیایی است باید توسط آزمایشگاه‌های معتبر انجام شود.

2-5- تعیین وزن و‌اندازه ماهی‌ها

به‌منظور آگاهی میزان رشد ماهی‌های قفس، بایستی در فواصل منظم از ماهی‌ها نمونه‌گیری و وزن و ‌اندازه آن‌ها را تعیین کرد.‌ این اطلاعات، در سیاست‌گذاری رهاسازی وغذادهی و زمان صید استفاده می‌‌شود. نمونه‌ای از‌این اطلاعت در جدول5 آورده شده است. برای نمونه‌گیری، همانند حالت صید، کیسه تور قفس را بالا می‌‌کشند و ماهی‌ها را در یک گوشه جمع می‌‌کنند و با ساچوک، تعدادی از آن‌ها را جدا کرده و داخل سطل ریخته و آن‌ها را با مواد بیهوشی، بیهوش می‌‌کنند. سپس تک‌تک آن‌ها را وزن و ‌اندازه‌گیری می‌‌کنند و اطلاعات را درجدول6 درج می‌کنند. برای افزایش دقت اندازه‌گیری،‌ این عمل 2 یا 3 بار انجام می‌‌شود. معمولاً 0/5 تا یک درصد تعداد ماهی‌های موجود در قفس برای نمونه‌گیری جدا می‌‌شوند. دقت در‌اندازه‌گیری باعث کاهش تعداد دفعات اندازه‌گیری می‌‌شود.

3-5- رقم‌بندی ماهیان پرورشی

در طول پرورش، اختلافات کلی در وزن و ‌اندازه ماهی‌ها در میان جمعیت آن‌ها درقفس افزایش می‌‌یابد و اگر ‌این موضوع نادیده گرفته شود، ممکن است به رشد، ضریب تبدیل غذا و کیفیت آب صدمه بزند. همچنین اگر اختلاف اندازه در جمعیت ماهی‌های قزل‌آلا زیاد شود ممکن است هم‌جنس‌خواری در آن‌ها شروع شود. بنابراین، جدا کردن ماهی‌ها در دستجاتی با اندازه مختلف، برنامه‌ریزی تولید را راحت‌تر می‌‌کند و رقم‌بندی پس از صید را کاهش می‌‌دهد.

برای رقم‌بندی ماهی‌ها درقفس از رقم‌بندی‌های دستی استفاده می‌شود ولی برای قفس‌های بزرگ بایستی از رقم‌بندهای مکانیکی (شکل21) استفاده شود. امروزه در خارج از کشور از سیستم‌های رقم‌بندی درون قفس استفاده می‌شود که هم شوک کمتری به ماهی‌ها وارد می‌‌کند و هم وقت کمتری می‌‌گیرد. (شکل22)

رقم بندهای دستی (شکل 23) به‌صورت جعبه‌هایی با ابعاد 50*60 سانتی‌متر و عمق 40 سانتی‌متر ساخته می‌‌شوند. جنس این جعبه‌ها از چوب، فایبرگلاس یا آلومینیوم است. کف این جعبه‌ها لوله‌ها یا میله‌هایی از جنس آلومینیوم یا پلاسیک دارد که در فواصل معین از هم قرار گرفته‌اند. فواصل این لوله‌ها یا میله‌ها برای اندازه‌های مختلف ماهی‌ها فرق می‌‌کند. در جدول 7 این فاصله برای وزن‌های مختلف درج شده است.

برای رقم‌بندی در قفس، به‌طوریکه وقتی ماهی‌های درون قفس ازهم جدا می‌‌شوند، ماهی‌های جداشده را دریک قفس دیگر می‌‌ریزند بنابراین، در ساخت مزرعه قفس، این موضوع را بایستی در نظر داشت تاهمیشه یک قفس خالی برای انجام رقم‌بندی و درمان ماهی‌ها در دسترس باشد.

