به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ برای اطمینان از بهره‌وری خوب و بدون نقص طیور، فراهم کردن محیطی عاری از پاتوژن به همراه دستگاه گوارش قوی و سالم از نکات کلیدی حفظ سلامت طیور است. تحقیقات ثابت کرده که اسیدهای ارگانیک نقش مهمی را در این زمینه ایفا می‌کنند.
با به روز شدن تجهیزات مرغداری، فشار بیشتری بر مرغداران برای دستیابی به حداکثر تولید احساس می شود. در این شرایط استرس‌زا آلودگی خوراک، فلور رودۀ نابالغ در جوجه‌های کوچک و نگهداری آنها در دسته‌های متراکم، سلامت جوجه‌ها را تهدید کرده و مانع از افزایش بهره‌وری آنها می‌شود.
اسیدهای آلی به عنوان عاملی موثر بر روی بهداشت خوراک طیور و تقویت سلامت روده طیور شناخته شده‌اند. ترکیب اسیدهای آلی با مکمل های خوراکی جزء چهار مکانیسم تأثیرگذار برای حفاظت از خوراک و سلامت روده حیوانات در مرغداری‌ها به‌شمار می رود. این رویکرد به منظور مقابله با چالش‌های پیش‌رو برای دستیابی به افزایش بهره‌وری طیور مطرح شده است.
منع مصرف باکتری
اولین مکانیسم لازم الاجرا در این بخش منع مصرف باکتری است . اسیدی فایر‌ها ۱مانند اسیدهای ارگانیک میزان PH خوراک طیور را کم کرده و محیط را برای رشد میکروب‌ها در آب و خوراک طیور ناممکن می‌سازند همچنین تعداد میکروب موجود در خوراک و آب طیور را کاهش داده و متعاقباً میزان میکروب در بدن طیور را کاهش می دهد . ترکیبات انواع مختلفی از اسیدهای ارگانیک اثر هم‌افزایی آنها را افزایش می‌دهد . نتایج آزمایش‌های انجام شده بر روی نمونه‌هایی از خوراک و آب جمع‌آوری شده در عرض چندین سال در آزمایشگاه Selko نشان داده است که اسید فرمیک و اسید استیک نقش موثری در کاهش باکتری سالمونلا و E.Coli ایفا می‌کنند. اسید سوربیک و اسید بنزوئیک کارایی یکسانی داشته اما این اسیدها فقط به صورت محصولات خشک موجودند و در نتیجه قابلیت حل شدن آنها پایین است. اسید پروپیونیک ، اثربخشی کمتری نسبت به E.Coli و سالمونلا داشته ولی در پیشگیری از تشکیل کپک نقش بسزایی دارد. نتایج آزمایشگاهی نشان‌دهنده این است که مخلوط اسید فرمیک و اسید استیک با غلظت کم ۵ / ۰ و ۵ / ۱ کیلوگرم/تن میتواند با باکتری سالمونلا و E.Coli به طور موثرتری مقابله کنند.
با اصافه کردن اسیدهای آلی در آب و خوراک، تعداد میکروب‌ها کاهش می‌یابد با این حال برخی میکروب‌ها زنده مانده و توسط حیوان خورده می‌شوند. میزان PH به طور طبیعی در حیوانات تک معده‌ای پایین است و در هنگام تغذیه میزان PH درون معده افزایش یافته و این امر شرایط مطلوبی برای رشد میکروب ایجاد می‌کند. اسیدهای آلی میزان PH معده را در هنگام هضم غذا کاهش داده و به این ترتیب به طور طبیعی با رشد باکتری‌های مضر مقابله می‌کنند. علاوه بر آن، آنزیم‌های تجزیه کننده پروتئین با کاهش میزان PH معده به هضم غذا کمک می‌کنند .
مدیریت میکروبیوتا ( Microbiota2 )
دومین عامل برای افزایش بهره وری طیور و سلامت آن مدیریت صحیح میکروبیوتا است . تراکم و تنوع میکروبهای روده از ابتدای دستگاه گوارش به سمت انتهای آن افزایش پیدا می‌کند. باکتری های گرم-مثبت اغلب در قسمت اولیه روده‌ی طیور وجود دارند. دیواره سلولی باکتری‌های گرم مثبت یک لایهpeptidoglycan پیتیدوگلیکان۳ ضخیم‌تر در مقایسه با باکتری‌های گرم منفی دارد و این موضوع سبب شده که این نوع باکتری‌ها مقاومت بیشتری نسبت به اسید داشته باشند. اسیدهای چرب ترانس پایین (MCFA) با بی‌ثبات کردن لایه پپتیدوگلیکان باکتری‌های گرم مثبت ،نفوذپذیری مولکول اسیدهای ارگانیک را بالا می‌برد.
اگر اسیدهای چرب ترانس پایین با اسیدهای ارگانیک ترکیب شوند، طیف فعالیت آنها گسترش پیدا کرده و به حفظ تعادل میکروبی کمک می کنند . اسیدهای چرب ترانس پایین به راحتی توسط دستگاه گوارش هضم و جذب می‌شوند . همانطور که گفته شد چگالی و تنوع انواع میکروبیوتا در انتهای روده بیشتر بوده پس باید به نوعی به برقراری تعادل میکروبی در روده کمک شود. اسیدهای چرب ترانس پایین در بخش‌های انتهایی روده کوچک شکسته می‌شوند و همین امر به حفظ تعادل میکروبیوتا کمک می‌کند .
