به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان»«ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان» ؛ آقای دکتر Mirelles Alfonso از مرغداری فوستر در دهلی و آمریکا، به هیأت‌های شرکت‌کننده در گردهمایی تغذیه یادآوری کرد که گاهی فراموش می‌کنیم که مرغ‌ها، هم برای رشد و هم برای حفظ بدن، به تغذیه درست نیاز دارند و نیاز آن‌ها برای حفظ بدن، به نسبت نیاز برای رشد، بسیار بیشتر است. هنگام تهیه فرمول جیره در مرغداری، همۀ کارشناسان تغذیه، یک حداقل نیاز تغذیه‌ای برای هر یک از دوره‌های تولید را باید در نظر داشته‌باشند. افزون بر این، می‌باید یک حاشیه امنیت برای همۀ مواد مغذی جیره را در نظر بگیرند تا در عمل، احتمال این‌که نیاز تغذیه‌ای گله در نظر گرفته نشده باشد به صفر برسد. با این همه، غیرعادی نیست که میان عملکرد گله‌ها تفاوت‌های چشمگیری مشاهده کنیم.
استرس در مرغ‌ها، یک پاسخ ایمنی
استرس، یک جریان پیچیده، و از دیدگاه متابولیکی مجموعۀ مکانیزم‌های پاسخ‌های سیستم ایمنی مادرزادی و سیستم ایمنی اکتسابی است. نامناسب بودن تغذیه می‌تواند روی سیستم ایمنی اثر بگذارد و استرس، به عنوان پاسخ ایمنی پدیدار شود. بنابراین می‌توان با جیره‌ای که به درستی فرموله شده باشد عامل درونی ایجاد استرس را کاهش داد. پذیرش واکنش نادلخواه التهابی در بدن ، هر چند که از دیدگاه اقتصادی نادلخواه است، اما برای آغاز به کار دفاع کارآمد سیستم ایمنی، بسیار مهم می‌باشد. بنابراین، هدف تغذیه نباید نابود کردن واکنش سیستم ایمنی، بلکه به کمترین رساندن آن باشد.
در ساده‌ترین حالت، عواملی مانند درگیری با بیماری‌زاها، تغییرات دمای هوا، کارهای مدیریتی ، واکسیناسیون‌ها و تراکم بالای مرغ‌ها، آغازگر دوره حاد پاسخ ایمنی می‌شوند و این دوره، در بیشتر وقت‌ها سبب پدید آمدن پاسخ ثانوی سیستم ایمنی، به‌ویژه در دستگاه گوارش مرغ‌ها می‌گردد. هدف از استفاده از افزودنی‌های به خوراک، دخالت در کنترل پیامد‌های منفی این پاسخ تورمی دستگاه ایمنی است.
هنگامی که پاسخ التهابی دستگاه ایمنی برانگیخته می‌شود، سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند و پروتئین‌های پیام‌رسانی را تولید می‌کنند که "سیتوکین" خوانده می‌شوند. سپس وضعیت عادی سیتوکین‌ها تغییر می‌کند و پاسخ‌های ثانوی ایمنی را پدید می‌آورند. اعضایی از بدن، مانند جگر و طحال هم بی‌درنگ با این وضعیت سازگاری می‌یابند. از دید کارشناسان تغذیه، این پاسخ‌های ایمنی ثانوی سیستمیک هستند که بیشترین زیان اقتصادی را به گله می‌زنند و برای کاستن از این زیان اقتصادی، می‌باید بروز دوره‌های پاسخ حاد سیستم ایمنی را به کمترین رساند تا وزن بدن، ترکیب اعضای بدن، و بهترین ضریب تبدیل خوراک حفظ شود.
بازگشت وضعیت ایمنی به حالت عادی
در مرغداری‌های صنعتی، بالا بردن امکان بازگشت وضع ایمنی به حالت عادی از راه گزینش نژادی، با استفاده از افزودنی‌ها و ترکیب مناسب مواد مغذی که به مرغ‌ها کمک می‌کنند تا استرس‌ها را از سر بگذرانند می‌تواند به انجام برسد. در مدیریت بسیاری از مرغداری‌ها، درمان عوامل استرس‌آور، رفتار آرام با مرغ‌ها، کاستن از تغییرات ناگهانی دمای هوا، واکسیناسیون، و کاستن از درگیری با بیماری‌زاها، استرس‌ها را به کمترین رسانده‌اند.