4-5- کنترل بیماری‌های ماهی

آگاهی از سلامتی ماهی‌های پرورشی مهم است ولی پرورش‌دهندگان بایستی بدانند که چه موقع ماهی‌ها سالم هستند و رشد خوبی دارند و یک ماهی سالم چه ویژگی‌هایی دارد. نخستین علامت برای تشخیص سلامت ماهی‌ها، تغییرات در رفتار و شنا کردن آن‌ها است و بهترین زمان برای این کار در هنگام غذادهی است. موارد بیماری دیده شده بایستی در جدول 1 آورده شود. 

اگر مسئله مشکوکی دیده شد باید از ماهی‌ها نمونه‌گیری کرد و به آزمایشگاه‌های دامپزشکی فرستاد. هر‌گونه تغییر در ظاهر (ستون فقرات تغییر شکل یافته)، پوست، رنگ، وجود زخم، جوش، لکه، ورم و موکوس اضافی، چشم، برآمدگی چشم‌ها، تیرگی عدسی‌ها، باله‌ها و دم‌خوردگی، همگی علامت بیماری هستند.

5-5 - برداشت و دفع ماهی‌های مرده

به‌غیر از شیوع بیماری، معمولاً تلفات بدون علت هم در مزارع ماهی اتفاق می‌‌افتد. جمع‌آوری ماهی‌های مرده می‌‌تواند در جلوگیری از سرایت بیماری کمک کند. تعدادی از ماهی‌های مرده در کف قفس جمع می‌‌شوند. بنابراین بایستی هم ماهی‌های مرده شناور و هم با بالا کشیدن تور، ماهی‌های مرده کف قفس را نیز روزانه جمع کرد. ثبت تعداد ماهی‌های مرده اهمیت دارد؛ زیرا تغییر در تعداد تلفات می‌‌تواند در اطلاع از شروع و شیوع بیماری کمک کند. تعداد تلفات روزانه هر قفس در جدول 1 درج می‌‌شود.

ماهی‌های تلف شده را باید از قفس‌ها دور و در کنار ساحل دفن کرد و اگر مشکوک به بیماری هستند، آن‌ها را در یک گودال ریخته و روی آن‌ها را با آهک بپوشانید. از پت کردن ماهی‌های مرده به داخل آب خوداری شود چون باعث جلب جانوران شکارچی به سمت قفس و شیوع بیماری در میان ماهی‌های وحشی می‌‌شود و ماهی‌های وحشی می‌توانند بیماری را به ماهی‌های پرورشی منتقل کنند، تجهیزاتی که برای جمع‌آوری و جا‌به‌جایی ماهی‌های مرده استفاده می‌‌شوند، بایستی پس از استفاده، ضدعفونی شوند.

6- 5- تعمیر ونگهداری قفس ماهی

صرف نظر از صدماتی که طوفان، جانوران شکارچی، اشیای شناور روی آب، کشتیرانی، دزدان و خرابکاران به قفس می‌‌زنند، هریک از اجزای قفس یک عمر مفید محدود دارند و سرانجام فرسوده می‌‌شوند. بنابراین قفس، تور و مهارها را بایستی به‌طور دوره‌ای، ازلحاظ وجود علامت‌های صدمه‌دیدگی، فرسودگی و پارگی بازرسی و درصورت نیاز، تعمیر و تعویض کرد. تورهای قفس را می‌‌توان در هنگام تمیز کردن برسی کرد. اگر آب تمیز باشد، می‌‌توان از روی قایق یا راهروهای قفس آن‌ها را باز دید کرد.

پارگی‌های کوچک را می‌‌توان با نخ‌های ابریشمی‌‌، در محل، ترمیم کرد، اما اگر صدمه‌دیدگی زیاد باشد باید کیسه تور را تعویض یا در ساحل تعمیر کرد. در بیشتر محل‌ها، بویژه محیط‌های دریایی، کیسه‌های توری دچار گرفتگی می‌‌شوند و بایستی تمیز شوند. گرفتگی تور با جلبک، بیشتر در 2 متر بالایی تور ایجاد می‌‌شود که با یک برس دسته‌بلند براحتی می‌‌توان کیسه راتمیز کرد.

