به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ کیفیت پوسته تخم‌مرغ یکی از مسایل مهم در مرغداری‌های تخمگذار است. تخم‌مرغ‌های با پوسته بدون کیفیت، برابر با 6 تا 12 درصد تولید است. این درصد، پس از 45 تا 50 هفتگی مرغ‌ها، بسیار بالاتر می‌رود و در آخر دوره تخمگذاری می‌تواند به 20% برسد. استحکام پوسته تخم‌مرغ از مسایل اصلی در سوددهی مرغداری‌های تخمگذار و ایمنی مصرف‌کنندگان است. استفاده از "پروتکسین" با افزایش توان جذب کلسیم موجب بهبود کیفیت پوسته تخم‌مرغ و افزایش عمر تخمگذاری می‌شود.
ماده اصلی پوسته تخم‌مرغ کلسیم است (نزدیک به 95%) که در آخرین مرحلهً تشکیل تخم‌مرغ پدید می‌آید. پس از جای گرفتن غشای تخم‌مرغ در رحم، کربنات‌کلسیم به وسیله غدد پوسته، روی غشاء تخم‌مرغ رسوب می‌کند.
برای شکل گرفتن هر تخم‌مرغ، به 5/2 تا 5/3 گرم کلسیم نیاز است. از آنجا که نیاز به کلسیم در دوره تخمگذاری بسیار بالا است، پرندگان می‌توانند به یک روش ویژه و استثنایی متوسل شوند تا مقدار کلسیم مورد نیازشان را از راه افزایش جذب کلسیم در دستگاه گوارش، و نیز با برداشت از ذخیره استخوانهای بدن، تامین کنند.
منابع کلسیم در خوراک مرغ
سطح کلسیم در جیره مرغ‌های تخمگذار معمولا 5/3 تا 8/3 درصد جیره است. این کلسیم را می‌توان از چندین ماده، مانند سنگ آهک، پودر پوسته صدف، فسفات کلسیم، پودر گوشت و استخوان تامین کرد. منبع تامین کلسیم، مشخصات فیزیکی و قابلیت حل آن، روی زمان نگهداری آن در چینه‌دان تاثیر می‌گذارد.
هرچند پژوهشگران بیشتر وقت‌ها بر سر بهترین منبع کلسیم برای مرغ‌های تخمگذار، اندازه قطعات و درصد مناسب آن تفاوت نظر دارند، اما پذیرفته شده است که کلسیم با قطعات درشت‌تر مدت بیشتری در چینه‌دان باقی می‌ماند. مدت زمانی که کلسیم در چینه‌دان می‌ماند، با کیفیت پوسته تخم‌مرغ ارتباط نزدیک دارد. چنان که هرچه کلسیم مدت بیشتری در چینه‌دان بماند؛ غلظت خون در اطراف این ارگان به مقدار کافی بالا خواهد ماند.
پوسته تخم‌مرغ در طول شب ساخته می‌شود. بنابراین، می‌باید همهً روش‌ها و شرایطی که برای آماده بودن کلسیم در پایان شب برای تشکیل پوسته لازم است، مانند توزیع کلسیم درشت در عصر، در خوراک نیمه‌شب، و فراهم کردن کلسیمی که اندازه‌های مناسب داشته باشد، می‌باید به انجام برسد.
بیشتر بدانیم:
بررسی برخی مشکلات در تغذیه مرغ‌های تخمگذار و پولت‌ها
جذب کلسیم در روده طیور
در دوره تخمگذاری، جذب کلسیم در دودنوم، و ژوژنوم فوقانی، با انتشار غیرفعال یونی برای تامین نیاز بالای کلسیم کافی نیست. بنابراین، تامین این مقدار کلسیم معمولا به وسیله انتشار فعالانه ویژه‌ی پروتئین متصل‌کننده کلسیم (calcibiding) انجام‌پذیر می‌شود. هنگامی که کلسیم جیره به رگ‌های خونی می‌رسد، می‌تواند مستقیماً برای تشکیل پوسته از راه غده پوسته بکار گرفته شود. اگر مقدار این ماده معدنی برای تشکیل کافی نباشد، مرغ می‌تواند کمبود آن را از ذخیره استخوان‌هایش برداشت کند.
مصرف مغز استخوان‌ها برای تشکیل پوسته در مرغ‌های تخمگذار
روند تامین کلسیم از راه متابولیز استخوان برای تشکیل پوسته، پروسه‌ای ویژه پرندگان است. گونه‌ای از سلول‌های مغز استخوان هستند که هنگامی که تخم‌مرغ در محل ساخته شدن پوسته قرار دارد، از راه شکستن این سلول‌های استخوانی، کلسیم لازم برای تشکیل تخم‌مرغ را تامین می‌کنند. برعکس، هنگامی که تخم‌مرغ در بخش بالایی لوله رحمی (infundibulum, isthmus or magnum) قراردارد، روند برداشت از کلسیم استخوان اتفاق نمی‌افتد.
عوامل دیگر تغذیه‌ای موثر بر پوسته تخم‌مرغ
دیگر مواد معدنی جیره، و ریزمغذی‌ها نیز نقش عمده‌ای در کیفیت تخم‌مرغ بازی می‌کنند. بیشتر پژوهش‌ها تاثیر فسفر، ویتامین D3، منگنز، مس، روی، کروم، و دیگر مواد، را در کیفیت پوسته تخم‌مرغ تایید می‌کنند.
منبع: نیکوتک
Samia messaoud, Techna France Nutrition, Group Techna, France
International poultry production