متعادل سازی اسیدها
مخلوط اسیدهای آلی که به صورت مکمل خوراک طیور استفاده می شوند در مقایسه با اسیدهای غیر بافر ۴در مقابل تغییرات PH از حساسیت کمتری برخوردار هستند. این ترکیبات اسیدی با PH ثابت با خاصیت خورندگی پایین برای مصرف کننده ایمن‌تر است. تحقیقات نشان داده که PH محلول بافر آلومنیوم پایین‌تر بوده و در مقایسه با سدیم و یا کلسیم از ثبات بیشتری برخوردار است و همین امر این موضوع که آلومنیوم یک عامل بافری بسیار موثر است را اثبات می‌کند. در طی فرآیند تولید فرمت آمونیوم، واکنش شیمیایی اسید فرمیک و آمونیوم دمای بسیار بالایی را تولید کرده و همین امر باعث تولید فرم‌آمید سمی می‌شود.
کارخانه تولید مکمل خوراک طیور Selko برای کنترل دما حین انجام واکنش از رآکتور استفاده می‌کند و به این ترتیب متعادل سازی اسیدها در محیط ایمن و کارآمدتری صورت می‌گیرد . عامل بافر آمینیومی بر روی سیستم گوارشی تاثیر می‌گذارد . از آنجاییکه ثابت تعادل (ثابت تفکیک اسیدی ) نمک‌های آلومنیومی نسبتا بالاست(۲۵ / ۹ ) آنها در منطقه باPH پایین دستگاه گوارش دست نخورده باقی مانده و توسط آنزیم‌های لوزالمعده خنثی نمی‌شوند ولی در منطقه با PHبالای دستگاه گوارش تفکیک می شوند . خاصیت چسبندگی سالمونلا به مخاط روده، اولین مرحله تکثیر این باکتری بوده پس برای مهار این باکتری باید از چسبیدن این باکتری جلوگیری کرد. عصاره‌های گیاهی نیز وجود دارند که برای بر هم زدن مکانیزم چسبندگی سالمونلا به دیواره روده استفاده شده و این گونه فلور روده حیوانات حفظ می‌شود .
حفظ پرزهای روده ای
سومین عامل برای افزایش بهره وری طیور ،عملکرد مطلوب پرزهای روده ای بوده و این بهبود عملکرد برای حفظ سلامت حیوان لازم و ضروری است. اختلالات روده ای باعث می شود که جذب مواد مغذی توسط حیوان کاهش پیدا کرده و حیوان در مواجهه با عوامل بیماری زا و سموم ، ایمنی لازم را نداشته باشد. این امر سبب می شود که اسید و یا استر ۵ اسیدهای چرب در فضای کوچک روده آزاد شوند.
تحقیقات نشان داد که مکمل‌های خوراک جوجه‌های گوشتی با عملکرد مناسبی که از خود نشان می‌دهند سلامت اثنی عشر را تضمین می‌کنند .
سیستم دفاعی نیرومند
مکانیزم چهارم مورد بحث ، وجود میزان ثابتی از میکروبیوتا درون روده است. وجود روده ای با دیوارۀ سالم و سیستم دفاعی قوی نقش مهمی را در مقابله با انواع پاتوژن‌ها ایفا می کنند . گیاهان خاصی نیز به منظور مهار چسبندگی ویروس سالمونلا و با توجه به تاثیر مثبت آن بر روی سیستم ایمنی روده حیوان مورد استفاده قرار می‌گیرند. تحقیقات ثابت کرده که مصرف این گیاهان، تولید پادتن ها در بدن جوجه‌ها را افزایش داده و باعث از بین رفتن باکتری سالمونلا نیز می گردد.
در آخر، برای افزایش بهره‌وری طیور، حفظ سلامت وضعیت روده ای فراتر از مدیریت بهداشت خوراک به شمار می‌رود. بعد از اینکه امنیت غذایی طیور تامین شد مسائل مختلفی در افزایش بازدهی خوراک مطرح می‌شود. شرکت Selko تاثیر اسیدهای ارگانیک و مکمل‌های خوراک را بر روی سلامت روده طیور در محصولات خود بررسی کرد و نتایج بررسی‌ها از افزایش بهره‌وری طیور حکایت داشت.
1- اسیدی فایرهای خوراکی: اسیدهایی هستند که موجب پایین آمدن pH خوراک، معده و سیتوپلاسم میکروبی شده و بدین ترتیب رشد عوامل بیماری زا را در فلور میکروبی روده مهار می‌کنند. خاصیت ضد‌‌میکروبی یون‌های اسیدهای آلی در کنترل باکتری های بخش فوقانی روده اثرات مفیدی به جا می‌گذارند .
۲- میکروبیوتا: فلور روده، مجموعه ای از گونه‌های میکروارگانیسم که در ارگان های مختلف با محیط خارج از بدن ارتباط دارند .
۳ - پتیدوگلیکان: همچنین بنام مورئین یا موکوپپتید شناخته می‌شود، پلیمری متشکل از قندها و آمینو اسیدها می‌باشد که تشکیل دهنده دیواره سلولی باکتری‌ها است. پپتیدوگلیکان حاوی یک قند منحصربه‌فرد به نام مورامیک اسید است که در هیچ‌جای دیگر در طبیعت یافت نمی‌شود. پتیدوگلیکان در استحکام ساختاری دیواره باکتری و همچنین مقابله با فشار اسمزی سیتوپلاسم نقش دارد
۴ - محلول بافر: Buffer solution یک محلول است که از یک اسید ضعیف و نمک آن یا یک باز ضعیف و نمک آن ساخته می شود. محلول های بافر توانایی حفظ pH محلول را حتی در صورت افزودن اندکی باز یا اسید را دارند .
۵- استر: نوعی نمک آلی که از واکنش الکل یا قلیا و یک اسید آلی بدست می‌آید .