برای جلوگیری از گرفتگی چشمه‌ها و تعویض آب بهتر در قفس، بهتر است همراه با افزایش وزن ماهی‌ها، کیسه توری را با کیسه توری چشمه بزرگتر تعویض کرد. ‌اندازه چشمه مناسب کیسه توری، برای ماهی‌های قزل آلا، در وزن‌های مختلف، در جدول 8 آمده است.

در روش شیمیای، کیسه توری را در محلول‌های ویژه ضد‌گرفتگی تور قرار می‌‌دهند و سپس آن‌ها را در‌آورده و می‌‌شورند و بعد خشک می‌‌کنند. در ‌ایران، تورها را در محلول قیر و بنزین می‌‌خوابانند و وقتی این محلول جذب الیاف تور شد، آن را از محلول خارج می‌‌کنند و پس از شست‌و‌شو خشک می‌‌کنند. در روش شیمیایی با استفاده از پمپ‌های فشار قوی، آب را با شدت به تور می‌‌پاشند تا مواد چسبیده به آن جدا شود. امروزه از روش‌های شیمیایی بسیار استفاده نمی‌شود که علت آن، عمدتاً هزینه بالا و ترس از اثرات مواد شیمیایی بر روی ماهی‌های نگهداری شده است. ارزانترین و راحت‌ترین روش، استفاده از برس است ولی بایستی توجه کرد که استفاده زیاد از برس باعث ساییدگی تور می‌‌شود. مهارهای قفس نیز بایستی با غواصی کردن در زیر آب باز دید شوند. بویژه پس از طوفان‌ها و در صورت نیاز، تعمیر یا تعویض کرد.

فصل ششم
 

6 – بهداشت و درمان ماهی‌ها

1-6- روش‌های کاهش بیماری

در کتاب‌های مخصوص درمان بیماری، به‌طور مفصل درباره انواع بیماری‌ها و روش‌های درمان آن‌ها بحث شده است و در‌این مقاله، از شرح جرئیات بیماری‌های خاص خوداری می‌‌شود، ولی در عوض توجه روی چگونگی و پیشگیری یا درمان بیماری‌های خاص قفس است.

بیماری‌هایی را که ماهی‌ها با آن رویا‌رو می‌‌شوند، می‌‌توان به این گروه‌ها طبقه‌بندی کرد:

- ژنتیکی

- تغذیه‌ای

- محیطی شامل عوامل غیر‌زنده نظیر نور، دما، شوری و اکسیژن و همچنین آلودگی‌های طبیعی و ناشی از فعالیت‌های انسانی. 

- آسیب‌های فیزیکی

- انگلی و میکروارگانیزم‌ها

بسیاری از‌این بیماری‌ها غیر‌مسری هستند و اگر به‌طور مستقیم تشخیص داده شوند و علت آن معلوم شود، با تغییر در اقدامات پرورشی و مدیریتی اغلب، مشکل برطرف خواهد شد. برای مثال نقص‌های ژنتیکی (نظیر نقص‌های ستون فقرات) بسیار نادر هستند و با انتخاب محتاطانه بچه ماهی‌ها، از آن جلوگیری می‌‌شود. آسیب‌های فیزیکی را می‌‌توان با دقت در لمس کردن، انتخاب مناسب جنس و ‌اندازه چشمه تور، دفع جانوران شکارچی و پرهیز از محل‌های بی‌حفاظ (در ‌این محل‌ها تکان‌های شدید قفس می‌‌تواند به ماهی‌ها صدمه بزند) به کمترین رساند. خطرات محیطی نیز با انتخاب محتاطانه محل مناسب، توسعه منطقی و پرورش خوب، کاهش می‌‌یابند.