هر شیوه درمانی، که بتواند از استرس‌ها جلوگیری کند یا آن‌ها را کاهش دهد سبب افزایش رشد مرغ‌ها خواهد شد. هنگامی که یک افزودنی با هدف عادی‌سازی وضع سیستم ایمنی به خوراک افزوده می‌شود، آشکار می‌گردد که دگرگونی‌های متابولیکی چشمگیری، فراتر از وزن‌گیری و ضریب تبدیل خوراک در مرغ‌ها پدید می‌آید. پاسخ ایمنی، به شکل بروز استرس، نمونه‌ای است که نشان می‌دهد چگونه محدودیت مواد مغذی سبب افزایش استرس می‌شود. برای همین است که کارشناسان تغذیه، با تکیه بر تجربه و آموزش‌هایی که پس از فارغ‌التحصیل شدن می‌بینند، پی می‌برند که می‌توانند روند متابولیکی مرغ‌ها را از راه اصلاح جیره آن‌ها بهبود بخشند. ساماندهی ایمنی از راه تغذیه، در صنعت مرغداری در آینده نقش بزرگی را بر عهده خواهد داشت.
پروبایوتیک‌ها
Coldwell J David پروفسور دانشگاه AM تگزاس، استفاده از پروبایوتیک‌ها در مرغداری‌های صنعتی، با هدف بهبودعملکرد گله و سلامت دستگاه گوارش مرغ‌ها را بررسی کرده است. پروبایوتیک‌ها باکتری‌های طبیعی و یا ترکیبی از سویه‌های گوناگون باکتریایی هستند که توانایی بهبود سلامتی دستگاه گوارش را دارند. توانایی میکروارگانیزم‌ها برای این‌که در دستگاه گوارش مرغ مستقر شوند به عوامل زیر بستگی دارد:
· عوامل باکتریایی، که باکتری را قادر می‌سازند تا بتوانند در محیط دستگاه گوارش زنده بماند.
· عوامل مقاومتی میزبان که از امکان استقرار پاتوژن‌ها می‌‌کاهد.
· برخورد میان بیماری‌‌زاهایی که می‌خواهند در دستگاه گوارش مستقر شوند، با میکروفلور بومی عادی دستگاه گوارش که یا با بیماری‌زاها برای ربودن مواد مغذی به رقابت می‌پردازند، یا با به کار بردن روش‌هایی، توان بیماری‌زاها را برای ادامه زندگی در دستگاه گوارش از میان می‌برند.
پس این امکان وجود دارد که با درک عواملی که در استقرار بیماری‌زاهای باکتریایی در دستگاه گوارش دخالت دارند بتوان از استقرار آن‌ها در دستگاه گوارش جلوگیری کرد.
ساماندهی ایمنی از راه تغذیه، در صنعت مرغداری در آینده نقش بزرگی را بر عهده خواهد داشت.
در مرغداری‌های صنعتی، حفظ سلامت مخاط روده نخستین گام اساسی در محافظت از مرغ‌ها در برابر بیماری‌زاها، و در برابر آنتیژن‌های خوراکی است، و پروبایوتیک‌ها می‌توانند در حفظ سلامت، تقویت ایمنی موکوسی و تندرستی روده به مرغ‌ها کمک کنند.
برخی از گرفتاری‌های بیماری روده‌ای، مانند کوکسیدیوز، ضربه بزرگی به عملکرد مرغ‌ها و سلامت روده آن‌ها می‌زند.
در چندین بررسی نشان داده‌شده‌است که روش پیشگیری با استفاده از پروبایوتیک‌های باکتریایی، در برابر عفونت کوکسیدیوز (آیمریا آسرولینا) کارآمد بوده است.
پروبایوتیک‌های باکتریایی را بیشتر وقت‌ها به عنوان روش طبیعی برای کنترل کوکسیدیوز به کار می‌برند. امروزه، بسیاری از مرغداران ، استفاده از پروبایوتیک‌های باکتریایی برای کنترل کوکسیدیوز را به داروهای شیمیایی پیشگیری‌کننده ترجیح می‌دهند.
پوشش موکوسی روده نقش کلیدی در حذف و ریشه‌کن کردن آنتیژن‌های تغذیه‌ای که می‌توانند ایجاد بیماری کنند و در حذف میکروارگانیزم‌های بیماری‌زای روده‌ای بازی می‌کند. نشان داده شده است که خوراندن پروبایوتیک‌ها به مرغ‌ها سبب حفظ میکروفلور سودمند دستگاه گوارش می‌شود و سبب بهبود موکوس سیستم ایمنی می‌گردد.
Mark Clements