بیماری‌های انگلی و میکروارگانیزمی ‌نیز ناشی از انگل‌های خارجی و قارچ‌ها، انگل‌های داخلی، باکتری‌ها، ویروس‌ها و موجوداتی که سم تولید می‌‌کنند و ماهی‌ها را می‌‌کشند، است. بروز بیماری‌ها در ماهی‌های پرورشی غالباً در اثر نبود مدیریت درست در طول دوره پرورش ماهی است. زیرا عوامل بیماری‌زا در همه‌جا وجود دارند و در اثر نداشتن رژیم غذایی یا شرایط مناسب، ماهی‌ها دچار شوک شده و زمینه برای‌ایجاد بیماری مساعد می‌‌شود.

عوامل بیماری‌زا، براحتی توسط بچه ماهی‌ها به محیط آبی وارد می‌‌شوند. بنابراین، بهتر است بچه ماهی‌ها پیش از رهاسازی مدتی در قرنطینه باشند. ماهی‌های وحشی درون آب نیز می‌‌توانند طیف وسیعی از انگل‌ها و سایر ارگانیزم‌ها را با خود حمل و منتقل کنند و تا زمانی که تعادل میان میزبان و عامل بیماری‌زا یا ویژگی‌های نژادی عامل بیماری‌زا به هم نخورد، ‌این عوامل بیماری‌زا بندرت باعث دردسر می‌‌شوند. ولی به محض ورود ماهی‌ها به قفس، ‌این تعادل به‌هم می‌‌خورد و عوامل بیماری‌زا مشکل‌ساز می‌‌شوند. برای کاهش خطر بیماری، این اقدامات را می‌‌توان انجام داد:

- برای پرورش، گونه‌ای را انتخاب کنیم که نسبت به بقیه مقاومت بیشتری به بیماری داشته باشد.

- در انتخاب محل دقت کافی به عمل آید. پیش از احداث مزرعه، با بررسی منبع آبی و تحقیقات محلی، می‌‌توان تا حدودی به وضعیت عوامل بیماری‌زا در محیط آبی پی برد.

- برای رهاسازی از ماهی‌های سالم و با اندازه مناسب استفاده شود.

- ماهی‌ها، بر اساس سن، طبقه بندی، و جدا از هم نگهداری شوند.

- به‌طور منظم ماهی‌ها معاینه شوند و هرگونه تغییر حالت غیرعادی، به عنوان علامت بیماری قلمداد شود و اقدام لازم به عمل آید.

- از نگهداری، ماهی‌ها با تراکم بیش از حد خوداری شود.

- کیفیت آب اطراف قفس تحت نظر و مراقبت باشد.

- غذای مصرفی تا حد امکان تازه باشد و از تغذیه بیش از ماهی‌ها خوداری شود.

- به‌طور منظم تلفات از درون قفس جمع‌آوری و دفن شوند.

- تجهیزات مورد استفاده، پس از استفاده ضد‌عفونی شوند.

- دستکاری ماهی‌ها تا حد امکان با ملایمت و کمترین دفعات ممکن انجام شود.

2- 6- طریق تشخیص و درمان

با وجود اقدامات احتیاطی، باز ممکن است بیماری شیوع یابد، اما پیش از هر گونه اقدامی‌، بایستی تشخیص صورت گیرد. تصویری از حالت تلف شدن ماهی‌ها می‌‌تواند در‌ این مواقع کمک کند، زیرا بیماری‌ها از طرق مختلف گسترش می‌‌یابند و بیماری‌های مسری ویروسی سریعاً گسترش می‌‌یابد ولی بیماری‌های باکتریایی، قارچی و انگلی ممکن است چند روز طول بکشد تا نمایان شوند. کارگران با تجربه ممکن است بتوانند تشخیص اولیه بیماری را انجام دهند ولی برای تایید تشخیص، نیاز به ارسال نمونه به آزمایشگاه‌های دامپزشکی است. از درمان ماهی‌ها پیش از تشخیص کامل نوع بیماری بایستی خوداری شود. ماهی‌های پرورشی بیمار را می‌‌توان با مواد شیمیایی درمان کرد. سه روش اصلی برای این کار وجود دارد: 

1-2-6- حمام درمانی که دراین حالت مواد شیمیایی به آب اضافه می‌‌شود.

2-2-6- استعمال مستقیم مواد شیمیایی.

3-2-6- اضافه کردن دارو به غذا.

4-2-6- کنترل زیستی در مورد انگل‌های خارجی یک روش مهم است.

در‌اینجا درباره هریک از ‌این روش‌ها بحث بیشتری انجام می‌‌دهیم:

1-2-6- حمام درمانی ماهیان

بعضی اوقات برای درمان ماهی‌هایی که دچار بیماری‌های پوستی و برانشی هستند، از مواد شیمیایی قابل حل، به شکل حمام، استفاده می‌‌شود. این روش در استخرهای زمینی نسبتاً ساده است اما در قفس، مواد شیمیایی ریخته شده به سرعت پخش می‌‌شوند.

برای حمام درمانی در قفس، کیسه را بالا می‌‌کشند تا ماهی‌ها را دریک حجم کوچک آب جمع شوند و به‌وسیله یک پارچه کوچک پلاستیکی یا کتانی، آن‌ها یا بخشی از آن‌ها را محصور می‌‌کنند و سپس مواد شیمیایی را در سطل حل کرده و مصرف می‌‌کنند. به‌جای این کار می‌‌توان از قفس‌های کوچک ویژه درمان ماهی‌ها استفاده کرد. کیسه این قفس‌ها از نوع کیسه کتانی سنگین و آستردار است و ماهی‌ها را، از قفس اصلی، وارد این قفس‌ها می‌‌کنند و برای مدتی که تعیین شده در آن‌ها رها می‌‌کنند و سپس به قفس اصلی برمی‌‌گردانند.

به جای این قفس‌ها، در بعضی نقاط از وان‌های مستعمل و ظروف پلاستیکی بزرگ استفاده شود. در هنگام درمان بایستی این اقدامات احتیاطی را درنظر گرفت، چون هنگام استفاده از کیسه کتانی، تبادل آب قطع می‌‌شود، از اکسیژن‌ده یا هواده استفاده شود. هنگام درمان مصرف اکسیژن به‌طور محسوسی بالا می‌‌رود، همچنین هواده‌ها باعث پخش سریع مواد شیمیایی می‌‌شوند.

غذای ماهی‌ها ،24 ساعت پیش از درمان قطع شود.

هرگز از ظروف گالوانیزه برای مخلوط کردن مواد شیمیایی استفاده نشود و به‌جای آن، از ظروف پلاستیکی استفاده شود. به این مسئله به‌ویژه هنگام کاربرد مالاشیت سبز توجه شود.

حجم آبی که ماهی‌ها بایستی در آن نگهداری شوند به‌دقت محاسبه شود به‌طوری که دوز ماده شیمیایی دقیق باشد. ابتدا مقدار محلول تهیه شده برای تعداد کمی آزمایش شود و چنانچه مشکلی به وجود نیامد 12 تا 24 ساعت بعد، برای سایر ماهی‌ها نیز اعمال شود.

اگر امکان داشت از درمان ماهی‌ها در هنگام دمای بالا پرهیز شود. در طول ماه‌های تابستان و در مناطق گرمسیر، درمان در صبح انجام شود.

در هنگام درمان بایستی ماهی‌ها را از نزدیک معاینه کرد و در صورت بروز اضطراب، پرورش‌دهنده، سریعاً تور قفس را پایین ببرد یا اکسیژن را افزایش دهد.

چنانچه نیاز به تکرار درمان بود، 36 ساعت پس از نخستین درمان این کار انجام شود.

دوره‌ی درمان به‌طور کامل انجام شود، زیرا چنانچه درمان کامل نشود ممکن است بیماری با شدت بیشتری برگردد و هزینه درمان اولیه از بین برود. جزئیات حمام درمانی برای بیماری‌ها و گونه‌های مختلف در کتاب‌های تخصصی آورده شده است.

2-2-6- استعمال مستقیم مواد شیمیایی

بعض از بیماری‌ها را می‌‌توان با آمیختن دارو به غذا درمان کرد. از این بیماری‌ها می‌‌توان به انگل‌ها داخلی (نظیز سستودها (cestods)) بیماری‌های داخلی پروتوزوایی (Protozoa)(مثل اکتومیوتس (Octornitus)) و عفونت‌های خونی ناشی از جراحات و ویبریوزیز (Vibriosis) و آیروموناس (Aeromonas) اشاره کرد. چون کارخانه‌های سازنده غذا برای مقادیر کم غذا (حدود یک تن) دارو را با غذا ترکیب نمی‌‌کنند، پرورش‌دهندگان خودشان دارو را با غذا مخلوط می‌‌کنند. داروها را می‌‌توان براحتی پیش از غذادهی با غذا مخلوط کرد. آنتی‌بیوتیک‌ها سریع، یعنی پس از 24 ساعت، فاسد می‌‌شوند. توصیه می‌‌شود وقتی که به غذا دارو زده می‌‌شود، مقدار غذادهی تا حدود 0/5 درصد حد معول کاهش یابد. یعنی اگر روزانه 3 درصد وزن بدن غذادهی می‌‌شود، غذادهی با غذای داروزده 0/5 درصد خواهد بود. ماهی‌های مریض ممکن است اشتهای کمی داشته باشند و اضافه کردن دارو می‌‌تواند طعم غذا را تغییر دهد و مانع خوردن غذا شود. لازم به یاد‌آوری است دست کم دو هفته پیش از ارسال ماهی‌ها به بازار مصرف، دارو قطع شود تا باقی‌مانده دارو از بدن ماهی‌ها خارج شود.

4-2-6- کنترل زیستی

بعضی از عوامل بیماری‌زا نظیر انگل شپشک دریایی (Lice)، یک مشکل بزرگ در مزارع پرورش ماهی آزاد اطلس در قفس هستند. حمام درمانی با ترکیبات دی‌کلر، یک روش اصلی برای درمان این مشکل است ولی این درمان برای مراحل اولیه زندگی این انگل موثر نیست. 

همچنین این دارو برای ارگانیزم‌های دریایی، سمی‌‌است. معلوم شده که ماهی‌های رنگارنگ (Wrasse, Crenilabrus molops) عوامل موثر کنترل شپشک هستند. این ماهی‌ها را از دریا صید می‌‌کنند و با نسبت حدود 1 به 50، با ماهی‌های آزاد نگهداری می‌‌کنند.

بیشتر بیماری‌ها از مدیریت یا پرورش ضعیف ریشه می‌‌گیرند و درمان بایستی به‌عنوان آخرین نقطه امید دید شود. همچنین در مواقع بروز بیماری، به‌منظور داشتن اطلاعاتی در‌این خصوص، نوع بیماری، در صد ابتلای ماهی‌ها، نوع داروی مصرفی، برای درمان ماهی‌ها و طریق درمان (حمام، تزریق) در جدول 1 درج شود. 

 

منابع :

1- آذری، عبد الحمی‌د 1374، بررسی مقایسه‌ای امکان پرورش آزاد ماهیان در قفس‌های شناور آب‌های لب شور وشیرین، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد شیلات از دانشگاه تهران .

2- بشارت، ابوالقاسم و همکاران 1377، جزوه آموزشی پرورش ماهیان سردابی تکمی‌لی، معاونت تکثیر و پرورش آبزیان شیلات‌ایران .

3- دستور العمل فنی- اجرایی پرورش ماهی در محیط‌های محصور، پرورش ماهی در قفس 1374، معاونت تکثیر و پرورش آبزیان شیلات‌ایران .

4-Beveridge M. C. M. 1986 .Cage Aquacuiture .2 nd ed . fishing News BOOK.